انتظارات از آقا مدیرِ سینما

به گزارش جام‌جم، مهم‌ترین نهاد صنفی سینمایی کشور پس از دو سال تعطیلی و یک سال دوران انفعال و گذار، سرانجام اواخر سال گذشته انتخابات خود را برگزار کرد و اعضای جدید هیات مدیره خود را شناخت. ابراهیم مختاری (رئیس هیات مدیره)، محمدرضا موئینی، بهمن اردلان، کامران ملکی، شادمهر راستین، سیدمهدی خادم و آتیلا پسیانی هفت عضو هیات مدیره خانه سینما در دوره جدید هستند و علی آشتیانی‌پور و محمدرضا سکوت به عنوان اعضای علی‌البدل اول و دوم، عبدالله اسفندیاری، بازرس خانه سینما و ایمان کریمیان، بازرس علی‌البدل، نیز این گروه را یاری خواهند کرد.

اما با وجود این فعالیت‌های صنفی خانه سینما هنوز به روال طبیعی خود بازنگشته و بسیاری از مطالبات بحق اعضای صنوف مختلف همچنان بی‌پاسخ مانده است. مدیران تازه وارد خانه سینما هم اقدامات جدی و موثر را به مدیرعامل حواله می‌دهند و همه چیز را منوط به انتخاب آقای مدیر می‌دانند. با این همه، همان مهلت مقرر 45 روزه برای انتخاب مدیرعامل هم امروز به پایان می‌رسد و باید دید مسئولیت سنگین و همواره پرحرف و حدیث خانه سینما نصیب چه کسی خواهد شد.

اما فارغ از انتخاب هر شخصی با هر نوع گرایشی، سینماگران مطالبات و انتظاراتی از مدیرعامل منتخب دارند و فردی که انتخاب می‌شود، باید نسبت به پاسخگویی و رفع این نیازها که برآیندی از خواسته‌های همه اهالی سینماست، اقداماتی جدی انجام دهد.

اصلاح ساختار اساسنامه

علیرضا داوودنژاد، فیلمنامه‌نویس و کارگردان سینما، در گفت‌وگو با جام‌جم، مهم‌ترین مساله پیش‌روی مدیرعامل جدید را اصلاح ساختار اساسنامه خانه سینما می‌داند و می‌گوید: در حال حاضر متاسفانه صنوف بسیار مهم سینما یعنی تهیه‌کنندگان، کارگردانان، توزیع‌کنندگان و سینماداران جایی در میان ترکیب هیات‌مدیره ندارند. بنابراین ساختار اساسنامه خانه سینما باید به‌گونه‌ای تغییر کند که نمایندگان تهیه، تولید، توزیع و نمایش حضور تعیین‌کننده و موثری در آن داشته باشند.

کارگردان «کلاس هنرپیشگی» در همین ارتباط می‌افزاید: 20 سال پیش اصلا خانه سینما با این نیت و تصمیم کارش را آغاز کرد که تبدیل به جامعه اصناف سینمایی شود و به نیازهای اعضای صنوف مختلف پاسخ بدهد. اما الان مجمع عمومی خانه سینما حدود 30 رای دارد که 27 تای آن مربوط به بخش تولید است و سه بخش مهم دیگر دو سه رای بیشتر ندارد. این وضع مناسب دورانی بود که سینما دولتی بود و بخش خصوصی جای چندانی برای فعالیت نداشت، اما الان اگر بخواهیم بخش خصوصی واقعیت پیدا کند، باید جامعه اصناف به معنای واقعی کلمه جایگاه مناسبی پیدا کند و تهیه‌کننده‌ها، توزیع‌کننده‌ها و سینماداران هم حضور موثری در خانه سینما داشته باشند.

داوودنژاد ادامه می‌دهد: البته این به معنای غیرقانونی بودن خانه سینمای جدید نیست و همه چیز مطابق اساسنامه موجود پیش رفته است، اما دیگر نمی‌توان از عنوان جامعه اصناف سینمایی برای آن استفاده کرد. با این‌که هر کدام از اعضای هیات مدیره جدید در رشته خودشان متخصص هستند، اما آنها در زمینه تهیه، توزیع و اکران تخصص و شناخت کافی ندارند.

این فیلمساز انتظارش از مدیرعامل جدید را هم این‌طور بیان می‌کند: مدیرعامل جدید باید تشکیلات صنفی خانه سینما را با نیازهای بخش خصوصی بازسازی کند و باید ارتباط با بخش‌های تهیه، تولید، توزیع و نمایش فیلم را تقویت کند تا خانه سینما به معنای درست، تبدیل به جامعه اصناف سینمایی شود.

اهداف سیاسی تعطیل

حسین فرحبخش، تهیه‌کننده و کارگردان سینما هم درباره دوران جدید خانه سینما به جام‌جم می‌گوید: هیچ موقع مخالف خانه سینما نبوده و نیستم، اما آن خانه سینمایی که در دوره قبلی تعطیل شد، به سوءاستفاده‌های رانتی دست می‌زد. شاید بگویید وقتی پولی در خانه سینما نیست، چپاول چه معنی می‌دهد؟ چپاول در اینجا به معنای بهره‌برداری و سود مالی نیست، بلکه کسانی که در راس امور این نهاد مثلا صنفی بودند، بابت مسئولیت‌ها و قدرتشان، از نهادها و اشخاص مختلف امتیاز می‌گرفتند.

کارگردان «مستانه» ادامه می‌دهد: مدیرعامل جدید باید در خدمت اهالی سینما باشد، نه در خدمت یک سری رانت‌خوار. او باید به همه 4000 عضو خانه سینما خدمت کند، نه این‌که فقط به یک گروه محدود 20 نفره سرویس بدهد. الان به جرات می‌گویم که 3800 عضو صنوف مختلف محتاج نان شب خود هستند.

مدیرعامل جدید باید کاری کند که این تعداد در سال آینده به 2000 نفر کاهش یابد و در چهار سال آینده دیگر سینماگری دغدغه نان نداشته باشد. ضمن این‌که فعالیت او و گروهش باید به دور از هرگونه اهداف سیاسی باشد و مباحث چپی و راستی باید کلا تعطیل شود.

فرحبخش می‌افزاید: مدیرعامل جدید خانه سینما باید برای تامین مسائل معیشتی و رفاهی سینماگران تلاش و کاری کند اهالی سینما به آسایش برسند. اگر می‌بیند که دولت به‌طور سلیقه‌ای روی سینما فشار می‌آورد و فیلم‌ها را بی‌دلیل ممیزی می‌کند، به جای انفعال و سکوت، درجهت رفع این مساله اقدامات موثری انجام دهد و از فیلمسازان حمایت کند. اگر غیر از این باشد، دوباره شاهد خانه سینمای سابق خواهیم بود.

پیدا کردن تعریف قانونی

جهانگیر الماسی، بازیگر نام‌آشنای سینمای ایران هم در همین ارتباط به جام‌جم می‌گوید: اول از هر چیز امیدوارم در دوره جدید فعالیت خانه سینما، رسانه تاثیرگذار سینما موقعیت قانونی خودش را پیدا کند و صنوف قانونی در این نهاد صنفی مستقر شوند. الان برای هر صنف حداقل دو سه کانون کاندیدا وجود دارد و ما نمی‌دانیم کدام‌یک از نظر قانونی می‌توانند فعالیت صنفی داشته باشند. ظاهرا خانه سینما متعلق به اعضای آن است، اما عملا صنوف نمی‌توانند کار قانونی انجام دهند، چون اصلا ثبت قانونی نشده‌اند. بنابراین در بدو امر، اولین و مهم‌ترین کار مدیرعامل جدید خانه سینما و گروهش، پیدا کردن تعریف قانونی خانه سینماست تا این نهاد بتواند تحت عنوان سندیکا، اتحادیه یا جامعه اصناف سینمایی به فعالیتی درست و قانونی بپردازد.

بازیگر فیلم‌های «نار و نی» و «بانی چاو» ادامه می‌دهد: الان و در شرایط فعلی، خانه سینما امکان درست و قانونی مقابله با برخی از مسائل خلاف منافع اعضا یا مثلا توقف یک فعالیت غیرقانونی را ندارد و نمی‌تواند آن‌طور که باید نسبت به مسائل پیش آمده عکس‌العمل نشان دهد. ضمن این‌که به دلیل قانونی نبودن، امکان یک‌سری از فعالیت‌ها و تجمع‌ها از خانه سینما سلب شده است، چون قوانین مدنی ما اجازه برخی اقدامات اینچنینی را نمی‌دهد. البته دلیل اصلی این مساله به برخی تنش‌ها و مسائل سیاسی چند سال اخیر مربوط می‌شود.

کارگردان «رنج و سرمستی» می‌افزاید: بحثی هم وجود دارد که می‌گوید حق به قاعده دادنی است، نه گرفتنی و ستاندنی. اما وقتی طرف مقابل تشکیک در منش انسانی و الهی دارد، شما مجبورید حقتان را بگیرید. و من مطمئنم در جامعه ما حق دادنی است، اما متاسفانه در حوزه سینما با این‌که مدیران قائل به حق بوده‌اند، اما هرگز بدرستی میان اهالی سینما توزیع نشده است و بیشتر شاهد کژی و اغتشاش در این زمینه بوده‌ایم.

الماسی درباره انتظارش از مدیرعامل جدید خانه سینما هم می‌گوید: مدیرعامل جدید باید نسبت به توزیع عادلانه حقوق اعضای خانه سینما و سینماگران بکوشد و از حقوق حقه آنها دفاع کند. یعنی مباحث بسیار مهم حقوق، دستمزدها و بیمه را جدی بگیرد و نسبت به رفع آن اقدامات اساسی انجام دهد. متاسفانه پس از 20 سال سینماگران هنوز مشکل بیمه دارند و هنوز هم توزیع مواهب دولتی به افراد صورت می‌گیرد، نه صنوف. انتظار می‌رود، این همه عضو بیکار خانه سینما در مجتمع‌های فرهنگی و سینمایی مختلف به کار گرفته شوند، چون آنها به دلیل آشنایی با مسائل فرهنگی و داشتن تخصص در این زمینه می‌توانند موجد اقدامات موثری شوند. اما متاسفانه شاهدیم که نیروهای تازه وارد با ارتباطات وارد این حوزه می‌شوند و جای دانشجویان، و فارغ‌التحصیلان مرتبط و باتجربه‌های سینما را می‌گیرند. امیدوارم مدیرعامل جدید خانه سینما و اعضای هیات مدیره، با توجه و رصدکردن همه این معضلات، به حال و روز سینما بهبود ببخشند.

علی رستگار / گروه فرهنگ و هنر