«فیروزه» برای استحکام بنیان خانواده

اسلام خانواده را از اساسی‌ترین واحدهای اجتماعی می‌داند که روابط آن بر مودت و رحمت پایه‌گذاری شده است. دین مبین، خانواده را کانون اخلاقی جامعه می‌داند. خانواده در مقام کوچک‌ترین واحد اجتماعی، اساس تشکیل جامعه و حفظ عواطف انسانی است.

در همین زمینه، گروه اجتماعی شبکه یک به عنوان اولین شبکه سراسری با مخاطبانی به وسعت مردم ایران از بدو تاسیس، ساخت برنامه‌های خانواده محور با موضوعات مرتبط با ارتباطات و تعاملات اعضای خانواده با یکدیگر و با محیط بیرونی را در دستور کار داشته است. شاید شاخص ترین برنامه این شبکه که البته قدیمی‌ترین برنامه خانوادگی تلویزیون نیز محسوب می‌شود «سیمای خانواده» باشد که به مدت 20 سال (از سال 1373) به مخاطبانش وفادار مانده است. سیمای خانواده یک برنامه ترکیبی است که به صورت زنده و همراه قسمت‌های تولیدی هر روز مهمان خانه‌های ایرانی است و آموزش‌ها و مشاوره‌های مربوط به امور خانوادگی، اجتماعی و سلامت را در اختیار خانواده‌ها می‌گذارد.

مدیران این شبکه با توجه به پخش اغلب برنامه‌های خانواده‌محور در ساعت‌های ابتدایی و میانی روز و در جهت درگیر کردن تمام افراد خانواده با موضوعات مورد بحث، ساخت برنامه‌هایی جدید را با ساعات پخش متفاوت پیش‌بینی کرده‌اند که از جمله آنها «فیروزه» است. فیروزه سه‌شنبه هر هفته ساعت 19 و 50 دقیقه مهمان خانواده‌های ایرانی می‌شود.

فیروزه برنامه‌ای است با رویکرد اجتماعی که به موضوعات مهمی از جمله ازدواج و تلاش برای ایجاد شوق و انگیزه فرزنددارشدن و فرزندپروری می‌پردازد و تلاش می‌‌کند در این برنامه مخاطبان با فرهنگ اسلامی، ایرانی در حوزه روابط خانوادگی آشنا شوند. تبیین روش‌های اعتمادسازی و احترام متقابل اعضای خانواده، تبیین رابطه صحیح میان همسران بر اساس معیارهای اخلاقی، اسلامی و ایجاد کانون گرم خانواده و گفت‌وگو با خانواده‌های موفق به منظور الگویی ملموس برای جوانان از جمله اهداف تولید این برنامه است.

در این برنامه از سرشناسان جامعه از جمله افراد برجسته سیاسی، اجتماعی، علمی، فرهنگی، ورزشی و... به همراه خانواده‌هایشان دعوت به عمل می‌آید تا تجربیات‌شان را در ازدواج و زندگی مشترک، خاطرات‌شان را از دوران کودکی و اثر عشق مادرانه در تربیت و موفقیت‌شان، همچنین تجربیات خودشان را به عنوان پدر و مادر با بینندگان به اشتراک بگذارند.

عماد افروغ، نماینده سابق مجلس - امیر دریادار امیر رستگار، معاون وزیر دفاع - محمد نبی‌حبیبی، دبیرکل حزب موتلفه اسلامی - حسن غفوری فرد، رئیس سابق سازمان تربیت بدنی- هرمز شجاعی‌مهر از مجری‌های قدیمی تلویزیون و محمدرضا طالقانی، رئیس اسبق فدراسیون کشتی با خانواده‌هایشان از جمله مهمانان فیروزه تا به امروز بوده‌اند.

راه موفقیت از خانواده می‌گذرد

مدیر گروه اجتماعی شبکه یک ساخت برنامه «فیروزه» را در جهت معرفی خانواده‌های موفق به مردم ذکر می‌کند و می‌گوید: از آنجا که برنامه‌های خانواده‌محور شبکه یک از صبح تا ظهر پخش می‌شد، ساخت یک برنامه شبانه در دستور کار شبکه قرار گرفت.

معصومه آشتیانی‌زاد، جوانان را مخاطبان اصلی فیروزه می‌داند و می‌افزاید: قصد داریم به جوانان نشان دهیم که موفقیت‌های اجتماعی به چه عواملی وابسته است و پیشرفت کسانی که در عرصه‌های مختلف از جمله اقتصادی، اجتماعی و سیاسی به نام و نشانی رسیده‌اند جدای از خانواده نبوده است. به عبارت دیگر باید یک خانواده خوب داشت تا در حوزه‌های دیگر هم موفق شد.

وی ادامه می‌دهد: در واقع می‌خواستیم ارتباط مستقیم خانواده و نمود و حضور اجتماعی و بیرونی یک فرد را به نمایش بگذاریم.

آشتیانی زاد دعوت از افراد سرشناس سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و علمی را در امتداد این هدف بیان می‌کند و می‌گوید: هدف مان این بود که نشان دهیم این افراد در خارج از حوزه‌های کاریشان چقدر در روابط خانوادگی موفق هستند و از سوی دیگر خانواده‌ها نیز به چه میزان نقش در موفقیت آنها داشته‌اند. در واقع خواستیم ببینیم این نخبگان چگونه روابط خانوادگی‌شان را با فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی و سیاسی خود تنظیم کرده‌اند و تجربه‌هایشان را در این زمینه با جوانان نیز به اشتراک بگذارند.

به باور مدیر گروه اجتماعی شبکه یک، به اشتراک گذاشتن روش‌های موفق و صحیح ارتباطات خانوادگی می‌تواند به دیگران نیز کمک کند تا در مواجهه خانوادگی‌شان از راهکار‌ها و تجربیات دیگران نیز بهره بگیرند.

وی به روز شدن و بازنگری در محتوای برنامه‌های خانوادگی متناسب با تغییرات شرایط اجتماعی و فرهنگی جامعه را یک ضرورت می‌داند و می‌گوید: اگر به روز نشویم که از زمانه عقب خواهیم ماند و مردم برنامه‌های ما را نگاه نخواهند کرد. ما یکسری بیننده‌های سنتی داریم که سال‌هاست با ما همراه هستند و گاهی در برابر تغییرات واکنش نشان می‌دهند. از سوی دیگر، تلاش داریم جوانان و به طور کل خانواده‌های جوان را نیز به جمع بینندگان خود بیفزاییم. از آنجا که تفاوت‌هایی وجود دارد میان نسل جدید و قدیم، ساخت یک برنامه واحد برای هر دو طیف چندان آسان نیست. با این حال همه سعی‌مان بر این است که این تغییرات ناگهانی نباشد و به صورت پله‌پله اعمال شود تا هم بینندگان سنتی‌مان حفظ شوند و هم مخاطبینی جدید پیدا کنیم.

آشتیانی‌زاد می‌گوید: در سیمای خانواده به عنوان قدیمی‌ترین برنامه خانواده محور تلویزیون هم تغییرات قدم به قدم خواهد بود تا مخاطبان ریزش نکنند. تغییرات پیوسته اما آهسته خواهد بود. میزان پیامک‌ها نشان می‌دهد که مردم همچنان همراه این برنامه هستند.

مدیر گروه اجتماعی شبکه یک درباره برنامه‌های در دست ساخت نیز توضیح می‌دهد: «هزار راه نرفته» عنوان برنامه شبانه‌ای است که در حوزه ازدواج و طلاق ساخته خواهد شد و مراحل پیش‌تولیدش در حال انجام است. مسابقه‌ای را نیز در دست تولید داریم که تا چند ماه آینده پخش خواهد شد.

وی در پایان اظهار امیدواری کرد که با گشایش و رفع محدودیت‌های مالی در تلویزیون امکان ساخت برنامه‌‌های بیشتری در حوزه خانواده فراهم شود.

هدف فیروزه الگوسازی است

فیروزه ابتدا یک برنامه مناسبتی بود و به بهانه روزهایی مثل روز زن یا دختر پخش می‌شد، اما بعد با تصمیم مدیران شبکه یک به صورت هفتگی در جدول پخش برنامه‌های این شبکه قرار گرفت و البته سونیا پوریامین هم به عنوان مجری ثابت برنامه انتخاب شد.

تهیه‌کننده فیروزه در این باره توضیح می‌دهد: با توجه به حسن ظن مدیران شبکه و بازخوردهای مثبتی که از بییندگان می‌گرفتیم قرار شد که پخش برنامه به صورت هفتگی باشد.

الهام حاتمی ملاک انتخاب مهمانان این برنامه را نه تنها سرشناس و موفق بودن آنها که نوع ارتباط و رفتارهایشان در خانواده ذکر می‌کند و می‌گوید: ما مهمانان را به صرف این که یک فرد سرشناس یا سیاستمدار و حتی هنرمند باشند، دعوت نمی‌کنیم. بلکه تحقیق می‌کنیم که چقدر پدر یا مادر موفقی هستند و به چه میزان با افراد خانواده ارتباط برقرار می‌کنند.

وی با تاکید بر این که هدف برنامه فیروزه داخلی سازی الگوهای زندگی است، یادآور می‌شود: قصد نداریم به بیننده بگوییم تمام زندگی مهمانان برنامه را الگوی خود قرار دهند بلکه قصدمان این است که نشان دهیم هر یک از آنها در زندگی خود تجربه‌هایی دارند که شاید برای دیگران هم جالب باشد. مثلا دکتر غفوری فرد به عنوان هدیه برای اعضای خانواده‌اش نامه می‌نوشته و آنها همین نامه‌ها را قاب گرفته و به دیوار اتاق خود زده‌اند.

حاتمی ادامه می‌دهد: همسر آقای غفوری‌فرد تعریف می‌کرد که وقتی برای ادامه تحصیل به آمریکا رفته بودند حتی پول نداشته‌اند که زیرانداز برای خانه‌شان بخرند و روی روزنامه نماز می‌خوانده‌اند. اینها همه پیام است برای نسل جوانی که فکر می‌کند آدم‌های سرشناس از روز اول همه چیز داشته‌اند و به این میزان موفق بوده‌اند.

تهیه‌کننده فیروزه درباره اهداف اصلی ساخت این برنامه توضیح می‌دهد: ابتدا قرار بود روی موضوع فرزندآوری تاکید بیشتری داشته باشیم اما بعد سیاست مان را تغییر دادیم و روی ازدواج و تحکیم خانواده تمرکز کردیم.

وی با اشاره به این که طبق اعلام سازمان ثبت احوال 30 تا 40 درصد از ازدواج‌ها در همان دو سال اول به جدایی ختم می‌شوند، بیان می‌کند: دلیل این اتفاق در وهله اول این است که انسان‌ها فقط ظاهر هم را می‌بینند و وقتی وارد زندگی مشترک می‌شوند با نقاط ضعف یکدیگر نمی‌توانند کنار بیایند. ما می‌خواهیم به زوج‌های جوان بگوییم که آدم‌های موفق هم در آغاز زندگی مشترک مشکلات زیادی داشته‌اند و گرفتار بی‌پولی و تنگناهای اقتصادی بوده‌اند، اما در کنار هم ایستاده و موفق شده‌اند.

این تهیه‌کننده درباره چگونگی دعوت از مهمانان برای حضور در فیروزه می‌گوید: مهمانان مان را غربال نمی‌کنیم. یکی از مشکلاتی که با آن مواجهیم خلف وعده مهمانان در دقیقه 90 است. بارها اتفاق افتاده که یکی از مهمانان در آخرین لحظه قرار مصاحبه را لغو کرده است. به همین دلیل همزمان سه مهمان در نظر می‌گیریم که اگر برای یکی مشکلی پیش آمد برنامه دچار وقفه نشود.

حاتمی با اشاره به این که وارد شدن به زندگی شخصی سیاستمداران خیلی سخت است، می‌گوید: مثلا آقای محمد نبی‌حبیبی آدم خاصی است و مجری برنامه نتوانست آن چنان که باید و شاید درباره خانواده‌شان وارد بحث شود، اما با این حال بازخوردهای خوبی پس از پخش گرفتیم.

وی با تاکید بر این که دعوت از هر یک از این مهمان‌ها داستان خودش را دارد، تصریح می‌کند: دوست داریم از حضور هنرمندان هم در برنامه استفاده کنیم، اما آنها حتی از سیاستمداران هم سختگیرتر هستند. تا اسم خانواده به میان می‌آید، موضع می‌گیرند. آوردن خودشان به برنامه کار سختی نیست، اما وقتی که اسم خانواده وسط می‌آید پا پس می‌کشند.

تهیه‌کننده فیروزه درباره چگونگی طرح سوال از مهمانان برنامه می‌گوید: تیم نویسندگان برنامه پس از تحقیق درباره زندگی هر مهمان پرسش‌هایی متناسب را طرح می‌کنند. هر چهارشنبه هم در جلسه اتاق فکر برنامه درباره مهمانان و پرسش‌ها صحبت می‌کنیم. به هر حال پرسش‌ها متناسب با مهمان متغیر است.

به گفته تهیه‌کننده فیروزه، این برنامه قرار نیست به آدم‌های عادی بپردازد و دعوت از مشاهیر، نخبگان و چهره‌های ماندگار در دستور کار آن قرار دارد.

حاتمی می‌افزاید: در یکی از قسمت‌های برنامه دکتر شکوه نوابی‌نژاد، چهره ماندگار روان‌شناسی درباره رابطه‌اش با عروس خود صحبت کرد و این که چه می‌کند تا بین‌شان سوءتفاهم به وجود نیاید.

وی با طرح این سوال که چرا باید الگوهای جامعه را کوچک کنیم، تصریح می‌کند: تا کی قرار است به حداقل‌ها راضی باشیم؟ چقدر باید آدم‌های گرفتار را به تلویزیون دعوت کنیم تا مردم شکرگزار باشند؟ پیشرفت‌ها را هم باید نشان داد. چه ایرادی دارد یک نوجوان یا جوان به این فکر کند که می‌تواند روزی وزیر شود؟ مگر چند نفر از وزرا با رابطه به این موقعیت رسیده‌اند، به طور قطع بسیاری از آنها با تلاش و کوشش خودشان به جایی رسیده‌اند.

تهیه‌کننده فیروزه با انتقاد از این که این روزها کسانی الگوهای جوانان هستند که اغلب زندگی خانوادگی درستی ندارند، یادآور می‌شود: کسانی که به عنوان مهمان به برنامه فیروزه می‌آیند تحصیلکرده‌اند و از جایگاه علمی خوبی برخوردارند.

محسن محمدی ‌‌/‌‌ جام‌جم