تیتراژها خاطره‌ساز هستند

برای مثال می‌توان از مجموعه‌هایی چون «خانه سبز» که با صدای مرحوم خسرو شکیبایی آغاز می‌شد یا «روزگار جوانی» که اصغر توسلی همراه با کشیدن یک نقاشی موضوع آن قسمت را روایت می‌کرد، نام برد. تیتراژ سریال «عید امسال» که اسم بازیگران و عوامل کار روی برگ‌های یک دفترچه چک نوشته می‌شد (و ایده تازه‌ای حداقل در زمان خودش بود) هم یک نمونه مثال‌زدنی بود. تیتراژ به نوعی پردازش خوب آغاز و پایان کار و معرفی و سپاسگزاری از بازیگران، عوامل و دست‌اندرکاران یک طرح است. در واقع تیتراژ یک بار احساسی و عاطفی به اثر می‌دهد و گاهی «تم» داستان و قصه را برای بینندگان مشخص می‌کند. درباره اهمیت تیتراژ در یک اثر تصویری مثل تله‌فیلم یا سریال با علیرضا بذرافشان کارگردان جوان تلویزیون و سازنده سریال «نابرده رنج» گپی زده‌ایم که می‌خوانید:

در سریال نابرده رنج نشان دادید که به مقوله تیتراژ خیلی اهمیت می‌دهید و تا حدودی هم کار نوآورانه‌ای انجام دادید، ساخت تیتراژ در سریال‌ها از استاندارد خاصی برخوردار است؟

ساخت تیتراژ استاندارد مشخصی ندارد و بستگی به ژانری دارد که اثر در آن نوع ساخته می‌شود.

هر کارگردانی با توجه به سلیقه خود تیتراژ کارش را تعیین می‌کند. البته باید بگویم که آغاز و پایان هر سریالی از اهمیت بالایی برخوردار است و نباید براحتی از کنار آن عبور کرد. مخاطب از ابتدای کار با سریال همراه می‌شود و این یک برد برای کارگردان کار حساب می‌شود که از ابتدا بتواند بیننده را با خود همراه کند.

خود شما تیتراژهای کارتان را چگونه انتخاب می‌کنید؟

اصولا تیتراژ کارهای من به نوعی با مضمون کارم مرتبط است و همیشه دوست دارم به گونه‌ای مخاطب از ابتدای کار با اثردرگیر شود. به‌طور مثال سریال «هفت سنگ» یکی از همین نمونه‌هاست که سعی کردم با کار همپوشانی داشته باشد. برای ساخت این تیتراژ نمونه‌های متفاوتی را با گل‌محمدی زدیم تا در نهایت به تیتراژی رسیدیم که با محتوای کار ارتباط خوبی داشته باشد که خوشبختانه مردم با تیتراژ کار و موسیقی پایانی آن که مازیار فلاحی اجرا کرد، ارتباط خوبی برقرار کردند.

به نظر می‌رسد هماهنگی بین گرافیک تصویری تیتراژ و موسیقی‌ای که برای تیتراژ در نظر گرفته شده اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد، درست است؟

بله، در واقع موسیقی تیتراژ به ارتباط مخاطب با مجموعه کمک می‌کند و از طرفی به قوی‌تر شدن شخصیت تیتراژ برای مخاطبان منجر می‌شود. یک کارگردان می‌تواند با استفاده از یک تیتراژ و موسیقی مناسب بیننده را به‌درستی با کار همراه کند. موسیقی هم جزئی از تیتراژ است و اگر ترانه کار با فیلمنامه همخوانی داشته باشد در ذهن مخاطب بهتر جا باز می‌کند و شاید تا مدت‌ها در خاطرش بماند.

برای ساخت تیتراژ مشخصا به چه دانشی نیاز است؟

تیتراژسازی یک تکنیک و حرفه مهم در آثار تصویری است و در سراسر دنیا هم از اهمیت بالایی برخوردار است که اگر به‌درستی به آن پرداخته نشود به آزردگی مخاطب و پس زدن سریال یا فیلم منجر می‌شود. از آنجا که بیننده کار را با تیتراژ ابتدایی قضاوت می‌کند، برای من تیتراژ کار مهم است. چون به نوعی نماینده محتوای کار در جهت کیفیت اثر است. البته زمان‌هایی شده که تیتراژ کیفیت لازم را داشته ولی اثر از پردازش خوبی برخوردار نبوده و برعکس، اما سرآغاز هر کاری تیتراژ است که باید به اندازه ساخت یک سریال به آن نیز توجه شود.

هر سازنده‌ای تمام تلاش خود را می‌کند تا اثری بی‌کم و کاست را به مخاطبان خود هدیه دهد و من در تمام این سال‌ها سعی کردم در هر حوزه‌ای که فعالیت می‌کنم، بهترین کار را از خودم برجا بگذارم که امیدوارم مردم کشورم تا به امروز با کار‌های من ارتباط خوبی برقرار کرده باشند و خاطره خوبی از آثار من در ذهن آنها ته‌نشین شده باشد.

منا شمسایی / قاب کوچک (ضمیمه شنبه روزنامه جام جم)