لالایی خواندن برای یک روز جهانی

به گزارش جام‌جم، دوم آوریل هر سال برابر با چهاردهم فروردین، با نام روز جهانی کتاب کودک نامگذاری شده است. در کشورمان نیز، روز جهانی کتاب کودک از سال ۱۳۴۹ به رسمیت شناخته شده‌ است. به همین دلیل همه ساله برنامه‌های متنوعی در سطح جهان برای این روز برگزار می‌شود؛ اما روز شنبه در سراسر کشور هیچ خبری مرتبط با این رویداد نبود که چرایی آن را و همچنین وضعیت ادبیات کودک و نوجوان را در ادامه واکاوی کرده‌ایم.

روز جهانی با 2 هفته تاخیر

از آنجا که روز جهانی کتاب کودک با تعطیلات نوروزی در ایران همراه است، معمولا برنامه‌های مرتبط با آن با اندکی تاخیر برگزار می‌شود. معصومه انصاریان، دبیر و سخنگوی انجمن نویسندگان کودک و نوجوان درباره برنامه‌های امسال این روز در ایران بیان کرد: ما هر سال یک دیدار نوروزی در اولین پنجشنبه نوروز میان اعضای انجمن داریم که این برنامه را روز 29 فروردین برگزار می‌کنیم.

او ادامه داد: یکی از مهم‌ترین برنامه‌های امسال انجمن برای روز جهانی کتاب کودک، تقدیر از مهدی حجوانی است. نکوداشت فعالان عرصه کتاب کودک در ایران از سال‌ها پیش باب بوده و بر همین اساس از چهره‌هایی مانند فریدون عموزاده خلیلی، هوشنگ مرادی‌کرمانی و احمدرضا احمدی تاکنون قدردانی شده‌است. نکوداشت آقای حجوانی هم بر همین اساس برگزار می‌شود.

مهدی حجوانی متولد نخستین روز سال ۱۳۳۹ در تهران است که شهرتش به‌خاطر کتاب‌های حوزه کودکان و نوجوانان و نقد در این زمینه است. او از موسسان مجله پژوهشنامه است که فصلنامه‌ای پژوهشی در زمینه ادبیات کودک و نوجوان است. همچنین حجوانی سال‌ها سردبیر ماهنامه کتاب ماه کودک بوده و از موسسان جایزه لاک‌پشت پرنده محسوب می‌شود که چهار سال از عمر آن می‌گذرد. اما از دیگر برنامه‌های روز جهانی کتاب کودک که 29 فروردین در خانه هنرمندان برگزار می‌شود و انصاریان به آن اشاره می‌کند، تجلیل از برگزیدگان جلسات قصه‌خوانی انجمن نویسندگان کودک و نوجوان است. انجمن در طول سال هر یکشنبه در میان این جلسات را برگزار می‌کند و قصد دارد در این مراسم برگزیدگان این جلسات در طول سال را معرفی و از آنها تقدیر کند.

برنامه‌های خارجی روز جهانی کتاب کودک

14 فروردین روز جهانی کتاب کودک است. دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان می‌کوشد با ترویج این روز به ضرورت کتاب و کتابخوانی و لذت خواندن در کودکان و نوجوانان بپردازد.

هر سال یک نویسنده و تصویرگر از یک کشور پیام و پوستر این روز را آماده می‌کنند. در این دوره نیز کشور برزیل عهده‌دار تهیه پیام و پوستر سال 2016 بوده است. در همین باره لوسیانا سندرونی، یکی از نویسنده‌های حوزه کودکان در کشور برزیل در پیام خود با عنوان «روزی بود‌، روزگاری بود» ماجرای لذت آشنایی یک کودک با کتاب را بیان می‌کند.

وضعیت کتاب کودک در کشور

در چنین شرایطی وضعیت کتاب‌های کودک و مطالعه این کتاب‌ها به چه صورت است؟ معصومه انصاریان، دبیر و سخنگوی انجمن نویسندگان کودک و نوجوان عنوان کرد: وضعیت کتاب کودک در کشور متفاوت از کتاب‌های بزرگسال است و کتاب کودک رونق بیشتری دارد.

او افزود: ما شاهد چاپ کتاب‌های خوبی برای کودکان هستیم و باید بگویم وضعیت کتاب کودک سال به سال بهتر می‌شود.

او تاکید کرد: باید کاری کنیم که این کتاب‌های خوب به دست کودکان برسد و معرفی شود و این کاری است که والدین باید انجام دهند.

هوشنگ مرادی‌کرمانی نویسنده «قصه‌های مجید» هم همین نظر را با روایتی دیگر بیان کرد و به ما گفت: کتابخوانی بچه‌ها خیلی کمتر شده است.

از وقتی قصه‌های مجید را نوشتم، جمعیت دو برابر و در مقایسه با آن سال‌ها باسوادتر شده‌اند. اما «قصه‌های مجید» آن موقع در 3000 نسخه منتشر شد و امروز بسیاری از کتاب‌ها در تیراژ 500 نسخه منتشر می‌شود. او با تاکید بر این‌که آموزش و پرورش باید در مدارس ساعت مطالعه برقرار کند، افزود: بچه‌ها شدیدا کنکور‌زده و جوان‌ها بشدت مدرک‌گرا شده‌اند و کسی به داستان و شعر خوب و ادبیات اهمیت نمی‌دهد. مصطفی رحماندوست، شاعر و نویسنده کودک و نوجوان هم معتقد است؛ لذت مطالعه در بچه‌ها باید از سنین کم نهادینه شود. این نویسنده هم مانند مرادی‌کرمانی به انتقاد از آموزش و پرورش پرداخت و گفت: یکی از مشکلات آموزش و پرورش ما این است که از بچه‌ها نمی‌خواهند پژوهش کنند تا به کتاب برسند و البته پیش از آموزش و پرورش خانواده‌ها هستند که باید این خوراک را تامین کنند. بچه در خانواده باید لذت مطالعه را در چهره پدر و مادرش ببیند تا بفهمد کتاب چیز خوبی است.