باید 700 دقیقه مخاطب را پای تلویزیون بنشانیم

مرادیان در این سریال نقش جوانی به نام سعید را بازی می‌کند که پیرو فعالیت هر‌ساله پدرش قصد دارد تکیه اباعبدالله(ع) را برای ماه محرم آماده کند، اما در این راه با مسائل مختلفی روبه‌رو می‌شود. با او درباره نقش سعید سریال رخصت به گفت‌وگو نشستیم.

در این سریال نقش سعید را بازی می‌کنید که ویژگی‌های مثبتی دارد. معمولا ایفای نقش‌های مثبت در مقایسه با نقش‌های منفی کار بازیگر را سخت‌تر می‌کند، چون باید تلاش کند نقش را از یکنواختی و تختی در بیاورد. شما برای ایفای این نقش از چه راهکاری استفاده کردید؟

آخرین کار من بازی در فیلم سینمایی «متروپل» به کارگردانی مسعود کیمیایی بود که در این اثر نقش منفی بازی کردم و کارگردان هم از کارم راضی بود. این رضایت برایم خوشایند بود. بازیگر باید بتواند بر هر نقشی که به او پیشنهاد می‌شود، به معنای واقعی تمرکز کند و برایش موقعیت‌ها و لحظاتی را پیدا کند که هم تکراری نباشد و هم متعلق به خود بازیگر باشد.

معتقدم وقتی بازیگر قرار است حتی نقشی تکراری بازی کند باید برای آن هم ویژگی‌هایی پیدا کند که نقش را از تکرار خارج کند و این کار میسر نمی‌شود، مگر آن‌که بازیگر به آن شخصیت نزدیک شود.

ما با ساخت یک فیلم سینمایی به مدت 90 دقیقه بیننده را با خود همراه می‌کنیم، اما با یک سریال بیشتر از 600 تا 700 دقیقه همراه مخاطب هستیم، بنابراین باید اثر نمایشی مربوط آن‌قدر جذابیت و گره داشته باشد که مخاطب را پای سریال بنشاند. این اتفاق در سریال تلویزیونی رخصت افتاده و من سعی کردم این نقش را برای بینندگان باورپذیر بازی کنم.

بنابراین می‌طلبد که بازیگر هنگام بازی نیرویش را در کل کار تقسیم کند؛ ضمن این‌که مهم‌ترین عامل در کار بازیگری ادامه حس است. من شخصا از فیلمنامه یادداشت‌برداری کرده و نشانه‌گذاری می‌کنم تا بدانم قبل و بعد نقش چه اتفاقی برای شخصیتی که بازی می‌کنم، می‌افتد.

نمی‌شود همه نکات فیلمنامه چند صفحه‌ای را به خاطر سپرد. به همین دلیل سعی می‌کنم با کدگذاری این تقسیم‌بندی را انجام بدهم. برخی کارها انرژی‌ خاص خودش را دارد و به خاطر حس و حالی که می‌دهد، بازیگر هم با آن ارتباط خوبی برقرار می‌کند. من هم این حس را نسبت به نقش سعید داشتم.

اما نگفتید که کار بازیگر در ایفای نقش‌های مثبت سخت‌تر است یا در نقش‌های منفی؟

در نقش‌های منفی به سمتی می‌رویم که می‌دانیم از چه نشانه‌‌هایی استفاده کنیم تا بتوانیم به نقش نزدیک شویم، اما معتقدم در نقش‌های مثبت روح ما هم درگیر می‌شود. نقش مثبت و منفی فرقی ندارد، بازیگر باید برای کارش انرژی لازم بگذارد.

من قبل از بازی در سریال تلویزیونی رخصت، تجربه بازی در کارهای قرآنی را داشتم. در این کارها بازیگر باید نه‌ فقط از شعارزدگی فاصله بگیرد، بلکه باید سعی کند با نقشش همذات‌پنداری کند و ضمن رعایت قواعد و تکنیک‌های بازیگری به قول معروف به کار، دل بدهد تا با نزدیک شدن با نقش بتواند بخوبی آن را اجرا کند.

برداشت‌تان از شخصیت سعید چه بود و کدام یک از ویژگی‌های او شما را برای بازی در سریال رخصت ترغیب کرد؟

هر چه قصه جلوتر برود، متوجه می‌شوید شخصیت سعید، فراز و نشیب‌های زیادی دارد. همه ما در زندگی‌مان سعی می‌کنیم انسان‌های خوبی بوده، پایبند به آیین‌های مذهبی باشیم و درست رفتار کنیم، اما بعضی مواقع عجولانه عمل می‌کنیم یا زود تصمیم می‌گیریم. البته این خصلت در بشر طبیعی است، چون هیچ‌کس کامل نیست.

سعید هم درگیر اتفاقاتی در زندگی شخصی می‌شود. یکی از عمده‌ترین دلایلی که بازی در این سریال را پذیرفتم، این بود که نمونه افرادی مثل سعید در جامعه امروز زیاد هستند که درگیریشان با برخی مسائل، روی تفکراتشان تاثیر می‌گذارد. اگر این افراد ایمان قوی داشته باشند، حتما در همان مسیر درست باقی می‌مانند.

شخصیت سعید خیلی مثبت شده و همین این نقش را یکنواخت کرده است. نظر خود شما در این‌باره چیست؟

ما برای این‌که هر موضوعی را به چالش بکشانیم، لازم است دو طرف سکه را نشان بدهیم. شما در قسمت‌های آینده خواهید دید که رخ دادن اتفاقاتی برای سعید باعث می‌شود او درگیر چالش‌هایی در زندگی‌اش شود. همین ویژگی، شخصیت سعید را برایم دوست‌داشتنی کرده است.

این سریال روایتگر زندگی سعید است که در یک خانواده مذهبی بزرگ شده است. او تصور می‌کند تمام اعمال و رفتارش براساس دین است و همین طرز تفکر باعث غرورش شده است. سعید که فکر می‌کند همه مسائل دینی را خوب می‌داند و هیچ خطا و اشتباهی در این‌باره مرتکب نشده، ماه محرم براساس یک اتفاق و جریان غیرمنتظره در موقعیتی قرار می‌گیرد که ایمانش مورد آزمایش الهی قرار می‌گیرد.

در واقع مجموعه رخصت به مخاطبان نشان می‌دهد اگر انسان خودخواهانه و با غرور و منیت رفتار کند و حرف بزند، مسلما درگیر عواقب ناخوشایندی خواهد شد؛ ضمن این‌که می‌گوید مراقب باشیم دچار منیت نشویم. در مجموع شما در کلیت قصه خواهید دید سعید با چالش‌های بسیاری رو‌به‌رو می‌شود. این در حالی است که او علاقه‌مند است سالم زندگی کند و رفتارهای صحیح را به فرزندش امیرعلی هم یاد بدهد و به او بگوید خواندن قرآن با وضو چه ثوابی دارد. البته سعید زندگی عجیب و غریبی ندارد، اما خواهید دید او هم اشتباهاتی می‌شود.

این سریال به مخاطبان می‌گوید اگر زن و مرد کنار همدیگر باشند و دست به دست هم بدهند، می‌توانند مشکلات‌شان را پشت سر بگذارند و نقش موثری در تربیت فرزندشان داشته باشند. قصه سریال رخصت، داستان زندگی مردم جامعه است و دور از واقعیت نیست.

ولی این نوع سریال‌ها که تم مذهبی دارد، این خطر را دارد که درگیر شعارزدگی شود. شما برای پرهیز از این امر چه راهکاری داشتید؟

من صحبت شما را قبول دارم، اما باید بپذیرید این سریال به سفارش شبکه قرآن تولید شده است. ضمن این‌که محتوای قصه هم مذهبی است و داستان درباره اهالی محل است که به دنبال برپایی تکیه اباعبدالله (ع) هستند. سعی کردم این نقش را برای مخاطب ملموس کنم و وقتی با فرزندم امیرعلی دیالوگ دارم آن را صمیمانه کردم تا مخاطب فکر نکند به فرزندم چیزی را دیکته می‌کنم، بلکه با زبان خوش به او یاد می‌دهم.

در مجموع من، کارگردان و دیگر عوامل سعی کردیم به فیلمنامه وفادار باشیم. تنها کاری که می‌توانستم انجام بدهم این بود که با صداقت بازی کنم تا بازی‌ام به دل مخاطب بنشیند.

اما با وجود این، برخی صحنه‌ها درگیر شعارزدگی شده است؟

فیلمنامه سریال رخصت در شبکه تائید شده بود و ما سعی کردیم به فیلمنامه وفادار باشیم. همه گروه تلاش کردند درگیر شعارزدگی نشویم. شخصا سعی کردم با نقشم زندگی کنم و جزئی از زندگی‌ام شود تا بتوانم نقش را باورپذیر اجرا کنم.

سریال رخصت به مردم آموزش می‌دهد چگونه به بچه‌ها مسائل دینی را آموزش بدهیم تا آنها به سمت کتاب آسمانی بروند. در واقع خیلی شیرین این حرف را به بینندگان منتقل می‌کند تا بتوانند با قصه ارتباط خوبی برقرار کنند. بنابراین برخلاف شما معتقدم این سریال از شعار دادن و غلو کردن مفاهیم دینی پرهیز کرده است. سریال به لحاظ داستانی و شخصیتی کشش لازم را دارد تا مردم در روزهای پایانی ماه صفر این سریال را دنبال کنند.

در دل این سریال پیام‌های ارزشی به دور از کلیشه و شعار وجود دارد. در سریال رخصت جذابیت‌های داستانی برای جذب مخاطب در کنار آموزه‌های دینی و مذهبی قرار دارد.

شما همیشه نقش‌های جدی بازی می‌کنید. آیا خودتان علاقه‌مند بازی در نقش‌های جدی هستید؟

خودم دوست ندارم وارد دنیای طنز شوم. ما در طول تاریخ سینما و در همه جای دنیا این تعریف را داریم که برخی بازیگران علاقه‌مند هستند در کارهای طنز بازی کنند و برخی دیگر در کارهای جدی. به عنوان مثال دلیل این‌که چاپلین شخصیت ماندگاری شد به این خاطر بود که شناخت خوبی از جنس بازی‌اش داشت و با ایفای نقش‌های طنز توانست نظر مخاطبان زیادی را در دنیا جلب کند و بر عکس مارلون براندو با ایفای نقش‌های جدی به این موفقیت دست پیدا کرد.

من هم از ابتدا علاقه‌مند این جنس بازی بودم و ضمن این‌که به دلیل فیزیک و چهره‌ام هم به این سمت کشیده شدم که نقش‌های جدی بازی کنم.

فاطمه عودباشی ‌/‌ گروه رادیو و تلویزیون