شروط ضمن عقد را حتما بدانید و بخوانید

قانون مدنی ایران، ازدواج را عقدی قانونی می‌داند که به موجب آن حقوق و تکالیف متفاوتی به زن و مرد داده می‌شود مثل این که مرد مکلف به پرداخت مهریه و نفقه به زن و زن مکلف به تمکین می‌شود. همچنین بر اثر عقد ازدواج، زن برخی‌ حقوق مدنی و معنوی خود مثل حق سفر، انتخاب محل زندگی، ولایت بر فرزندان و حق طلاق را از دست می‌دهد، در حالی که مرد از همه این حقوق برخوردار می‌شود.

کد خبر: ۷۴۲۵۸۱

همین سلب حقوق که به صورت خودکار اتفاق می‌افتد، دلیلی است بر این که قانون مدنی ایران به زنان اجازه دهد تا حین جاری شدن عقد ازدواج، شروطی را در نظر بگیرند که نامش شروط ضمن عقد است. در واقع این شروط فرصتی را به زنان می‌دهد تا برخی‌ محرومیت‌های قانونی را که به واسطه ازدواج برایشان پیش آمده، جبران کنند.

با این حال، با وجود این حق قانونی، همه زنان موفق به ثبت شروط ضمن عقد نمی‌شوند، چون یا از این شروط و حق خود بی‌اطلاعند یا همسرانشان حاضر به پذیرش این شروط نمی‌شوند. البته سال‌هاست در اسناد ازدواج شروطی ثبت شده و برخی حقوق را به زن و مرد اعطا می‌کند که چون معمولا زوج‌ها هنگام امضای صفحات عقدنامه بدون مطالعه از کنار آنها می‌گذرند، از ماهیت این شروط اطلاع ندارند.

از جمله این شروط این است که به زن اجازه می‌دهد هرگاه او خواهان طلاق از همسرش نباشد یا تقاضای طلاق از سوی شوهر به واسطه تخلف زن از وظایف همسری یا سوءاخلاق و رفتار او نباشد درهنگام جدایی، نصف دارایی مرد را که در زمان زناشویی به دست آورده به صورت بلاعوض دریافت کند.

همچنین طبق مندرجات قباله‌های ازدواج، گرچه حق طلاق با مرد است، اما اگر شوهر مثلا به مدت شش ماه از پرداخت نفقه خودداری کند و نشود او را به این کار نیز وادار کرد، یا شوهر جنون داشته باشد، خانه را بدون علت موجه ترک کند، بیماری صعب‌العلاج داشته باشد، معتاد باشد ، بدون اجازه همسر اول، ازدواج مجدد کرده باشد ‌ یا سوءرفتار یا سوءمعاشرت مرد به حدی باشد که ادامه زندگی را برای زن غیرقابل تحمل کند، زن می‌تواند تقاضای طلاق دهد.

با وجود این شروط، قانون مدنی این حق را به زنان داده تا شروط دیگری را نیز به عقدنامه اضافه کنند که این شروط بسته به خواست و میل افراد می‌تواند متفاوت باشد. اما آنچه معمولا به عنوان شروط ضمن عقد در نظر گرفته می‌شود، همان شروطی است که باعث می‌شود حقوق مدنی زن با شوهرش برابر شود، مثل اجازه خروج از کشور، حق انتخاب مسکن و محل سکونت، حق تحصیل، اشتغال و حضانت از فرزندان پس از طلاق.

پس اگر زنی قصد قید کردن شرط تحصیل در عقدنامه را دارد، می‌تواند از این متن استفاده کند: زوج، زوجه را در ادامه تحصیل تا هر مرحله که زوجه لازم بداند و در هر کجا که شرایط ایجاب کند، مخیر می‌کند یا اگر می‌خواهد شرط وکالت زوجه در صدور جواز خروج از کشور را در قباله ازدواج بگنجاند استفاده از این متن، رایج است: زوج به زوجه وکالت بلاعزل می‌دهد که با همه اختیارات قانونی بدون نیاز به اجازه شفاهی یا کتبی شوهر از کشور خارج شود. تعیین مدت، مقصد و شرایط مربوط به مسافرت طبق صلاحدید زن خواهد بود .

گرفتن حق طلاق نیز یکی از شروط ضمن عقدی است که می‌تواند در شرایط بحرانی زندگی‌ برای زن کمک‌کننده باشد، چون طبق قانون مرد در هر زمانی می‌تواند با پرداخت حقوق زن، او را طلاق دهد، در حالی که زن فقط می‌تواند در شرایطی خاص و بعد از طی مراحل متعدد قانونی از همسرش جدا شود. بنابر این درج کردن حق طلاق برای زن در قباله ازدواج راهی است برای ایجاد توازن در حق طلاق میان زن و شوهر.