انفجارهای چند روز گذشته در بغداد و بخصوص انفجار شنبهشب را میتوان در جهت واکنش داعش به آزادسازی فلوجه ارزیابی نمود؟
صددرصد این انفجارها در واکنش به عملیات موفقیتآمیز آزادسازی فلوجه قابل ارزیابی و تحلیل است. داعش در فلوجه از نفس افتاده، در موصل آیندهای برای خود قابل تصور نمیداند و به همین دلایل واکنش خود را به صورت مستقیم با انجام عملیات تروریستی در بغداد و سایر شهرهای عراق نشان میدهد. این انفجارها بهرغم پیامد تلخی که ایجاد کرده، دلیل محکمی است بر اینکه این گروه تروریستی آخرین نفسهای خود را در عراق میکشد و دیگر جایگاه و پایگاهی در این کشور ندارد. آنها با اینگونه اقدامات فقط قصد دارند وانمود کنند که بهصورت فعال در صحنه حضور دارند. اما داعش در آینده عراق هیچ حضوری نخواهد داشت. اکنون شهر فلوجه تقریبا از عناصر این گروه پاکسازی شده است. حضور داعش در این شهر با توجه به نزدیکی به بغداد و با توجه به بافت جمعیتی اش همچون خنجری در قلب پایتخت محسوب میشد.
آمریکاییها با وجود اینکه از لحاظ تسلیحاتی و دانش رزمی از سطح بالایی برخوردار بودند، اما از ورود به فلوجه ناتوان ماندند ولی ارتش عراق، عشایر و نیروهای حشد الشعبی بهرغم کارشکنیها و جوسازیهای دروغین رسانهای توانستند بدون کمترین بروز تلفات انسانی و تخریب شهر وارد آنجا شده و آنرا از عناصر گروه تروریستی داعش پاکسازی کنند. فلوجه همیشه تهدیدی برای شهرهای شیعهنشین عراق بود. به همین دلیل است که باز تاکید میکنم با آزاد سازی فلوجه، کمر داعش در عراق تا 50 درصد شکسته شد.
مدتی پیش مقدمات عملیات آزادسازی موصل فراهم شد، اما بعد متوقف و حیدر العبادی، نخستوزیر عراق در این باره گفت نقشه عملیات لو رفته بود. اوضاع فعلی عملیات را چگونه ارزیابی میکنید؟
به احتمال قریب به یقین موصل تا پایان سال جاری میلادی آزاد خواهد شد. آمریکاییان با توجه به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ماه نوامبر قصد دارند عملیات آزادسازی موصل را به هر طریق و قیمت ممکن به نفع منافع خود مصادره کنند. این موضوع یکی از موارد اختلافی مهم میان عراق و آمریکاست. عراقیها بدرستی اعتقاد و باور دارند و بر این نظر خود پافشاری میکنند که آزادسازی موصل باید عملیاتی صددرصد عراقی باشد. آنها میخواهند با تکیه بر تجربیات حاصل شده از عملیات فلوجه با کمترین تلفات ممکن و کسب حداکثر پیروزی، این عملیات را انجام دهند. اقدامات نظامی اخیر آمریکا در منطقه رمادی 90 درصد تلفات شهری و تخریب زیرساختهای ضروری را به همراه داشت .
آینده سیاسی عراق با توجه به صدور رای ابطال مصوبه اصلاحات وزارتی حیدر العبادی، نخست وزیر فعلی توسط دادگاه عالی فدرال عراق و اعلام آمادگی نوری المالکی برای احراز مجدد پست نخست وزیری به چه صورت قابل پیشبینی است؟
شرایط سیاسی کنونی عراق بسیار مجهول است، نیروهای سیاسی متنوع با منافع متضادی حضور دارند. نمونه روشن و مجسم آن همین گروه تروریستی داعش است، این گروه مجموعا جمعیتی چند هزار نفری است. در حمله این گروه به موصل 2000 نفر حضور داشتند، اصیل النجیبی، فرماندار آن زمان موصل بود که شهر را تحویل داعش داد. در پشت صحنه داعش کشورهای اسرائیل، آمریکا، قطر، ترکیه، عربستان و همچنین در داخل عراق سیاسیونی قرار دارند که در پارلمان و مراکز حساس نفوذ کردهاند. همین سیاسیون هستند که نقشه آزادسازی موصل را به نفع این گروه تروریستی فاش ساختند. همین سیاسیون موجود در پارلمان و مراکز حساس دیگر هوادار داعش هستند و اوضاع و سرنوشت سیاسی عراق را رقم میزنند. خطر این افراد به مراتب بیشتر از نیروهای نظامی این گروه در موصل یا فلوجه است.
مشکل اصلی عراق در شرایط فعلی تلاش برای تعمیق نفوذ برخی کشورها و گروهها در موصل است. آمریکا و ترکیه و همچنین کردها از جمله این موارد هستند. آمریکا قصد دارد با کسب فرماندهی آزاد سازی موصل، بهرهبرداری لازم را برای انتخابات ریاست جمهوری آینده این کشور داشته باشد. ترکیه هم با حضور در موصل قصد دارد آن روحیه و قدرت عثمانیگرایی خود را در منطقه تکرار کند. کردها هم با توجه به نزدیکی موصل به مناطق خودمختار کردنشین قصد دارند از این شهر بهعنوان تشکیل کشور مستقل در آینده سود جویند. با توجه به ارتباط نزدیک کردها با اسرائیل این مساله برای عراق بسیار خطرناک است.
در رابطه با اعلام آمادگی نوری المالکی برای احراز مجدد پست نخستوزیری نیز باید گفت به نظر میرسد در شرایط حاضر عراق چندان به مصلحت نیست که ایشان این پست را احراز کنند. در سالهای گذشته نوری المالکی نامهای به همین مضمون به مرجعیت بزرگ شیعه آیتاللهالعظمی سیستانی نوشت، اما آن مرجع بزرگ تلویحا به این نظر تمایل داشتند که عراق احتیاج به حضور چهره جدیدی برای احراز پست نخستوزیری دارد. آقای المالکی در زمان نخستوزیری خود هم موفقیت چشمگیری را برای عراق به ارمغان نیاورده بود.
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد