قصه تلخ نازایی

ناتوانی برای فرزنددار شدن، بعد از یکسال رابطه جنسی، بدون استفاده از روش‌های جلوگیری مطرح می‌شود.

ناباروری امروزه بیش از آن که یک بیماری باشد، معضلی اجتماعی است که تبعات روحی ـ روانی بسیاری به همراه دارد.

آمارها نشان می‌دهد، حدود 15 درصد زوجین نابارور هستند که عامل این ناباروری در 40 درصد موارد، مربوط به خانم‌ها و در 40 درصد موارد نیز مربوط به آقایان می‌شود.

در 10درصد موارد نیز هر دو زوج در ناباروری نقش دارند و در 10درصد باقیمانده نیز با وجود انجام معاینات دقیق و آزمایش‌های تکمیلی، مشکلی یافت نمی‌شود و بیشتر افراد این گروه بعد از دو سال بچه دار می‌شوند.

دکتر آزیتا شفقتیان، متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ نازایی در گفت‌وگو با جام‌جم با اشاره به عوامل موثر بر نازایی می‌گوید: امروزه افزایش سن از مهم‌ترین عوامل اثرگذار در بروز نازایی تلقی می‌شود. مشخص شده است که در زنان بالای 35 سال، تعداد تخمک‌ها محدودتر است و کیفیت پایین‌تری دارد. همچنین در مردان بالای 35 تا 40 سال شانس باروری کاهش چشمگیر دارد و حتی احتمال افزایش ناهنجاری‌های ژنتیک در سنین بالا بسیار بیشتر است.

این متخصص توصیه می‌کند: از آنجا که قدرت باروری خانم‌ها زودتر شروع می‌شود و پایان می‌یابد، توصیه می‌شود سن آقایان حدود یک تا 5 سال بیشتر از خانم‌ها باشد.

غذا و هوای ناسالم ناباروری می‌آورد

چندی پیش، محققان دانشگاه هاروارد هشدار دادند مصرف فست‌فود و تنقلات ناسالم که زاییده زندگی شهری امروزی است، احتمال ناباروری را در مردان سالم و جوان افزایش می‌دهد و به توان تولیدمثل (فرآیند اسپرم‌سازی) آنها آسیب می‌رساند.

این متخصص زنان نیز با اشاره به این که استفاده از مواد شیمیایی که به خوراکی‌ها اضافه می‌شود یا کودهای شیمیایی مصرفی در کشاورزی در افزایش ناباروری سهم زیادی دارد توضیح می‌دهد: ثابت شده است زندگی شهرنشینی وآلودگی هوای ناشی از تردد خودروها روی اسپرم و تخمک اثرات مضری دارد که نتایج آن به صورت کاهش تعداد و حرکت اسپرم بوضوح قابل مشاهده است.

چاقی و لاغری، اختلالی در روند باروری

کم تحرکی و چاقی که از رهاوردهای زندگی شهری است، باعث اختلال در هورمون‌ها می‌شود و به سلول‌های جنسی زنانه و مردانه آسیب می‌رساند.

دکتر شفقتیان با اشاره به این مساله می‌افزاید: آمارها نشان می‌دهد، چاقی به کاهش تعداد و کیفیت اسپرم در مردان چاق منجر می‌شود حتی محققان دریافته‌اند شاخص توده‌ بدنی بالا در مردان با کاهش سطح هورمون تستوسترون ارتباط دارد تا جایی که در مردان دارای اضافه وزن سطح تستوسترون 24 درصد و در مردان چاق 26 درصد کمتر از افرادی است که وزن طبیعی دارند.

وی یادآور می‌شود: لاغری در زنانی که مبتلا به اختلالات خوردن و بیماری‌هایی مثل بی اشتهایی عصبی هستند یا رژیم درمانی با محدودیت شدید دریافت کالری دارند، به علت کمبود‌های تغذیه‌ای از جمله کمبود ویتامین B12، روی و اسید فولیک منجر به ناباروری می‌شود.

از سیگار، الکل و استرس دوری کنید

تقریبا هیچ بیماری مزمنی را نمی‌توان شناخت که با مصرف دخانیات و الکل تشدید نشود. ناباروری هم از این مقوله مستثنا نیست.

به گفته این فلوشیپ نازایی، مصرف دخانیات، توان باروری را کاهش می‌دهد و اثرات مخربش روی تخمک و اسپرم ثابت شده است. بعلاوه مصرف سیگار باعث سقط مکرر می‌شود. البته مصرف الکل نیز اثرات مضری در بارداری دارد.

وی با تاکید بر این که استرس شغلی و محیط زندگی نیز از مواردی است که احتمال ابتلا به ناباروری را افزایش می‌دهد، اظهار می‌کند: بررسی‌های محققان نشان می‌دهد، استرس بر باروری اثر می‌گذارد، کما این‌که زنانی که میزان بالاتری هورمون‌های ناشی از استرس در بدن‌شان ترشح می‌شود، سخت‌تر باردار می‌شوند.

نازایی، هدیه ناخوشایند فناوری

اگر چه استقاده غیرمداوم از لپ‌تاپ، موبایل و مایکروفر مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند، اما استفاده طولانی و مداوم از لپ‌تاپ و موبایل یا در معرض مایکروو قرارداشتن، خطرناک است.

دکتر شفقتیان یاد‌آوری می‌کند: گذاشتن لپ‌تاپ روی پاها در مردان یا حمل موبایل در محفظه مخصوص کمربند یا در جیب مانتوی خانم‌ها به علت گرمای تولیده شده و امواجی که ساطع می‌کند، بر باروری اثرات منفی واضحی دارد.

اختلال باروری ناشی از بیماری

باید توجه داشت اختلال تخمک‌گذاری در خانم‌ها که بیشتر به صورت نامنظم بودن پریود، خود را نشان می‌دهد یا انسداد کامل یا نقص لوله‌های رحمی که مانع رسیدن اسپرم به تخمک می‌شود، از عوامل موثر در بروز ناباروری است.

این متخصص زنان و نازایی با اشاره به برخی اختلالات و بیماری‌هایی که در بروز ناباروری موثر است، می‌گوید: بیماری آندومتریوز لگنی به علت اختلالاتی که ایجاد می‌کند، در ناباروری نقش عمده ایفا می‌کند.

همچنین اختلالات مربوط به اسپرم ممکن است به علت عفونت، اختلالات هورمونی ومشکلات سیستم ایمنی ایجاد شود. ناهنجاری‌های ساختمانی مثل بسته بودن لوله‌های خروج اسپرم به علت عفونت، التهاب جراحی‌های قبلی یا نقص‌های ژنتیک از دیگر علل ناباروری تلقی می‌شود.

با وجود این، به خاطر داشته باشید امروزه دیگر مشکلی به نام نازایی وجود ندارد چرا که با شیوه‌های نوین درمان ناباروری می‌توان بر اکثریت قریب به اتفاق موارد فوق غلبه کرد.

پونه شیرازی - دانش و سلامت