«شهرآورد» برای تغییر سبک زندگی نوجوانان

این برنامه که از نهم آذر پخشش آغاز شده است از ساعت 15 و 45 دقیقه تا 17 روزهای یکشنبه، دوشنبه، سه‌شنبه و چهارشنبه هر هفته مهمان‌خانه‌ها می‌شود.

«قصه‌های شهرزاد»، «سلفی‌نگاری»، «جوونم جوونای قدیم» و «ممیزی شعر و ترانه» برخی قسمت‌های این برنامه را تشکیل می‌دهد که قرار است به بیان معضلات، مشکلات و دغدغه‌های اخلاقی و رفتاری جامعه برای نسل نوجوان و جوان با زبانی طنز بپردازد. اجرای هرکدام از این بخش‌ها را یک مجری به عهده دارد. همچنین در ارتباط با موضوع برنامه، مهمانان و کارشناسانی نیز حضور دارند. دکور این برنامه نیز نسبت به موضوع برنامه تغییر می‌کند.

قسمت پایانی برنامه نیز یک کار نمایشی است که خواننده‌ای برای دریافت مجوز یکی از ترانه‌هایش به یک اداره ممیزی می‌رود و با اتفاقاتی طنز و بهانه‌گیری‌های عجیب و غریب ممیز روبه‌رو می‌شود.

تهیه‌کنندگی و کارگردانی شهرآورد را حامد جوادزاده به‌عهده دارد و مجری ثابت و استودیویی آن سعید پورمحمودی است که سال‌ها فعالیت در رادیو را تجربه کرده.

تبلیغ سبک زندگی شهری

اما شهرآورد با چه اهدافی ساخته شده و اصولا چرا چنین نامی را برای خود برگزیده است؟ نام این برنامه مرغ خیال ذهن بیننده را به مسابقه دو تیم ورزشی همشهری سوق می‌دهد. تهیه‌کننده شهرآورد درباره چگونگی تولید این برنامه توضیح می‌دهد: ابتدای سال 93 از طرف گروه اجتماعی شبکه یک با من تماس گرفتند و عنوان کردند یک برنامه عصرگاهی به نام «امروز هنوز تموم نشده» دارند و مایلند اثر جدیدی جایگزین آن شود. بنابراین قرار شد با مشارکت شهرداری تهران و در قالب کمپین «آسمان آبی، زمین پاک» برنامه‌ای مشارکتی بر مبنای سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی تولید کنیم.

حامد جوادزاده به جام‌جم می‌گوید: از همان ابتدا قرار شد شکل شهرآورد با سایر برنامه‌های مشارکتی متفاوت بوده و تابلوی تبلیغاتی شهرداری نباشد و فقط محتوا را منتقل کند. تا به امروز هم با اقبال همزمان سازمان صدا و سیما، شهرداری تهران و بینندگان مواجه شده است. وی درباره انتخاب نام شهرآورد برای برنامه اظهار می‌کند: شهرآورد واژه آشنا و معروفی است و ما سعی کردیم از حسن شهرت این نام کمال استفاده را ببریم. در عین حال ما هر روز صبح که از خواب برمی‌خیزیم در آوردگاهی شهری زندگی می‌کنیم و نفس می‌کشیم که اتفاقا به صورت روزانه در آن با خیلی از مسائل و معضلات مبارزه می‌کنیم؛ حال آگاهانه یا ناآگاهانه. مثلا شاید خودمان هم متوجه نشویم که هر روز به نوعی با آلودگی هوا و ترافیک شهری دست و پنجه نرم می‌کنیم.

جوادزاده ادامه می‌دهد: ما این آوردگاه شهری را که روزانه میلیون‌ها نفر در آن قدم می‌زنند و می‌جنگند انتخاب کردیم تا به به مخاطبان‌ بگوییم که در این جنگ چگونه باید مبارزه کنند تا پیروز میدان باشند. به طور مثال، هر خانواده تهرانی به طور متوسط در روز یک کیلوگرم زباله تولید می‌کند که اگر فقط 10 درصد در این مقدار صرفه‌جویی شود، از محل این قناعت پایتخت می‌تواند صاحب کیلومترها اتوبان یا یک پارک کودک بسیار مدرن شود.

تهیه‌کننده شهرآورد با تاکید بر این‌که رسالت این برنامه معرفی و تبلیغ سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی است، بیان می‌کند: قرار است سبک زندگی شهری را در برنامه‌ تبلیغ کنیم. توصیه‌هایی که در برنامه ارائه می‌دهیم هم فقط متعلق به شهرداری یا سازمان خاصی نیست، بلکه تعلق به همه دارد و اصولا به سلامت عمومی جامعه مرتبط است.

وی می‌افزاید: البته که وظیفه اصلی یک رسانه سرگرمی است، اما می‌خواهیم رفتارسازی هم انجام دهیم. این مهم هم در کوتاه‌مدت امکان‌پذیر نیست و فرهنگ مانند بذری است که ما امروز می‌کاریم و باشد که کسان دیگری یافت شوند و به آن رسیدگی کنند تا در آینده فرزندان‌مان از میوه آن بهره‌مند شوند.شهرآورد یک برنامه مهمان‌محور است که با توجه به موضوعی که به آن می‌پردازد، کارشناسان و مرتبطانی را به استودیوی خود فرامی‌خواند.

جوادزاده درباره ملاک و شاخصه‌های مهمانان برای حضور در شهرآورد می‌گوید: بر اساس اتفاقات برنامه و نیازهایمان مهمان دعوت می‌کنیم. مثلا اگر قرار است درباره اوضاع وخیم آلودگی هوا در تهران صحبت کنیم از یک کارشناس محیط‌زیست برای حضور در برنامه دعوت به عمل می‌آوریم یا مثلا میزبان یک راهور قطار مترو می‌‌شویم تا نشان دهیم او با وجودی که در زیر زمین فعالیت می‌کند، اما از یک راننده اتوبوس شهری از لحاظ تندرستی سالم‌تر است. وی درباره جوایزی که از طریق این برنامه و به قید قرعه به بینندگان اهدا می‌شود، توضیح می‌دهد: نوع جوایز پیشنهاد خود ما بود. قرار نیست به مردم بگوییم هوا را آلوده نکنید، اما بعد اتومبیل جایزه بدهیم. دوچرخه دارای بهترین سوخت پاک است و موتورسیکلت‌های برقی هم همچنین.

ادبیات نوجوانان امروزی را بلدیم

سازندگان برنامه شهرآورد در بخش پیامک‌های برنامه طرحی نو در انداخته و از زبان و ادبیات جدیدی بهره گرفته‌اند. مثلا فرم نگارش متن‌ها در این بخش مانند نوع نوشتن پیامک‌هایی است که مردم کوچه و بازار و بخصوص نوجوانان و جوانان در این روزها استفاده می‌کنند.

جوادزاده در این‌باره تصریح می‌کند: یک برنامه‌ساز زمانی که می‌خواهد برنامه‌ای را تولید کند باید جامعه هدفش را بشناسد. هر چند شهرآورد مخاطبان گسترده و متنوعی دارد، اما جامعه هدفش نوجوانان و جوانان است. به هرحال یک نوجوان راحت‌تر می‌تواند رویه‌اش را اصلاح کند تا یک انسان پنجاه ساله که به خصایصش خو گرفته و عادت کرده است. ادبیات ما نوجوان‌پسند است.

این تهیه‌کننده با تاکید بر این‌که باید برای نوجوانان و جوانان به زبان خودشان برنامه ساخت، یادآور می‌شود: ما ادبیات نوجوانان امروزی را بلدیم. حالا که این نوع سبک زندگی را برای خودشان انتخاب کرده‌اند باید با ادبیات خودشان با آنها صحبت کرد. ما قصد خیانت به زبان فارسی را نداریم، اما وقتی جامعه هدف نوجوانان هستند باید بر اساس مختصات خودشان برای آنها برنامه ساخت. به طور مثال، برنامه کودک را باید برای کودکان ساخت، نه بزرگ‌ترهایشان.

تیغ تیز نقد

شهرآورد در مقام یک برنامه ترکیبی انتقادمحور است و کم و بیش همه را از دم تیغ تیز نقد خود می‌گذراند؛ حتی سازمان صدا و سیما را.

جوادزاده درباره انتقاداتی که در این برنامه به خود صدا و سیما وارد می‌شود، توضیح می‌دهد: اگر هم انتقاداتی مطرح می‌شود به صورت بنیادین نیست. من در چارچوب صدا و سیما فعالیت می‌کنم و طبیعتا به آن احترام می‌گذارم، اما در رسانه ملی می‌توان برنامه‌های بهتر و حرفه‌ای‌تری تولید کرد که اتفاقا این خواست تمام روسای سازمان صدا و سیما هم بوده است.

وی ادامه می‌دهد: حرف ما این است که صدا و سیما یک سازمان ملی است و ساحت بسیار مقدسی دارد. به اندازه کافی هم متخصص و کارشناس فرهنگی دارد. قرار نیست سیاسیون برای صدا و سیما تعیین تکلیف کنند. تهیه‌کننده شهرآورد در مورد قرار دادن بخش ممیزی شعر و ترانه که شاید چندان مرتبط با موضوع کلی و دیگر بخش‌ها نباشد در این برنامه ترکیبی توضیح می‌دهد: باید برای تاثیرگذاری مناسب پیام اصلی برنامه بر مخاطب یک بستر و زمینه مناسب را فراهم آورد. باید 50 دقیقه یک برنامه یکساعته را با بخش‌های مختلف جذاب کرد تا ده دقیقه پیام‌رسانی اثر لازم را داشته باشد. بخش‌های متنوع و حتی متفاوت برنامه در حکم ویترینی است تا مخاطب را به خود جذب کند.

وی درباره میزان استقبال بینندگان از این برنامه هم می‌گوید: تا 460 هزار بیننده هم در مسابقه پیامکی شرکت کرده‌اند، اما به نظر خودم باز هم کم است.

شهرآورد در یکی از قسمت‌‌هایش از یک زوج مجری ـ بازیگر استفاده می‌کند؛ ترکیبی که البته چندان خلاقانه نیست و بارها در برنامه‌های دیگر از این ترکیب برای اجرا استفاده شده است. زمانی هم که صحبت از جامعه هدف نوجوان به میان می‌آید همه به یاد برنامه‌های موفقی می‌افتند که یک مجری و بازیگر به صورت توامان اجرای آن را به عهده داشته‌اند که شاید شاخص‌ترین و گل‌درشت‌ترین‌شان «نیمرخ» باشد که همچنان خاطرات خوش آن در پس‌زمینه ذهن بسیاری از نوجوانان دیروزی ثبت شده است.

جوادزاده قالب‌های برنامه‌سازی را محدود عنوان می‌کند و می‌گوید: چیزی که مرا نگران می‌کند این است که مبادا با ادبیات برنامه نیمرخ حرف بزنیم و همان حرف‌ها را تکرار کنیم. ما قرار است حرف نوجوان و جوان سال 93 را بازگو کنیم. با این‌حال از همه ظرفیت‌ها در برنامه‌سازی استفاده می‌کنیم. وی درباره دکور متفاوت شهرآورد هم اظهار می‌کند: دکور برنامه با نظر من ساخته می‌شود. البته اتاق فکر هم داریم. دکور یک جزء مهم برای انتقال پیام به مخاطب است و باید با فضا و محتوای برنامه همخوانی داشته باشد.

خلاقیت باعث تفاوت می‌شود

سعید پورمحمودی متولد سال ۱۳۶۰ در تهران است. از سال ۸۰ همکاری‌اش را با شبکه رادیویی جوان آغاز کرده و تا به امروز اجرای برنامه‌هایی همچون خیابان نقره‌ای شب، من سربازم، می‌اندیشم پس هستم، سفید مثل شب، یک سبد ترانه و گپ عصرانه را به عهده داشته است. وی در سال‌های ۸۶ و ۹۳ به ترتیب به عنوان مجری برتر شبکه رادیویی جوان و گوینده برتر جشنواره طنز رادیو برگزیده شده است.

برنامه شهرآورد اولین تجربه اجرای تصویری پورمحمودی است که البته خودش می‌گوید پیش از این هم پیشنهاد اجرا در تلویزیون زیاد داشته، اما خودش به دلایلی رد می‌کرده و نمی‌پذیرفته. وی دلیل اصلی پذیرفتن پیشنهاد اجرا در شهرآورد را آشنایی چند ساله‌اش با حامد جوادزاده، تهیه‌کننده برنامه می‌داند و توضیح می‌دهد: آشنایی قبلی و کار خلاقانه تهیه‌کننده برنامه دلیل اصلی پذیرفتن مسئولیت اجرا بود. شاید اگر تهیه‌کننده دیگری این پیشنهاد را می‌‌داد نمی‌پذیرفتم. مجری شهرآورد با تاکید بر این‌که همیشه پرمخاطب‌ترین برنامه‌های رادیو جوان را اجرا کرده است، ادامه می‌دهد: به گمانم مقداری پشتکار و خلاقیت باعث می‌شود که یک هنرمند در کارش امضا داشته باشد و تفاوت و تمایزش را حفظ کند. ویژگی جوادزاده این است که فکر می‌کند و سعی دارد الگوبرداری نکند.

پورمحمودی تصریح می‌کند: من به سبقه خودم باور دارم. منتظر یک فرصت مناسب بودم برای حضور در تلویزیون که با پیشنهاد جوادزاده این اتفاق افتاد. مطمئنم هر چه پیش برویم برنامه، مخاطبان بیشتری خواهد یافت.

وی درباره فضای برنامه نیز اظهار می‌کند: فرم شهرآورد با دیگر برنامه‌هایی که در گذشته در همین ساعت پخش می‌شده متفاوت است. حتی مهمانان برنامه هم متفاوت هستند. ما از آدم‌های معروف برای حضور در برنامه دعوت نمی‌کنیم. به هر حال سخت است که با مهمانان معمولی و گمنام بیننده را پای برنامه بنشانیم. حتی ما پرسش‌های گفت‌وگو را بر اساس مهمان برنامه طرح نمی‌کنیم، بلکه معتقدیم خود پرسش‌ها باید برای مخاطب جذاب باشد. شهرآورد نخستین برنامه‌ای است که بخش سلفی را در خود گنجانده است.

مجری برنامه شهرآورد در پاسخ به این پرسش که چه میزان از کارش بر اساس بداهه‌گویی است، می‌گوید: قبل از برنامه متنی به من نمی‌دهند، اما با تهیه‌کننده درباره موضوع روز زیاد صحبت می‌کنیم و در نهایت به یکسری خروجی‌های مشترک می‌رسیم.

محسن محمدی / گروه رادیو و تلویزیون جام جم