واژگونی نفتکش‌های عراقی ؛ حکایتی که تمامی ندارد

با توجه به قرار گرفتن لرستان در گلوگاه شاهراه تزانزیتی شمال ـ جنوب کشور، بسیاری از تانکرهای حامل سوخت صادراتی با ورود از مرز پرویزخان به کشور و عبور از استان‌های غربی از جمله کرمانشاه و لرستان راهی بندر امام می‌شوند. این تانکرها به دلایل مختلف در مسیر عبور از جاده پلدختر دچار واژگونی شده و خسارات جدی به محیط‌زیست وارد می‌کند. البته آنچه تاکنون درباره علت اصلی وقوع این حوادث ذکر شده است خطای انسانی است و نامناسب بودن زیرساخت‌ها در مرحله بعدی قرار دارد.

براساس شواهد و آمارها، عریض نبودن محور پلدختر، بی‌توجهی راننده‌های تانکر حامل سوخت به قوانین راهنمایی و رانندگی، خواب آلودگی و بی‌احتیاطی آنها و گاه غیراستاندارد بودن تانکرهای حامل مواد سوختی، موجب واژگونی آنها و در نهایت آلودگی آب و خاک منطقه می‌شود. این روند به‌گونه‌ای است که محورهای جنوبی لرستان اعم از پلدختر و کوهدشت هر ماه شاهد تکرار حوادث متعددی برای تانکرهای حامل سوخت است که بخش عمده‌ای از آنها عراقی بوده و درصدی نیز مربوط به تانکرهای ایرانی عبوری از این محور است.

تریلر واژگون شده روز گذشته در این محور نیز عراقی بود و به گفته جانشین پلیس راه ملاوی (پلدختر)، واژگونی آن به جاری شدن 24 هزار لیتر نفت سیاه در حاشیه جاده و مجروح شدن راننده تریلر منجر شد.

سروان روح‌الدین مهرابی در گفت‌وگو با مهر می‌افزاید: این تریلر عراقی در محور پلدختر ـ کرمانشاه در گردنه طول کش واژگون شد و دلیل واژگونی آن تخطی راننده از سرعت مطمئنه بوده است.وی با اشاره به حادثه مشابهی طی هفته گذشته در این محور یادآور می‌شود: یک دستگاه کشنده نفتکش عراقی حامل 24 هزار لیتر سوخت مازوت هفته گذشته در جاده پلدختر به اسلام‌آباد در منطقه طول کش واژگون و طعمه حریق شد.آن‌طور که مدیرکل حفاظت محیط‌زیست لرستان می‌گوید: آتش‌سوزی ناشی از واژگونی این نفتکش به منابع طبیعی منطقه سرایت کرد و به سوختن 5/1 هکتار از پوشش گیاهی منطقه طول کش منجر شد.

به گفته فتحی بیرانوند، تردد این نفتکش‌ها آلودگی‌های زیست‌محیطی زیادی را برای محورهای جنوبی لرستان و ساکنان آن ایجاد کرده که آلودگی رودخانه کشکان، رودخانه‌های فصلی استان، مزارع کشاورزی و آب و خاک منطقه از آن جمله است.

محور سراسری اسلام‌آباد (کرمانشاه) ـ پلدختر (لرستان) که در سال‌های اخیر با تردد نفتکش‌های عراقی شهر ت بین‌المللی یافته، گرچه منافعی برای منطقه به همراه داشته، درعین حال خسارت‌های زیادی هم به محیط‌زیست منطقه وارد کرده است.

به گفته مدیرکل راه و شهرسازی لرستان، با توجه به قرارگرفتن این استان در گلوگاه شاهراه سراسری شمال - جنوب کشور، بسیاری از تانکرهای حامل سوخت با ورود از مرز پرویزخان به کشور و عبور از استان‌های غربی از جمله کرمانشاه و لرستان راهی بندر امام خمینی می‌شوند که این تانکرها به علل مختلف در مسیر عبور از جاده اسلام آباد ـ کوهدشت ـ پلدختر دچار حادثه می‌شود .

ملکی با بیان این‌که روزانه بیش از 4500 وسیله نقلیه سبک و سنگین از این محور عبور می‌کند که 2000کامیون متعلق به عراق است، در گفت‌وگو با خبرگزاری صدا و سیما می‌افزاید: عرض این محور از ورودی لرستان در پل سیمره تا شهرستان پلدختر، حدود هفت متر بوده و این درحالی است که مسیر رفت و آمد هشت استان کشور در شمال غرب و غرب کشور به جنوب از همین مسیر انجام می‌شود.

وی درباره علل عریض نشدن این محور می‌گوید: برای چهار خطه کردن این محور فقط در حوزه لرستان بیش از 150 میلیارد تومان نیاز است که بتوان باند دومی را برای این مسیر پیش‌بینی کرد، در حالی که اعتبارات استانی جوابگوی اجرای این طرح نیست و ردیفی که در قانون بودجه برای این طرح با عنوان اسلام‌آباد ـ پلدختر پیش‌بینی شده، حداکثر سالانه حدود دو تا سه میلیارد تومان است که با این میزان اعتبار نمی‌توان این مسیر را تعریض و بهسازی کرد .

یکی از رانندگان عبوری در این مسیر نیز دراین باره می‌گوید: گذر از این مسیر که باید به‌طور عادی سه ساعته طی شود، به‌دلیل کم عرض بودن و بار ترافیکی بالا، بیش از پنج ساعت زمان می‌برد.یکی دیگر از رانندگان نیز با اشاره به تعداد زیاد حوادث در این مسیر می‌گوید: به‌دلیل عرض کم این محور، رانندگان مجبورند مدت زمان زیادی را با سرعت کم حرکت کنند که این امر باعث خستگی آنان و بروز حوادث مکرر می‌شود. این در حالی است که عرض کم جاده موجب شاخ به شاخ شدن وسایل نقلیه شده که با توجه به وجود نقاط حادثه‌خیز زیاد، خطر بروز حادثه در این مسیر چند برابر شده است.

رحمانی، مدیرکل حمل و نقل و پایانه‌های لرستان نیز دراین باره می‌گوید: تعداد وسیله‌های نقلیه که برای این محور پیش‌بینی شده، فقط 2400 وسیله نقلیه است، درحالی که اکنون دو برابر این رقم در این محور تردد می‌کند.

سرهنگ چغلوند، رئیس پلیس راه استان لرستان نیز معتقد است: تردد زیاد باعث شده است که ضریب ایمنی جاده و امنیت مسافران کم شود، به‌طوری که با وجود حضور فعال پلیس، تصادفات در این مسیر نسبت به سال‌های قبل 20 درصد افزایش یافته است.

در همین حال احمدی، کارشناس حمل و نقل با اشاره به سه عامل جاده کم عرض و نامناسب، بی‌احتیاطی رانندگان و غیراستاندارد بودن برخی تانکرها به‌عنوان عوامل اصلی بروز حوادث این محور می‌گوید: تنها راهکار جلوگیری از بروز حوادث مشابه در این محور این است که علاوه بر بهسازی و چهارخطه کردن این مسیر، باید با ایجاد مجتمع‌های خدماتی رفاهی بین راهی، فرصتی را برای استراحت رانندگان و سرنشینان کامیون‌ها فراهم کرد تا از خستگی و خواب آلودگی آنان جلوگیری شده و ضریب امنیت سفرها افزایش یابد.

تردد تانکرها؛ فرصت یا تهدید

محور سراسری اسلام‌آباد (کرمانشاه) ـ پلدختر (لرستان) در حالی در سال‌های اخیر با تردد بی‌سابقه نفتکش‌های عراقی و ایرانی زیربار ترافیک رفته و یکی از محورهای مهم ترانزیتی شمال به جنوب کشور به‌شمار می‌رود که از استاندارد مورد قبول یک جاده ترانزیتی برخوردار نیست. عرض بسیار کم این محور از یک‌سو و ترافیک بسیار سنگین موجود در آن و تردد روزانه بیش از 4500 وسیله نقلیه سبک و سنگین از این محور موجب شده که سالانه شاهد حوادثی همچون واژگونی، تصادف و آتش گرفتن کامیون‌ها و نفتکش‌های زیادی در این محور باشیم. این حوادث نه‌تنها هر ساله تلفات اقتصادی و انسانی زیادی بر جای می‌گذارد، بلکه به‌دلیل مجاورت این محور با رودخانه‌های استان، موجب سرازیر شدن انواع مواد سوختی و نفتی به آب و خاک این استان و آلودگی و نابودی بخش وسیعی از این ثروت‌های ملی شده است. تردد این حجم از وسایل نقلیه سنگین همچنین به زیرساخت‌های جاده‌ای منطقه نیز آسیب زیادی وارد کرده است.