آلودگی هوای خوزستان با دود مزارع نیشکر

به گزارش جام‌جم ، با آغاز فصل برداشت نیشکر در خوزستان، سوزاندن مزارع این محصول داغ دل مردم اهواز و دیگر شهرهای خوزستان را تازه می‌کند. آتش سوزی عامدانه در مزارع نیشکر در همه جای دنیا شیوه‌ای مرسوم است که پیش از برداشت انجام و موجب می‌شود شاخ و برگ اضافی آن که کاه و کلش نام دارد،ازبین برود.

اما آیا صنعت نیشکر در همه جای دنیا مستلزم سوزاندن نیشکر است؟ به گزارش رویترز، آتش سوزی مزارع نیشکر در سراسر برزیل تا سال 2017 ممنوع خواهدشد. در استرالیا 90 درصد محصول خود را به صورت سبز استحصال و بدون سوزاندن محصول خود را برداشت می‌کنند و کاه و کلش نیز برای تقویت مزارع یا تامین سوخت به کار می‌رود.

با این حال، رئیس اداره پایش اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان از آتش زدن مزارع واحدهای کشت و صنعت نیشکر دهخدا، میرزاکوچک خان، امیرکبیر و فارابی برای برداشت محصول طی هفته گذشته خبر می‌دهد.

سیروس کریمی با بیان این که به دلیل بی توجهی و تمکین نکردن مسئولان شرکت‌های هفتگانه کشت و صنعت نیشکر، اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان تصمیم گرفته است پرونده‌های مفتوحه در دادگاه را پیگیری و اقدام قانونی- حقوقی برای جلوگیری از استمرار آلودگی و آتش زدن مزارع انجام دهد، به ایرنا می‌گوید: مردم، مسئولان و نمایندگان مجلس در تماس‌های مکرر با ما نارضایتی خود را نسبت به سوزاندن مزارع نیشکر اعلام کرده و خواستار تسریع در اقدام قانونی از سوی اداره محیط زیست استان شده اند.

چاره‌ای جز سوزاندن نیست

حسین محمدزاده، مدیر روابط عمومی شرکت توسعه نیشکر و صنایع وابسته با بیان این که 30 درصد برداشت نیشکر در جهان به صورت سبز و 70 درصد نیز با سوزاندن مزارع انجام می‌شود، درباره برداشت این محصول در مزارع شرکت توسعه نیشکر به جام‌جم می‌گوید: «استراتژی ما برداشت سبز است و ما با در اختیار داشتن 168 دروگر نیشکر (هاروستر) که قیمت هر یک ازآنها حدود یک و نیم میلیارد است، تلاش کرده‌ایم تا آنجا که ممکن است محصول را به صورت سبز برداشت کنیم.»

به گفته او، 70 درصد محصول این شرکت که هفت واحد از 9 واحد کشت و صنعت نیشکر در استان خوزستان را در اختیار دارد، به صورت سبز انجام می‌شود. او با اشاره به این که ما ناچار به سوزاندن 30 درصد باقیمانده هستیم، در توضیح آن عنوان می‌کند: پس از آتش سوزی قند نیشکر تا حدی افت می‌کند و از نظر اقتصادی و زیست محیطی ما نیز تمایلی به آتش سوزی نداریم؛ اما در مزارعی که رشد نیشکر زیاد است و شاخ و برگ آن انبوه می‌شود، از آتش زدن محصول ناگریزیم؛ زیرا امکان ورود ماشین‌های دروگر وجود ندارد.

او با عذرخواهی از مردم استان به دلیل آلودگی ناشی از سوزاندن مزارع نیشکر، به فواید اقتصادی و زیست‌محیطی این مزارع در ایام دیگر سال اشاره می‌کند و می‌گوید: ما با وضع دستورالعمل‌های ویژه سعی می‌کنیم آتش زدن مزارع که در 20 دقیقه انجام می‌شود،کمترین آلودگی را برای شهرها و روستاها داشته باشد. همچنین شرکت توسعه نیشکر برای کاشت نیشکر بومی و مناسب برداشت سبز و همچنین تولید ماشین‌آلات بومی مناسب درو تلاش می‌کند.

سوزاندن زمین منسوخ شده

اما سوزاندن مزارع به مزارع نیشکر محدود نمی‌شود. سال‌ها پیش مرسوم بود که برای آماده کردن زمین برای کشت، باقیمانده محصول پس از برداشت را می‌سوزاندند و با شخم زدن زمین را برای کشت مجدد آماده می‌کردند. محمد نژادزاده، مدیر روابط عمومی سازمان جهاد کشاورزی استان خوزستان، با بیان این که این امر در گذشته مرسوم بوده،به جام‌جم می‌گوید: «در حال حاضر تنها 15 درصد کشاورزان از این روش استفاده می‌کنند و سازمان جهاد کشاورزی طی سال‌های گذشته با آموزش کشاورزان و کشت مزارع نمونه شیوه‌های مکانیزه را در کشاورزی در دستور کار خود قرار داده است.» او همچنین به برداشت سبز نیشکر اشاره و عنوان می‌کند: در صورت کشت سبز می‌توان از ضایعات نیشکر برای مصارف دیگر استفاده کرد.

آتش‌زدن مزارع نیشکر، ضرر چندجانبه

پیش از برداشت نیشکر برای ازبین بردن شاخ و برگ اضافی آن، مزارع نیشکر را می‌سوزانند. با ازبین رفتن کاه و کلش، علف و گیاهان هرز و جانورانی مثل مار که در لابه‌لای گیاهان می‌خزند، قسمت اصلی نیشکر که همان ساقه آن است باقی می‌ماند و برداشت دستی یا مکانیزه به آسانی انجام می‌شود.

اما به گفته کارشناسان محیط زیست، آتش زدن مزارع افزون بر این که هوا را با انتشار گاز منواکسیدکربن آلوده می‌کند، باعث تشدید پدیده گازهای گلخانه ای، انهدام بافت خاک، کاهش رطوبت خاک و در نتیجه افت محصول، از بین رفتن موجودات زنده محیط، فرسایش شدید خاک، کاهش حاصلخیزی زمین و کاهش تحمل گیاهان زراعی در برابر آفات، بیماری‌ها و خشکی می‌شود.

کمیل انتظاری - ایران