قناعت گمشده ضیافت‌های پرتجمل افطار

یک طرف سادگی حرف اول را می‌زند و طرف دیگر، تجمل‌گرایی برای خودش جولان می‌دهد. بساط افطارهای ساده، خیلی زود و سریع چیده می‌شود و برای ضیافت‌های افطار، از مدت‌ها قبل برنامه‌ریزی می‌کنند و چندنفر برای آماده‌‌سازی‌اش آستین بالا می‌زنند. حکایت سفره‌های پرتجمل افطاری در ماه مبارکی که همه به مهمانی خدا دعوتند، حکایت عجیبی است. پدیده‌ای که سال به سال بیشتر شیوع پیدا می‌کند و می‌تواند زنگ هشداری را به صدا در بیاورد که از تهدید تجمل‌‌گرایی بر سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی خبر می‌دهد؛ زندگی‌ای که در آن سادگی و قناعت اصلی پذیرفته شده است و حالا در گیر و دار هجوم سبک‌های مختلف زندگی از فرهنگ‌های دیگر به کشورمان در معرض تهدید قرار گرفته است.

رمضان؛ ‌فرصت خودسازی

ماه خدا و بهار قرآن؛ ‌درباره رمضان زیاد گفته‌اند و شنیده‌ایم. شنیده‌هایمان را اما کمتر آویزه گوش کرده‌ایم که اگر کرده بودیم، بهانه‌ای برای نوشتن این گزارش وجود نداشت. همه ما می‌دانیم که در این ماه عزیز و در این ساعت‌ها و لحظه‌های ارزشمند، ‌این فرصت به مسلمانان روزه‌دار داده شده که به پاکسازی درون و اصلاح بیرون خود بپردازند؛‌ اتفاقی که به آنها کمک می‌کند در مسیر نزدیک شدن به معبود گام بردارند. این اتفاق تا اندازه زیادی سبک زندگی یک فرد روزه‌دار را تحت تاثیر قرار می‌دهد که تغییر در تعداد وعده‌های غذایی، یکی از این نشانه‌هاست. برای فرد روزه‌دار،‌ سحر و افطار به عنوان دو وعده اصلی در ایام روزه‌داری تعریف شده است. همین موضوع،‌ بهانه‌ای است برای اهمیت پیدا کردن اطعام روزه‌داران در وعده افطار. همین جاست که سفره‌های افطار از اولین روزهای ماه رمضان، کنج خانه‌ها پهن می‌شود و خیلی‌ها مهمان این سفره‌ها می‌شوند. سفره‌ای که اگر با رعایت اصول پذیرفته شده در سبک زندگی اسلامی مان باشد،‌ نه‌تنها ثواب زیادی عاید صاحبخانه می‌کند که گام مهمی در نزدیک شدن به خداوند به حساب می‌آید.

اما مشکل دقیقا همین جا به وجود می‌آید. همین جا که خیلی‌ها راه را گم می‌کنند و مسیر را اشتباه می‌روند. حجت‌الاسلام عبدالمقیم ناصحی، رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر تهران در این باره به جام‌جم می‌گوید: افطاری دادن باعث افزایش الفت و انس، پیوند ارحام و ترویج خوبی‌ها و دوستی‌ها بین انسان‌ها می‌شود. از این رو در دین ما به افطاری دادن به مومنان بارها توصیه شده است.

نشانه‌های این موضوع را می‌توان در روایات و احادیث زیادی دید. در فضیلت افطار همین بس که پیامبر اکرم(ص) می‌فرمایند: افطاری دادن به برادر مسلمانت و خوشحال کردن او، پاداشی بزرگ‌تر از روزه‌داری تو دارند.

ناصحی با اشاره به این موضوع می‌گوید: یکی دیگر از اثرات مثبت افطاری این است که باعث اشاعه فرهنگ روزه داری می‌شود. به این ترتیب افرادی که روزه نمی‌گیرند هم وقتی مهمان این سفره‌ها می‌شوند نسبت به انجام این کار ترغیب می‌شوند.

متاسفانه مدتی است که می‌بینیم این سنت حسنه تحت تاثیر فرهنگ‌های بیگانه قرار گرفته و با ورود بحث‌هایی مانند تجمل‌گرایی و اسراف‌ تحت تاثیر قرار گرفته است.

رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر با اشاره به این موضوع تاکید می‌کند: یک سفره افطار اگر با نیت تقرب به خدا گسترده شود، می‌تواند بنده‌های خدا را نزد او گرامی‌تر کند. برای گسترده شدن این سفره، آداب و شرایطی وجود دارد؛‌ یکی این که در این سفره چیزی جز حلال خدا وجود نداشته باشد. نکته بعدی توجه به واجبات است یعنی دوری کردن از تجمل‌گرایی و اسراف. همان طور که خداوند در آیه‌31 سوره اعراف می‌فرماید: « بخورید و بیاشامید ولی اسراف نکنید. »

همچنین در آیه 67 سوره فرقان آمده است: « و آنان که چون انفاق نمایند، نه اسراف و تجاوز از حد کنند و نه سختگیری نموده و پایین‌تر از حد روند و (انفاقشان) میان این دو روش، حد وسط و عادلانه است. »

از این نظر، تدارک برای سفره‌های شلوغ افطاری با انواع و اقسام غذاهای رنگارنگ که در بیشتر مواقع خیلی‌هایشان حتی خورده هم نمی‌شوند، نشانه‌ای است بر اسراف و همین موضوع هم نشانه‌ای است بر خارج شدن از مسیر درست زندگی؛ ‌یعنی همان مسیری که حضرت حق نشان داده است.

سامان گودرزی - جام‌جم