قاتل مردان را بیشتر بشناسیم

به گزارش جام جم سرا ،​ همیشه گفته می شود که مردان به سلامت خود کمتر توجه می کنند و بیماری های مختلف از جمله سرطان در بین آنان شیوع دارد. دکترعلی اصغر یارمحمدی، استاد اورولوژی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، حرف های زیادی درباره خودمراقبتی مردان دارد. وی همچون گذشته تجربیات گران قیمت خود را طی سال ها استادی در اختیار خوانندگان صفحه سلامت قرار می دهد. این جراح و متخصص بیماری های کلیه و مجاری ادراری از سرطان پروستات به عنوان «قاتل مردان» یاد می کند.

وی در ادامه می گوید: روزی نیست که در محافل پزشکی، اعم از کنگره ها و نوشته ها (کتب، مجلات) به تفصیل از سرطان سخن گفته نشود (که البته از مسئولیت های شغلی پزشکان و متخصصان است). از طرفی روزی نیست که از وسایل ارتباط جمعی اعم از رادیو، تلویزیون، روزنامه و اینترنت درباره سرطان مطلبی منتشر نشود، سازمان بهداشت جهانی W.H.O در گذشته ای نزدیک با اشاره به بروز و شیوع بیماری سرطان آن را به یک سونامی تشبیه کرده بود. چندی پیش نیز یک کانال تلویزیونی با اشاره به فراوانی این بیماری گفت، تا سال 2025 از هر 4نفر، یک نفر به دلیل سرطان خواهد مرد.

به یاد دارم وقتی که به عنوان دانشجوی پزشکی پذیرفته شدم، اهم آموزش دانشجویان به بیماری های عفونی و انگلی واگیر مثل ذات الریه، مالاریا و ... اختصاص داشت، چراکه علت اصلی مرگ و میر بیماران بود و کمتر از اهمیت سرطان سخنی به میان می آمد ولی امروزه یکی از اساسی ترین مباحث آموزش دانشجویان پزشکی، آموزش بیماری مهلک سرطان است. سرطان، کلمه ای است که فرد مبتلا با شنیدن آن لرزه بر اندامش می افتد و بدون این که اغلب کلمه ای به زبان آورد از درون با احساس نیستی خود رو در رو می شود. .

گرچه در بسیاری از موارد نباید چنین تعبیری برای بیان آن به کار برد، ولی از باب هزینه های کمرشکن که به اقتصاد خانوار و به ویژه اقتصاد ملی تحمیل می کند و با تغییر روش های متنوع و پرعارضه درمان آن، که چاره ای جز مقابله با آن نیست، تعبیر گفته شده با واقعیت عینیت پیدا می کند.

به دلیل اهمیت بروز و شیوع بیماری در تمام جهان و در کنار آن در کشور ما ، لازم است حداقل آگاهی های لازم به جامعه منتقل شود که طبق شعار «با خودمراقبتی، یک عمر سلامتی» بتوان با تشخیص به موقع و با درمان ریشه ای، بیماری را درمان و بیمار را از روش های پیچیده، هزینه بر و زمین گیر کننده رادیوتراپی، شیمی درمانی، هورمون درمانی، ژن درمانی و ... بی نیاز کرد.

یکی از شایع ترین سرطان های فعلی در جهان، بیماری سرطان پروستات است که به مناسبت نزدیک بودن به هفته سلامت مردان به آن پرداخته می شود. در ادامه، مختصر به معرفی این بیماری می پردازیم. سرطان پروستات پس از سرطان پوست، شایع ترین سرطان انسانی است. در آمریکا در میان سرطان ها دومین علت اصلی مرگ بیماران، محسوب می شود. اگرچه در بعضی دیگرا زکشورها این جایگاه قابل تغییر است.

از سال 1990 بروز بیماری به طور شتابزده اوج گرفت که بعضی از آن به عنوان سونامی نام می بردند. امروزه براساس آخرین مطالب کتب مرجع از هر صدهزار نفر جمعیت، 200نفر (البته در کشورهای مختلف این آمار ثابت نیست) مبتلا به سرطان پروستات می شوند که این آمار متأسفانه رو به افزایش است و طبق آمار از این تعداد 74نفر یعنی 37درصد در طول درمان جان خود را از دست می دهند. در زیر 40سالگی میزان ابتلا به ازای هر 10000نفر، یک نفر گزارش شده است، ولی فقط در 15درصد این رقم تشخیص داده می شود و 2.9درصد آن ها خواهند مرد.

درباره غده پروستات بیشتر بدانیم
غده پروستات جزو غد درون ریز بدن است که در گردن مثانه واقع شده است . این غده تحت تأثیر عوامل گوناگون به ویژه هورمون تستوسترون است که غالب آن از بیضه ها ترشح می شود و باعث تغییرات حجمی و شکلی سلولی غده پروستات می شود؛ این تغییرات باعث اختلالات در روند جریان ادرار (انسداد) و بروز بدخیمی پروستات می شود. روند تغییرات پروستات عبارت است از:
معمولا تا پایان دهه سوم عمر تغییرات عمده ای در پروستات دیده نمی شود و از دهه چهارم زندگی به ویژه بعد از 45سالگی تغییرات شروع می شود و این تغییرات شامل دو قسمت کاملا متفاوت است.

الف – بزرگی خوش خیم پروستات
آمارها نشان می دهد اگر مردان به دهه هشتم زندگی برسند، 88درصد آن ها و اگر به دهه نهم زندگی برسند، 100درصد آن ها دچار تغییرات حجمی خوش خیم پروستات می شوند. اگرچه در مجموع از این میزان ابتلا، حدود 30درصد آن ها نیاز به دخالت درمانی جراحی پیدا می کنند.

ب – سرطان پروستات
براساس آمار، 27درصد کل سرطان ها مربوط به سرطان پروستات است و دومین عامل مرگ و میر ناشی از تمام سرطان هاست. بر اساس مطالعات عواملی که در بروز سرطان پروستات دخیل است، عبارت است از:
– سابقه فامیلی: آن دسته افراد مذکر که پدر (پدران) آن ها سابقه ابتلا به سرطان پروستات را داشته است، به مراتب بسته به سن شروع با افزایش خطر ابتلا مواجهند. (بسته به سن از 3 تا 7 برابر)
– سن: با افزایش سن، میزان ابتلا افزایش می یابد، به طوری که اگر همه مردان به دهه نهم زندگی برسند، از هر 8نفر یک نفر مبتلا به این بیماری می شود.
– نژاد: معمولا سیاه پوستان بیش از سفیدپوستان به این بیماری مبتلا می شوند.
– هرچه از شرق به غرب دنیا برویم، احتمال ابتلا افزایش می یابد.
– تغییرات آب و هوایی
– رژیم های غذایی به ویژه رژیم پرچرب و اشباع شده
– چاقی
– مصرف زیاد ویتامین D و کلسیم
– مصرف الکل و موادمخدر
– بحث امواج و استرس گرچه به آن توجه شده، ولی اثبات شده نیست.
وازکتومی (بستن لوله های مرد)، به عنوان یک ریسک مورد ادعاست اگرچه اثبات آن نیاز به مطالعات بیشتری دارد.
– ارتباط تعداد دفعات مقاربت با سرطان پروستات: تا به حال در مطالعات به نتیجه ای قطعی درباره ارتباط تعداد دفعات مقاربت با سرطان پروستات اشاره نشده است.

عوامل کاهش دهنده بروز سرطان پروستات
از لیکوپن (گوجه فرنگی)، سلنیم (آجیل جات)، ویتامین E و ماهی (اسیدهای چرب امگا3) به عنوان عوامل کاهنده بروز سرطان پروستات نام برده می شود. با وجود بیماری براساس مطالعات و اطلاعات پیگیرانه به ویژه در افراد مسن، مرگ زودرس در قیاس با سایر سرطان ها بسیار کمتر اتفاق افتاده است و بیشتر بیماران به دلیلی غیر از سرطان پروستات می میرند که علت غالب این مرگ ها، بیماری قلبی عروقی است؛ یعنی می توان گفت افراد مسن مبتلا به سرطان پروستات با بیماری سرطان می میرند ولی نه از سرطان پروستات.

منبع : روزنامه خراسان