استخراج معادن در مازندران به شیوه چوپانی

کارشناسان حوزه معدن، واگذاری معادن به افراد غیرمتخصص، سرمایه‌گذاری کم، نبود نظارت لازم و حمایت ناکافی دولت را از چالش‌هایی می‌دانند که معدنکاران استان با آن روبه‌رو هستند.

رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت مازندران در گفت‌وگو با مهر در این باره می‌گوید: بیشتر معادن استان غیرفعال و متروکه است زیرا کسانی که مجوز معدن گرفته‌اند تخصص لازم را ندارند. به همین‌دلیل است که گفته می‌شود معادن استان مازندران اصولا به‌صورت چوپانی کشف و استخراج می‌شود.

داریوش هندویی با بیان این‌که 222 معدن دارای پروانه در استان وجود دارد، می‌افزاید: از این تعداد، 115 معدن فعال و 36 معدن نیز سلب فعالیت شد.

به گفته وی، بیش از 50 درصد معادن متعلق به کسانی است که تخصص لازم ندارند و می‌توان از آنان به‌عنوان پروانه فروش معادن یاد کرد که از این راه سودکلانی به جیب می‌زنند.

وی در پاسخ به این‌که نقش خانه صنعت و معدن برای نظارت و کنترل روند واگذاری معادن چیست، می‌افزاید: کسی به حرفمان توجهی نمی‌کند، پیشنهادهای فراوانی داریم ولی متاسفانه کسی به آن گوش نمی‌کند.

وی به تخلفات صورت گرفته به هنگام واگذاری معادن اشاره می‌کند و در باره دلایل آن می‌گوید: اصولا وقتی تخلفی صورت می‌گیرد یا به‌دلیل آن است که محدوده را بسیار تنگ کرده‌ایم یا به‌ سبب شفاف نبودن قانون است. نباید تولیدکننده را زالو صفت و معدندار را معدنخوار بنامیم و وقتی دستگاه نظارتی درست نظارت نمی‌کند، مسلما راه برای تخلف باز می‌شود.

استخراج 13 ماده معدنی در مازندران

رئیس هیات مدیره انجمن معدن استان مازندان نیز با بیان این‌که حداقل 13 نوع ماده معدنی شناخته شده در این استان استخراج می‌شود، اظهار می کند: فلورین، سیلیس، زغال‌سنگ، شن و ماسه، کربنات و روی از جمله معادن این استان است.

نصرالله صدرزاده می‌افزاید: هم‌اکنون سیلیس، سنگ‌های تزئینی، شن و ماسه، پوکه و زغال سنگ در استان در حال بهره‌برداری است و در معادن سیلیس، پوکه و فلورین رتبه‌های برتر کشور را داریم.

وی درباره مشکلات معدنکاران می‌گوید: یکی از مشکلات معدنکاران حضور افراد محلی و بومی در اطراف معادن است که مانع انجام کار می‌شوند به‌عنوان نمونه، معادن سنگ تزئینی کلاردشت به‌دلیل حضور افراد محلی و بومی تعطیل شده است این در حالی است که در این بخش رتبه اول را در کشور داریم.

صدرزاده سرمایه اندک معدنکاران را از دیگر مشکلات عنوان می‌کند و می‌افزاید: سرمایه معدنکاران اندک است و به‌دلیل نداشتن وثیقه تعهد نمی‌توانند از اعتبارات استفاده کنند. از سوی دیگر معادن طبقه 2 نیز نیاز به اکتشاف از سوی دولت دارد زیرا افراد عادی بدون کمک دولت نمی‌توانند اکتشافات را انجام دهند.

وی ادامه می‌دهد: معدنکاران باید دانش و تجربه لازم را داشته باشند ولی متاسفانه امروزه هر فردی که بخواهد، می‌تواند به‌دنبال پروانه بهره‌برداری و اکتشاف برود ولی از آنجا که سرمایه، دانش، علم و تجربه برای راه‌اندازی ندارد، مجبور می‌شود پروانه بهره‌برداری را بفروشد زیرا پروانه اکتشاف و بهره‌برداری دارای زمان معینی است و در غیراین‌صورت موجب باطل شدن پروانه و سلب صلاحیت می‌شود.

مصطفی نائیجی، مدیرعامل یک شرکت معدنی نیز معتقد است: یکی از مشکلات معدنکاران کمبود زمین برای استخراج است. سازمان صنعت، معدن و تجارت 20 هکتار زمین در اختیار معدنکاران قرار می‌دهد اما متاسفانه منابع طبیعی برای آنان ایجاد مشکل می‌کند.

وی می‌افزاید: بودجه‌ای که کشور باید در اختیار معدنکاران قرار دهد بسیار کم است و متاسفانه به‌دلیل رکود بازار و کمبود مالی کارخانه ذوب آهن که نمی‌تواند طلب معدنکاران را بدهد، فعالان این حوزه دچار چالش مالی هستند.

استان مازندران دارای 120 معدن سنگ آهک، لاشه و واریزه کوهی، 50 معدن زغال سنگ (کک شویی و حرارتی) و 13 معدن فلورین و باریت، 12 معدن سنگ تزئینی، 9 معدن پوکه معدنی و پوزولانی، هشت معدن سیلیس، چهار معدن گچ و سه معدن سرب و روی است و تنها ماده معدنی صادراتی استان نیز فلورین است و کل ذخیره قطعی معادن موجود در استان بیش از 712 میلیون تن و با استخراج اسمی 16 میلیون تن است. مازندران دارای 173 معدن خصوصی ،44 معدن تعاونی و دو مورد دولتی است که از این تعداد 155 واحد فعال و بقیه در مرحله تعیین تکلیف قرار دارد.