سفر ضرغامی به باکو تحول مثبت رسانه‌ای

در ماه‌های اخیر روابط جمهوری آذربایجان و جمهوری اسلامی ایران، با توجه به مشترکات کم‌نظیر تاریخی، فرهنگی و مذهبی، اهمیت ویژه‌ای یافته و دیدار مقامات بلندپایه دو کشور بخصوص روسای جمهور، نمایش وجود اراده سیاسی در طرفین برای تحکیم مناسبات فی‌مابین است.

این مناسبات در سایه تعاملات سازنده رسانه‌ای در آینده می‌تواند به الگویی برای دیگر کشورها تبدیل شود.

در عصر اطلاعات، رسانه‌ها به همان میزان که در نزدیک کردن روابط ملت‌ها تاثیر دارند، می‌توانند نقش منفی در جهت تضعیف این ارتباطات ایفا کنند. در واقع رسانه ابزار قدرتمندی است که می‌تواند سبب آشتی و تعامل بوده یا مناسبات دو ملت را منجر به قهر یا تقابل کند.

متاسفانه در سال‌های گذشته عوامل ثالث نظیر بازیگران فرامنطقه‌ای یا گروه‌های قومگرا، تلاش زیادی برای تخریب و تضعیف مناسبات تهران و باکو به کار بسته‌اند.

خوشبختانه در دو سال گذشته با اقدامات اعتمادسازانه متقابل و مذاکرات شفاف، طرفین نگاه واقعی‌تری به مسائل پیدا کرده و توجه به ضرورت تقویت دوستی و تعامل بیشتر شده است.

این تحول را نه فقط در سطح رسمی بلکه در حوزه رسانه‌ای نیز می‌توان مشاهده کرد.

در سفر رئیس رسانه ملی به باکو که به دعوت علی عباس‌اف وزیر ارتباطات و فناوری پیشرفته جمهوری آذربایجان انجام شد، طرفین با تاسیس کمیته مشترک رسانه‌ای جهت تعمیق روابط ارتباطات توافق کردند.

این تصمیم مهم، نماد دیگری از اراده دو کشور برای توسعه روابط است و می‌تواند در جهت تامین منافع و مصالح دو ملت نقش‌آفرینی کند.

تاسیس کمیته مشترک رسانه‌ای با هدف تقویت همکاری‌ها در حوزه صوتی و تصویری می‌تواند در خنثی‌سازی ترفندهای رسانه‌های مخرب، کاهش سوءتفاهمات و تحکیم مناسبات فی‌مابین نقش سازنده‌ای ایفا کند.

اتخاذ رویکرد فرهنگی ـ اجتماعی این رسانه‌ها و تلاش برای نزدیک‌تر کردن مردم دو کشور که به یکدیگر عشق می‌ورزند، همراه با معرفی واقعیت‌های موجود بخصوص معرفی ظرفیت‌های همکاری به یکدیگر تدابیری است که موجب نقش‌آفرینی مثبت شبکه‌های صوتی و تصویری در تقویت تعاملات فی‌مابین می‌شود.

پیشینه روابط نشان می‌دهد که تاکنون در عرصه رسانه‌ای، چندین موافقت‌نامه و یادداشت تفاهم بین دو کشور امضا شده و در مقاطعی روند توسعه همکاری‌های رسانه‌ای سرعت گرفته است.

در دوران ریاست جمهوری آقای حیدر علی‌اف، جمهوری آذربایجان با حمایت از توسعه همکاری‌های رسانه‌ای، مجوز فعالیت دفتر صداوسیما در باکو را صادر کرد و زمینه برای توسعه مناسبات رسانه‌ای فراهم شد. متعاقبا دفاتر خبرگزاری آذرتاج در تهران و خبرگزاری‌ جمهوری اسلامی ایران در باکو افتتاح شد.

نمایندگی صداوسیما در باکو که حدود 20 سال است در جمهوری آذربایجان فعالیت می‌کند، در کنار فعالیت‌های خبری و اطلاع‌رسانی، ده‌ها برنامه درباره اشتراکات و همگرایی ایران و جمهوری آذربایجان تولید کرده است.

این نمایندگی در کنار دیگر دفاتر رسانه‌ای مستقر در باکو، همواره مدافع تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان بوده و با پخش گزارش‌های متعدد درباره ضرورت حل مسالمت‌آمیز مناقشه قره‌باغ یا تولید برنامه‌هایی نظیر فاجعه خوجالی در مسیر دوستی دو کشور حرکت کرده است.

دیگر رسانه‌های بین‌المللی ایران از جمله شبکه پرس‌ تی‌وی و العالم نیز در انعکاس واقعیت مناقشه قره‌باغ گام‌های مهمی برداشته و برخلاف برخی رسانه‌های غربی، واقعیات صحنه را بخوبی منعکس کرده‌اند.

فعال شدن کمیته مشترک رسانه‌ای، تداوم فعالیت سازنده دفاتر رسانه‌ای دو کشور، سفرهای متقابل هیات‌ها و فراهم کردن زمینه فعالیت مثبت حضور خبرنگاران در دو کشور، از جمله اقدامات ضروری برای اطلاع‌رسانی صحیح از تحولات و جلوگیری از سوءاستفاده خبری نیروهای ثالث است.

در عین حال تاسیس شبکه آذری‌زبان جدید و پخش 24 ساعته برنامه‌های آن که برای اولین بار خبر آن توسط رئیس صداوسیما در باکو اعلام شد، اقدام بسیار مهمی است که از سویی نشانگر توجه نظام اسلامی به ارتقای زبان آذری است و از سوی دیگر تقویت تعاملات دوستانه دو کشور را مدنظر دارد.

این اقدام یکی از مهم‌ترین کارهایی است که می‌تواند در انتقال صحیح و مستقیم اطلاعات بین دو کشور و خارج کردن انتقال اطلاعات از وضعیت غیرمستقیم به وضعیت مستقیم موثر واقع شود و در نتیجه نقش عوامل ثالث برای اطلاع‌رسانی نادرست را خنثی کند.

در سفر آقای ضرغامی به باکو در مورد مسائل فنی و چگونگی ساماندهی برخی تداخلات در امواج سیگنال‌های تلویزیونی، پخش سریال‌های ایرانی در جمهوری آذربایجان و برعکس، خرید فرستنده پرقدرت دیجیتال از ایران با توجه به پیشرفت‌های فنی صداوسیما نیز تفاهماتی صورت پذیرفت و به نظر نگارنده در مقطع فعلی، تفاهم دو کشور به حدی است که حتی می‌توان درباره تاسیس تلویزیون مشترک بین ایران و جمهوری آذربایجان نیز گفت‌وگو کرد.

در مجموع سفر رئیس رسانه ملی به باکو تحولی مثبت و سازنده در افزایش تعاملات رسانه‌ای بود و فکر می‌کنم با توجه به قرابت‌های فرهنگی و دینی و جغرافیایی در کشور، بعد از تحولات سریع و سازنده در مناسبات دو کشور، روند مثبت فعلی ادامه یابد و دوستی بین دو کشور مسیر پایداری و استحکام را بپیماید.

(محسن پاک‌آیین - سفیر جمهوری اسلامی ایران در جمهوری آذربایجان/ جام جم)