از «سیب» بپرسید

دکتر داریوش دائر‌/‌ متخصص پوست، مو و زیبایی

به دلیل شدت یافتن تابش نور خورشید در فصل تابستان طبیعی است که باید بیشتر مراقب این تاثیر بود تا خطر ابتلا به بیماری‌های مختلف ناشی از این تماس نیز افزایش پیدا نکند. همان‌طور که گفتید و به مساله تاثیر آفتاب روی پوست کودکان نیز اشاره کردید، کودکان یکی از گروه‌های سنی مستعد ابتلا به این آسیب‌ها هستند. دلیل آن نیز لطافت و حساسیت پوست آنها نسبت به بزرگسالان است. به همین دلیل بیماری‌های متعددی در اثر نور خورشید ایجاد یا تشدید می‌شوند که از بین آنها می‌توان به ایجاد واکنش آفتاب سوختگی حاد، تغییر رنگ و تیره شدن پوست پس از مواجهه با آفتاب اشاره کرد. عرق‌سوز یا عرق‌جوش، ایجاد زگیل‌های دست و پا و بدن، ایجاد خال‌های مسطح و تغییراتی در راستای تغییر کیفیت پوست و تند شدن روند آسیب به آن و ایجاد زمینه برای بدخیمی‌های پوستی از دیگر آسیب‌های ناشی از تابش بی‌امان آفتاب است. اگرچه آفتاب می‌تواند چنین اثرهایی روی پوست داشته باشد، اما اگر به خوبی از آن محافظت شده و از کرم‌های ضدآفتاب مناسب استفاده شود، این خطرها کم می‌شود. علاوه بر آنچه به آن اشاره شد، شنا می‌تواند زمینه‌ساز بروز مشکلاتی مثل آکنه، تبخال، بیماری پورفیری، لوپوس، فعال شدن نشانه‌های اگزمای ژنتیکی (سرشتی) و بیماری روزاسه یا گلگونی پوست در اثر قرار گرفتن درمعرض تابش نور آفتاب شود.

شنا در استخر بویژه استخر روباز نیز عامل مهمی در بروز یا تشدید بیماری‌هایی است که به آن اشاره شد. به نظر می‌رسد در کودکانی که در استخرهای روباز شنا می‌کنند، واکنش‌های آفتاب سوختگی بیشترین شیوع را داشته باشند. واکنش آفتاب سوختگی به شکل سرخی، درد، حرارت و احساس سوزش شدید در نواحی مختلف بدن مثل صورت، بازوها، ساعدها، سینه، سرشانه‌ها، کتف‌ها یا پاها بروز می‌کند. اگر آفتاب سوختگی شدید باشد با عوارضی مثل تاول، پوسته‌ریزی شدید ناحیه مبتلا، تب و لرز یا حتی کاهش سطح هوشیاری همراه است. راه اصلی مقابله با این فرآیند ناخوشایند استفاده نکردن از استخرهای روباز در افراد حساس و موکول کردن ساعت استفاده از استخر به قبل از ساعت 9 صبح یا بعد از ساعت 4 بعدازظهر است. چون در بین این زمان‌ها یعنی از 9 صبح تا 4 بعدازظهر، فاصله زمانی زاویه تابش خورشید به زمین تقریبا به 90 درجه نزدیک می‌شود و حداکثر تابش اشعه‌های ماوراءبنفش در این محدوده زمانی دیده می‌شود. پس از مشاهده اولین نشانه‌های آفتاب سوختگی باید از تماس بیشتر کودک با آفتاب ممانعت کرده و با استفاده از آبی که دمای آن نزدیک به حرارت بدن یا حرارت 37 درجه است، دمای بدن کودک آسیب‌دیده را کاهش داد، اما استفاده از آب یخ یا غوطه‌ور کردن کودک در وان آب یخ، کار غیرعلمی بوده و باعث شوکه شدن کودک می‌شود. اگر با روشی که به آن اشاره شد وضعیت کودک به حالت عادی بازنگشت در مرحله بعد باید به پزشک مراجعه کرده و درجه حرارت بدن او را کاهش دهند.

موضوع بعدی که به سرپوشیده یا سر باز بودن استخر ارتباطی ندارد، احتمال ایجاد یا انتقال ویروس‌ها یا عفونت‌های باکتریایی یا قارچی در محیط مرطوب استخر است. یکی از شایع‌ترین مشکلاتی که در کودکان مشاهده می‌شود، موضوع زگیل دست و پاست. زگیل در اثر ورود ویروسی به نام ویروس «پاپیلومای» انسانی به سطح پوست به وجود می‌آید و به شکل توده‌هایی برجسته و گل‌کلمی بر سطح دست‌ها، پاها یا کف پاها خود را نشان می‌دهند. محیط مرطوب استخر و پابرهنه راه رفتن در حاشیه استخر عوامل مستعدکننده ابتلای کودکان به این عفونت است. برای پیشگیری از ابتلا به این مشکل توصیه می‌شود از رفت و آمد و حضور افراد مبتلا به زگیل در استخرها جلوگیری شده و کودکان قبل از ورود به استخر پاهای‌شان را در حوضچه حاوی محلول ضدعفونی‌کننده بخوبی شست‌وشو دهند. علاوه بر این که باید استفاده از دمپایی‌های مشترک خودداری شود. در صورت مشاهده این ضایعات پوستی بهتر است فرد مبتلا تحت نظر متخصص پوست تحت درمان قرار گیرد و تا بهبودی کامل از حضور در استخر خودداری کند. نکته دیگر لزوم مراقبت در موارد ابتلا به ضایعه‌های عفونی و میکروبی از قبیل کورک، زردزخم یا آبسه‌های پوستی است. کودکان مبتلا به این ضایعه‌های پوستی باید تحت درمان اختصاصی قرار گرفته و تا زمان بهبود کامل استخر نروند. درمان عفونت‌های میکروبی با تجویز داروهای آنتی‌بیوتیکی موضعی و خوراکی و رعایت اصول بهداشت فردی امکان‌پذیر است. عفونت‌های قارچی نیز در محیط استخر شیوع بیشتری دارند. این عفونت‌ها به شکل ضایعه‌های پوستی سرخ رنگ، با حاشیه مشخص و واضح و گاه خارش، بر سطح بدن یا پاها و گاهی نیز در سر دیده می‌شوند. اصول مراقبتی و درمانی قارچ‌ها مشابه درمان عفونت‌های میکروبی است با این تفاوت که درمان این موارد طولانی مدت‌تر بوده و گاهی به چند ماه زمان نیاز دارد. اگرچه استفاده از استخرها در فصل تابستان یکی از گزینه‌های خوب سرگرمی و ورزش برای کودکان است، ولی باید رعایت اصول بهداشتی و شناخت هرچند مختصر علائم پوستی را در زمان استفاده از استخر مورد توجه قرار داد.‌