این مجری تلویزیون در عین حال از یک اتفاق و نگاه بد برنامهسازان به برنامههای تلویزیون انتقاد میکند و میگوید: در تمام دنیا برنامههایی را میبینیم که 20 - 30 سال تداوم دارند. تاک شوها نباید برای یک دورهی زمانی کوتاه طراحی شوند به دلیل اینکه باید فضایی باشد که بتوانند در جریان فرهنگی کشور که یک جریان طولانی مدت است، بتوانند حضور تاثیرگذار داشته باشند.
تاک شوهایی که ماندگار شدند
محمد سلوکی که این روزها اجرای برنامهی شبانگاهی «ستاره شو» را در آنتن زندهی تلویزیون برعهده دارد، در گفتوگویی با خبرنگار سرویس تلویزیون و رادیو خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، بر لزوم تداوم تاکشوهای جذاب اشاره میکند و میگوید: در طول سالهای گذشته ما برنامههایی داشتیم که خیلی موفق بودند، آن هم به جهت اینکه سعی کردند ساختارشکنیهایی در موضوعاتشان بکنند. ممکن است در ابتدا با یک تقابلی هم روبهرو شده باشند، به هر حال ساختارشکنی خواه ناخواه با تقابل روبرو است. این یک اصل ثابت است اما آهسته آهسته میشود همراه شد. در طول این سالها این اتفاقها افتاد اما آهسته آهسته، یک سری از آنها ضربهشان کمتر بود. یک سریشان ضربهشان محکمتر. اما سعی کردند در مسیر تغییر و نوآوری قدم بردارند.
احسان علیخانی، رضا رشیدپور و فردوسیپور ساختارشکنی کردند
وی در ادامهی این گفتوگو به برخی از برنامههای جذابی که در طول این سالها ماندگار شده و به نوعی ساختارشکنی کردهاند، اشاره میکند و میگوید: در این سالها از میان کسانی که این کارها و تغییرات را ایجاد کردند میتوان به احسان علیخانی و برنامه «ماه عسل» اشاره کرد که تغییراتی را در جریان کاری خودش لحاظ کرده است و مخاطبان خاص و طرفداران خاص خود را همواره داشته است.
این مجری همچنین برنامه عادل فردوسیپور را به عنوان یکی از برنامههای موفق مطرح میکند و میگوید: برنامه «90» عادل فردوسیپور یکی دیگر از برنامههایی است که از سالهای گذشته در حوزه ورزش کار کرده است. این برنامه هم در یک دوره تاریخی ساخته شده است که ما در مورد ورزش نگاه دیگری داشتیم، فردوسیپور آمد و به شکل تخصصی بر روی موضوع فوتبال کار کرد و سعی کرد به شکل دیگری جریان فوتبال را با مردم و مخاطب خودش در میان بگذارد که نتیجه آن «90» شد.
«نیمرخ» برنامهای که بستر شد
سلوکی همچنین به برنامههای «نیمرخ» و«شب شیشهای» اشاره میکند و میگوید: ما در طول سالیان قبل 17 - 18 سال پیش با برنامه «نیمرخ» روبرو شدیم. آن هم برنامهای بود که در زمان خودش کاملا ساختارشکنی کرد. حتی اگر بخواهم اشاره کنم، برنامهای مثل برنامه رضا رشیدپور - «شب شیشهای» - آن هم همینطور بود و خیلی سعی کرد متفاوت باشد. این برنامهها بستری شدند برای اینکه بتوانیم درباره موضوع تغییر کمی حرف بزنیم. نتیجه آنها برنامههای موفقی شدند که میبینید. به برنامه «مردم ایران سلام» هم میتوانم اشاره کنم که آن هم برنامهای بود که این اتفاق برایش افتاد اما متأسفانه دیگر ادامه پیدا نکرد.
وقتی تغییر در یک برنامه، به حذف آن منجر میشود
مجری «ستاره شو» با اعتقاد بر اینکه وقتی برنامهای ساخته و پخش میشود، باید مدیریت کنیم که آن هم دست همه برنامهسازان است، اظهار میکند: اینکه بگویم فقط دست تلویزیون است نه اینطور نیست. در تلویزیون ایرادی که داریم این است که وقتی میخواهیم نوآوری و تغییر بدهیم سعی نمیکنیم به این فکر کنیم که همین چیزی که داریم و این ثروت و خدمتی که در اختیارمان هست را بهتر کنیم. بحث تغییر که پیش میآید میگوییم بزنیم و کل برنامه را تغییر دهیم. این اتفاق اتفاق خوشایندی نیست. اگر تغییری صورت میگیرد باید با منطق و سر جایش صورت بگیرد. تاکشوهای تلویزیون باید ادامهدار باشند، باید در طول سالها تقویت شوند تا مورد استقبال قرار بگیرند. اما بعضی اوقات برای اینکه کارمان راحتتر شود، نمیدانم به دلایل مختلف به این نتیجه میرسیم که بزنیم و کل قضیه را تغییر دهیم و سراغ برنامه دیگری برویم. شاید این اتفاق خوب باشد، اما در عین اینکه میتواند درست باشد اگر از آن درست استفاده نشود و درست برنامهریزی نشود، قصه فرصت و تهدید برایش پیش میآید.
ترس برنامهسازان از کلیشه شدن
سلوکی به تولید و پخش برخی برنامههای نیمهکاره اشاره میکند و میگوید: ما برنامههایی داشتهایم که چند قسمت پخش شدند و مردم چون به این شیوه عادت کردند که حالا برنامه تغییر کند، این ترس را در دل برنامه ساز ایجاد کرده که دیگر برنامه کلیشه شده تا برود و کل محتوای برنامه را تغییر بدهد. به نظرم این نکتهای است که باید به آن فکر کرد و برای آن برنامهریزی درست انجام داد و براساس سیاست علمی یک رسانه با آن برخورد کرد.
انگار وقت تلویزیون بیشتر شده
این مجری تلویزیون در بخش دیگری از گفتوگوی خود با خبرنگار ایسنا، در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه به نظر میرسد درهای تلویزیون نسبت به گذشته بیشتر به روی تاکشوها باز شده است؟ میگوید: نمیدانم سیاستگذاری تلویزیون این است که برنامههای تاک شو بیشتر شود. اما در مورد کار خودمان «ستاره شو» میتوانم بگویم که بعد از مدتها با یک ایدهی نو وارد فضای رسانه شدیم و خیلی مورد استقبال و حمایت مدیران شبکه واقع شد. حال اینکه این سیاستگذاری در صداوسیما به چه شکلی است نمیدانم اما فکر نمیکنم خیلی منافاتی با گذشته داشته باشد. شاید شرایط زمانی هم تاثیرگذار باشد. در حال حاضر امکان تولید و پخش چنین برنامههایی مهیاتر است. به هر حال ما چند شبکه سراسری بیشتر نداریم و محدودیت داریم. وقتی موضوعات مبتلا به در جامعه زیاد میشود و قرار میشود در مورد موضوعات مختلف حرف بزنیم باید ببینیم که چقدر زمان داریم. شاید کمبود زمان در شبکههای سراسری و پرداختن به این موضوعات، مهمترین علت آن باشد. امروز شاید این فرصت بیشتر وجود داشته باشد. انگار وقت تلویزیون بیشتر شده و بیشتر میتواند زمان خودش را تنظیم کند و یک زمان را باز کند که این نوع برنامهها هم کار شوند.
تلویزیون انصافا همیشه از فضای متفاوت استقبال کرده
سلوکی در پاسخ به اینکه چگونه میتوان یک برنامه جذاب و متفاوت را در تلویزیون ساخت؟ میگوید: کار متفاوت همیشه خواست تلویزیون در تمام طول این سالها بوده؛ یعنی هر کدام از دوستان ما که برای تلویزیون طرحی را میبردند، همیشه حرف مدیران این بوده که کار متفاوت انجام دهید. تلویزیون انصافا همیشه از این فضای متفاوت استقبال کرده است. من هیچ وقت با این موضوع روبهرو نشدم که بگویند، چون این کار متفاوت است، ما نمی توانیم آن را در تلویزیون قبول کنیم.
ساخت تاکشوی جذاب دست برنامهساز است نه تلویزیون
وی در ادامه توضیح میدهد: تولید و پخش یک تاکشوی جذاب بیش از آن که دست تلویزیون باشد، به خود برنامهسازان برمیگردد. اگر آنها ایدههای متفاوت بیاورند، اگر آنها با یک شکل متفاوت نسبت به قبل کار کنند، شک ندارم که تلویزیون میپذیرد و مردم هم میپذیرند و استقبال میکنند. چون حداقل تجربه اول ما برای ساختارشکنانه بودن در برنامه «ستاره شو» و استقبال مردم از موضوع، نشان داد که هم تلویزیون با این برنامهها مشکل ندارد و هم مردم.
تلویزیون به برنامهساز اعتماد میکند
سلوکی در عین حال به برنامه «ستاره شو» اشاره میکند و میگوید: امروز کار به جایی میرسد که در برنامه «ستاره شو» پیشنهاد میدهیم که میخواهیم یک کار آوانگارد و نو در حوزه تاکشوی تلویزیونی انجام دهیم و یکسری ویژگیهایی را لحاظ کنیم که تا حالا نبوده است. انصافا هم با استقبال روبهرو شدیم و خیلی از ما حمایت کردند. چون خواستیم یک فضای پر ریسک را در فضای تلویزیون امتحان کنیم ولی با توجه به اینکه به ما اعتماد کردند و میدانستند شاید ما توانایی این کار را داشته باشیم، ریسک حمایت از ما را پذیرفتند. اما نکتهای که باید به آن توجه کنیم این است که من برنامهساز باید بر اساس یک سیاست علمی رسانهای جلو بروم تا کاری که انجام میدهم و هزینهای که از بودجه مردم صرف میشود بتواند در طولانی مدت برای تلویزیون کشور من به سرمایه ارزشمند تبدیل شود و در یک مقطع زمانی از بین نرود.
سرعت غیرمجاز اسپانسرها در برنامههای تلویزیون
او در ادامه با این پرسش مواجه میشود که وجود اسپانسرها در یک برنامهی تلویزیونی و نبود کنترل بر روی آنها تا چه میزان میتواند به جذب مخاطب و خود برنامه آسیب بزند؟ اظهارمیکند: متاسفانه در برخورد با اسپانسر، ما هنوز دچار مشکل هستیم، یک اسپانسر نمیپذیرد موضوع را از بیرون نگاه کند که به عنوان یک فعال اقتصادی به یک جریان فرهنگی کمک کند. او اینگونه به موضوع نگاه میکند که مثلا اگر میخواهیم فیلم بسازیم، میگوید برای من اسپانسرمهم نیست که چه چیزی میخواهید بگویید یا نگویید من فقط میخواهم اسپانسر شوم، پس هر جایی که بخواهم میتوانم حضور داشته باشم. در نتیجه برای این موضوع میجنگد و بر روی برنامهسازان فشار میآورد. این جریانی است که باید حل شود متأسفانه این دوستان این جریان را نمیپذیرند که یک برنامهساز باید کار فرهنگی خودش را انجام دهد.
وقتی محمد سلوکی وارد فضایی وحشتناک میشود
سلوکی ادامه میدهد: شما وقتی ایدهای که دارید را روی کاغذ در برابر مردم و مسئولان و کارشناسان قرار میدهید همه میگویند این ایده، ایدهی درستی است اما وقتی وارد کار میشوید تصور ذهنی اسپانسر این است که پول داده است اما به درستی استفاده نمیشود. بعد شروع به فشار آوردن و پول کم دادن میکند. شما با کسی وارد معامله شدهاید که هزینه زیادی در برنامه صرف کرده است، سپس با این مشکل مواجه میشوی که وسط برنامه میگویند حالا که به درستی تبلیغ نمیکنید من دیگر کمک نمیکنم؛ این یعنی فضای وحشتناک؛ این یعنی فضای ترسناک. این اتفاقها باعث میشود خود تلویزیون برای حمایت از آنتن و مردمش با مشکل روبرو شود.
این مجری سپس با طرح این پرسش که چرا اسپانسرها بین تبلیغات و کار رسانهای در حوزه فرهنگ، تفاوت قائل نیستند؟ میگوید: چرا اینگونه به موضوع تبلیغات نگاه میشود؟ کار فرهنگی برای یک برند و برای یک فضای اقتصادی خیلی فرق میکند با تبلیغات. ضربه اصلی و اساسی را تلویزیون، برنامهساز و در نهایت مردم میخورند. آن آدمی که تبلیغ میکند همیشه برنده است چون پول را وسط آورده.
سلوکی از حاشیه خواستگاری در برنامه زنده میگوید
چندی پیش بود که حضور یک آسپانسر در تلویزیون و برنامهی «ستاره شو» محمد سلوکی را با حاشیه مواجه کرد.
اسپانسر با یک سوال جالب، سلوکی را در برنامه زنده غافلگیر کرد. او از سلوکی خواست تا از شیراز، شهری که برنامه از آنجا روی آنتن میرفت، برای خود همسر اختیار کند! سلوکی هم با وجود جا خوردن، به سرعت آرامش خود را حفظ کرد و گفت همسر دارد.
وی درخصوص لزوم کنترل اسپانسرها در تلویزیون و حاشیهای که چندی پیش بر روی آنتن زنده برایش پیش آمد، اظهار میکند: به عنوان یک مجری تلویزیون به حضور شخصیتهای اقتصادی در فضای رسانهای برای معرفی خودشان به شکل خاص معتقدم. وقتی وارد جریان تبلیغات میشویم باید برای آن برنامهریزی شود. اگر بخواهیم برنامهریزی کنیم دست ما بسته است. ما زمانی که میخواهیم برای یک برندی تبلیغ کنیم میگوییم، اجازه تبلیغ کردن به این شکل را داریم که دو سه بار گوینده و مجری در مورد شما حرف میزند نهایتا خود شما به عنوان فعال اقتصادی پروژه خود را معرفی میکنید از نظر قانونی کمتر یا بیشتر از این اجازه به تعامل نداریم. اما اینکه حال آن شخص که میآید چه طور با موضوع برخورد میکند نکتهای است که به من ربطی ندارد. به رسانه هم ربطی ندارد، مسئولیت چیزی که آن فرد میگوید به خودش برمیگردد. ممکن است آشنا نباشد که روی آنتن تلویزیون چه طور شوخی کند و چه چیزی را بگوید و چون با فضای رسانهای آشنا نبوده حرفی را زده که برای خیلیها موضوع شده است.
او در ادامه توضیح میدهد: من جواب این بنده خدا را هم به شوخی دادم، چون میدانستم که شوخی میکند و من گفتم این حرف را ادامه نده چون باید جواب همسر من را تو بدهی و او هم متوجه شد که چه اشتباهی کرده و زود این شوخی را جمع کرد.
آستانه تحملمان را بالا ببریم
سلوکی همچنین با اعتقاد بر اینکه در آنتن زنده تلویزیون باید آستانه تحملمان را بالا ببریم و بتوانیم راجع به همه چیز حرف بزنیم، اظهار میکند: اگر جایی هم اشتباهی رخ داد حالمان بد نشود. آنقدر که دوستان از این حاشیه ناراحت شدند ما ناراحت نشدیم. اما باید بگویم این همان ساختارشکنی است، خیلی چیزها توهین نیست و میتواند اتفاق خوبی باشد.
آغاز برنامهای پر ریسک
محمد سلوکی درباره برنامه «ستاره شو» نیز گفت: این برنامه جدیترین برنامه تعاملی است که مخاطبان سهم و نقش زیادی در آن دارند. کاری انجام دهیم که پر ریسک و ساختارشکنانه است. برنامه «ستاره شو» با موضوع ستاره شدن، توجه به نخبگان و حمایت از جریان پیشرفتهای علمی و ارج نهادن به ایدههای خلاقانه و نوآورانه پخش میشود. جوانهای ما باید ستاره شوند. ما در این برنامه آمدهایم شعارها را به هم نزدیک کنیم و آنها را تحقیق دهیم. تلویزیون هم این همکاری را میکند.
برنامه «ستاره شو» با بهرهگیری از یک اپلیکیشن تلویزیونی مهمان خانههای مردم میشود و توسط این اپلیکیشن مخاطبان را در برنامه خود مشارکت میدهد. (ایسنا)
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد