کارت‌های مرزنشینی؛ ثواب کباب شده

به گزارش خبرنگارجام‌جم،بهبود وضعیت اقتصادی مرزنشینان که بعضا در نقاط محروم و کمتر توسعه‌یافته کشور نیز سکونت دارند، همواره از دغدغه‌های مسئولان کشور در هر دوره‌ای بوده است، از همین رو ایجاد تسهیلاتی برای رسیدن به سطحی از این بهبود اقتصادی با راه‌اندازی بازارچه‌های مرزی و ارائه کارت‌های پیله‌وری برای مرزنشینان در نقاط مرزی خشکی و کارت‌های ملوانی در نواحی مرزی ساحلی از سال‌ها پیش در دستور کار دولتیان قرار گرفته و اجرایی شده است؛ هر چند این طرح در دوره‌های متفاوت به روش‌های متفاوتی به مرحله اجرا در آمده و با ایرادات و نواقصی همراه بوده است؛ از جمله این‌که اجرای آن در زمان حال که به گفته برخی کارشناسان اقتصادی راه را برای مبادلات غیرقانونی و قاچاق کالا هموار کرد و تعدادی از هموطنان مرزنشین را در ورطه نابودی و ورشکستگی کامل اقتصادی قرار داده است.

لغو حق فعالیت انفرادی مرزنشینان، مشکل آفرید

یک تاجر و فعال اقتصادی در آذربایجان غربی در این باره به جام‌جم می‌گوید: در گذشته نه‌چندان دور بازارچه‌های مرزی این استان که شامل 7 بازارچه سردشت، پیرانشهر، اشنویه، سرو، رازی، بازرگان و پلدشت است، پویا و فعال بودند و مرزنشینان نیز با استفاده از امتیاز کارت‌های پیله‌وری به صورت قانونی و البته انفرادی در مرزها تردد داشتند و با ورود و خروج کالا هم کسب معیشت کرده و هم سهمی در رونق اقتصادی منطقه خود داشتند، ضمن این‌که عملا راه برای ورود و خروج غیرقانونی کالا بسته بود.

وی تصریح کرد: اما از 5 تا 6 سال گذشته به این طرف که استفاده از کارت‌های پیله‌وری به صورت تردد انفرادی در مرزها ممنوع و این فعالیت به شرکت تعاونی‌های مرزی سپرده شد، مشکلات متعددی ایجاد شد که بیش از همه دامن مرزنشینان را گرفت.

جواد شکرگو با بیان این‌که اکنون نیز بازارچه‌ها باز است، اما از کارایی و پویایی لازم برخوردار نیست، می‌افزاید: از چند سال گذشته تاکنون حق فعالیت قانونی انفرادی از مرزنشینان سلب و مقرر شد مرزنشینان هر منطقه فقط در قالب شرکت تعاونی مرزنشینان به این امر مبادرت کنند، به این ترتیب که هر شرکت تعاونی باید با حداقل جمعیت 800 نفر تشکیل شده و با کارت‌های اعضای خود به فعالیت صادرات و واردات مشغول و سود حاصله را به حساب اعضای خود واریز کند. اما مشکل از آنجا آغاز شد که این شرکت تعاونی‌ها دچار ورشکستگی شده و اعضای خود را با بدهی‌های سنگین مالیاتی و... مواجه ساختند.

سوءاستفاده از ناآگاهی مرزنشینان

شکرگو با اشاره به این‌که این ورشکستگی و بدهی مالیاتی از دو طریق صورت می‌گیرد؛ یادآور می‌شود: اول از طریق خود هیات مدیره شرکت تعاونی‌ها به این ترتیب که یا هیات مدیره تعاونی که خود از مرزنشینان و بدون دانش اقتصادی بوده و دراین زمینه مهارت لازم را ندارند، گاهی در مبادلات اقتصادی خود دچار ضررو زیان‌های هنگفتی می‌شوند که تاوان آن را اعضا باید بدهند، و یا این‌که این هیات مدیره به نوعی اختلاس دست زده و متواری می‌شوند و دوم این‌که گاه هیات مدیره امتیاز کارت‌های خود را به تاجران تهرانی یا غیرتهرانی واگذار کرده و آنان نیز با سوءاستفاده از ناآگاهی مرزنشینان و گذاشتن این شرط که مسائل مالیاتی و... را متقبل نمی‌شوند، به استفاده از کارت‌های مرزنشینان و فعالیت اقتصادی اقدام کرده و در قبال اندک سودی که به مرزنشینان می‌دهند، آنان را با بدهی‌های سنگین مالیاتی تنها می‌گذارند که علاوه بر بدهکاری و ورشکستگی اقتصادی، گرفتاری‌ها و مشکلات بزرگی نظیر ممنوع‌الخروجی و... برای مرزنشینان ایجاد می‌کند.

این تاجر و فعال اقتصادی با بیان این‌که حدود 10 تا 15 شرکت تعاونی مرزنشین در آذربایجان غربی فعال است که عمده اعضای آنها با این مشکلات دست به گریبان هستند، به ایراد دیگر سیاستگذاری‌های مرزنشینی اشاره کرده و می‌گوید: ممنوعیت تردد انفرادی مرزنشینان در مرزها و بازارچه‌های مرزی از سویی موجب شده که بسیاری از مرزنشینان برای گذران زندگی به کوله وری و قاچاق کالا به صورت غیرقانونی از مبادی غیررسمی روی بیاورند که این امر به سفارش تاجران بزرگ انجام شده و نه‌تنها سود چندانی برای مرزنشینان ندارد، بلکه بازار داخلی کشور را با حجم عمده‌ای از کالاهای قاچاق و غیرقانونی پر می‌کند.

ضرورت تغییر سیاست‌های کارت پیله‌وری

نماینده ارومیه در آذربایجان غربی در مجلس نیز در همین زمینه به جام‌جم می‌گوید: گرچه صدور کارت‌های پیله وری طرح خوب مسئولان نظام برای بهبود معیشتی مرزنشینان بود، اما سپردن فعالیت اقتصادی پیله‌وران به شرکت تعاونی‌ها از یک‌سو و عدم برخورد صحیح مسئولان منطقه به‌خصوص گمرک، اداره صنعت و معدن و تجارت و فرمانداران با این موضوع موجب شده که سود این طرح به جیب تاجران بزرگ رفته و گرفتاری‌های آن به مرزنشینان محروم برسد، به طوری که روزانه ده تا 15 نفر از مرزنشینان خسارت‌دیده که مشکل مالیاتی، ممنوع‌الخروجی و... برایشان ایجاد شده، به دفتر اینجانب مراجعه و دادخواهی می‌کنند.

نادر قاضی‌پور با بیان این‌که اجرای شتابزده و بدون برنامه این طرح از یک سو و ناآگاهی مرزنشینان از کارکردهای کارت‌های یاد شده، توانست راه سودجویان به این کارت‌ها را بگشاید، می‌افزاید: طرح صدور کارت‌های پیله وری از ابتدا اشتباه بوده، زیرا این کارت‌ها که قرار بود راهکاری برای کنترل میزان قاچاق کالا در مناطق مرزی باشد، خود عاملی برای توسعه امور غیرقانونی شد، بنابراین هر چه سریع‌تر باید کل موضوع تعیین تکلیف شود.

انجام پشت پرده برخی امور

علی وکیلی، معاون مرکز امور واردات گمرک ایران نیز دراین باره به جام‌جم می‌گوید: همه مرزنشینان کارت مبادلات بازرگانی دارند که می‌توانند در قالب شرکت تعاونی‌های مرزنشین از مزایای کارت خود استفاده کنند و فعالیت انفرادی اکنون در این زمینه وجود ندارد که البته به درخواست برخی استان‌ها اجرای مجدد این طرح هم‌اکنون در دست بررسی است. به گفته وی بحت ورود کالا، پروانه، ترخیص و تمام تشریفات آن به نام شرکت تعاونی‌هاست و روند در این زمینه کاملا قانونی است، اما اگر شرکت تعاونی‌ها فعالیت خود یا واردات را به تاجران و فعالان اقتصادی دیگر واگذار می‌کنند، امری است که ظاهرا پشت‌پرده انجام شده و ارتباطی با گمرک ندارد، اما در هر صورت کالا به نام و با پروانه آنها وارد می‌شود.

فاطمه مرادزاده