سفر باید در طول سال توزیع شود

افزون بر این در کشورمان همه طرفدار گردشگری هستند، از مردم گرفته تا مسئولان، اما هیچ گروه از این افراد از شرایط صنعت گردشگری رضایت ندارد؛ دست‌اندرکاران صنعت گردشگری به همخوانی نداشتن درآمدها با خدماتی که ارائه می‌شود اشاره و ادعا می‌کنند حاکمیت باید زیرساخت‌ها را برای رونق گرفتن این صنعت آماده کند.

نکته اینجاست که فرهنگ سفر نیز در کشورمان آن‌طور که باید و شاید مناسب نیست، زیرا بیشتر مردم بی‌برنامه سفر می‌کنند و به جای بازدید از اماکن دیدنی به محیط‌زیست کشور آسیب می‌زنند، به همین دلیل کارشناسان تاکید می‌کنند تا زمانی که زیرساخت‌های ذهنی در کشور اصلاح و آماده نشود نباید انتظار داشت گردشگری داخلی و خارجی در کشور رونق بگیرد.

اولین برنامه مناظره در سال 93، روز گذشته با موضوع گردشگری روی آنتن رفت. مسئولان این برنامه پرسش نظرسنجی برنامه را به‌گونه‌ای طرح کرده بودند تا شرکت‌کنندگان مهم‌ترین وظیفه دولت در صنعت گردشگری را از بین دو گزینه «توسعه زیرساخت‌ها و شفاف‌سازی نرخ‌ها» و «قیمت‌گذاری و نظارت بر نرخ خدمات گردشگری» انتخاب کنند. در پایان برنامه نیز بیش از 70 درصد شرکت‌کنندگان به توسعه زیرساخت‌ها و شفاف‌سازی نرخ‌ها رای دادند.

شاخص‌های گردشگری یکی از شاخصه‌های توسعه‌یافتگی در هر کشور است، اما نکته مهم کیفیت و چگونگی سفر است، زیرا سفر و گردشگری در ایران گران است و مردم ناچار باید از کیفیت آن کم کنند. شرکت‌هایی که در این زمینه خدمات می‌دهند می‌گویند با هزینه‌های موجود امکان کاهش قیمت‌ها وجود ندارد. این شرایط سبب شد تا در تعطیلات نوروزی امسال از 55 میلیون شب اقامت در کشور، کمتر از 5 درصد آنها در هتل‌ها ثبت شود، یعنی بیش از 95 درصد مسافران ترجیح دادند در کمپ‌ها، منازل استیجاری و مدارس ساکن شوند. این در حالی است که مسئولان از یک هفته قبل از تعطیلات اعلام کرده بودند چادر زدن ممنوع است، اما این تصمیم مسئولان با اعتراض مردم تغییر کرد.

برخی از کارشناسان بر این باورند که راهکار حل این مشکل، نظارت و قیمت‌گذاری از سوی دولت است، اما برخی دیگر ادعا می‌کنند قیمت‌گذاری از سوی دولت، انگیزه ساخت مراکز اقامتی را کاهش می‌دهد. آنها معتقدند دولت باید به جای نرخ‌گذاری در زمینه کیفیت خدمات و قیمت‌ها شفاف‌سازی کند تا در این بخش رقابت ایجاد شود. علاوه بر این به نظر می‌رسد یکی از مشکلات دیگر در این میان بی‌ثباتی شدید در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور است، زیرا در پنج سال گذشته این سازمان هفت و در یک سال اخیر سه تغییر ریاست را تجربه کرده است.

مهمان برنامه مناظره روز گذشته را محمد بهشتی مشاور رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، امیرحسین جعفری استاد دانشگاه جهانگردی، جمشید حمزه‌زاده رییس جامعه هتلداران ایران، احمدرضا عامری مدیرعامل اتحادیه شرکت‌های تعاونی مسافربری کشور و محمدحسن کرمانی رییس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی تشکیل می‌دادند.

سفرهای ماجراجویانه

در ابتدای این برنامه، محمد بهشتی، مشاور رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با این‌که در این عرصه در هیچ زمینه‌ای وضع مطلوب نداریم، گفت: در آسیب‌شناسی نظری باید گفت مشکل اصلی ما مشکلات زیرساخت‌های ذهنی است؛ زیرا ما فراموش کردیم که چرا سفر می‌کنیم؛ به همین دلیل دچار مشکل می‌شویم و کار به جایی رسیده که بیشتر سفرهای ما ماجراجویانه است.

به گفته وی، مسافران ما از قبل برنامه‌ای برای محل اقامت و نحوه سفر خود ندارند، به همین دلیل با آرامش خاطر سفر نمی‌کنند.

بهشتی تاکید کرد: حاکمیت باید مشکلات زیرساخت‌های ذهنی را برطرف کند. گردشگر خارجی در کشور به این دلیل رونق نمی‌گیرد که برخی‌ها تصور می‌کنند امنیت ملی و اخلاقیت به خطر می‌افتد. این سوءتفاهم بزرگی است که باید برطرف شود و تا زمانی که این مشکل برطرف نشود، ما هرچه آژانس یا هتل بسازیم، کاری درست نمی‌شود.

او ادامه داد: سفرهای نوروزی کیفیت مطلوبی در کشور ندارد، برای نمونه خیلی‌ها برای سفر به شمال می‌روند، اما آنها هدف مشخصی از سفر ندارند تا آنجا که می‌توان گفت، این مسافران به دیدار جوجه‌کباب می‌روند. چنین سفرهایی فقط برای استان‌های مقصد مشکل ایجاد می‌کند و نمی‌توان از چنین سفرهایی توقع اشتغالزایی یا درآمد داشت. به عنوان مثال کلاردشت قطعه‌ای از بهشت بود، اما به دلیل رفتارهای نامناسب برخی از مسافران اکنون دارد به جهنم تبدیل می‌شود. به همین دلیل چنانچه چنین سفرهایی در کشور رونق بگیرد، جز زیان چیزی برای کشور به همراه ندارد.

مشاور رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری درباره هزینه‌های بالای سفر در ایران یادآور شد: معدل هزینه‌های سفر در کشورمان خیلی بالا نیست، البته کشورهایی هستندکه از ما ارزان‌تر یا گران‌تر است.

گردشگری در تمام طول سال

امیرحسین جعفری، استاد دانشگاه جهانگردی نیز در این برنامه اظهار کرد: نمی‌توان شرایط کشورمان را با دیگر کشورها مقایسه کرد، زیرا با توجه به نوع درآمد شهروندان باید بین آنها تفاوت قائل شد. بیشتر سفرهای ما در نوروز و تعطیلات تابستانی اتفاق می‌افتد به همین دلیل در مواقع دیگر صنعت گردشگری رونقی ندارد، بنابراین نمی‌توان توقع داشت سرمایه‌گذار‌ها در ایام شلوغ قیمت را پایین نگه دارند. نکته دیگر این است که تورها در زمان غیر از تعطیلات قیمت کمتری دارند، اما از آنها استقبال نمی‌شود.

جعفری تصریح کرد: زیرساخت‌ها در کشور باید آماده شود، برای نمونه باید با ایجاد جشنواره در دیگر فصل‌ها نیز گردشگری را رونق داد.

جمشید حمزه‌زاده، رییس جامعه هتلداران ایران یکی دیگر از مهمانان برنامه مناظره بود. وی با بیان این‌که وضع گردشگری در ایران از استراتژی و برنامه کاملی برخوردار نیست، ابراز کرد: نگاه‌های سلیقه‌ای و جزیره‌ای سبب شده، تلاش مدیران متحمل سختی زیادی شود.

به گفته وی چنانچه بخواهیم نرخ سفر در کشور واقعی شود باید ابتدا برنامه جامع کاربردی و بلندمدتی تهیه کنیم.

حمزه‌زاده یادآور شد: دخالت‌های غیرکارشناسی برخی از ارگان‌های دولت سبب شده قیمت تمام شده در این حوزه به صورت میانگین 35 درصد افزایش پیدا کند، اما در این میان دولت می‌تواند با معاف کردن هتلداران از مالیات و گمرگ، زمینه را برای فعالیت سرمایه‌گذاران آماده کند. به گفته وی دولت باید تسهیلاتی برای سفر قائل شود.

سفر جایی در سبد خانوار ندارد

احمدرضا عامری، مدیرعامل اتحادیه شرکت‌های تعاونی مسافربری کشور نیز با اشاره به این‌که یکی از شاخص‌های کشور رشد حمل و نقل است، خاطرنشان کرد: در کشور 2000 شرکت حمل و نقل داریم که سال گذشته 450 میلیون مسافر از خدمات آنها استفاده کردند. خوشبختانه در حوادث جاده‌ای نیز کاهش زیادی داشتیم تا آنجا که نسبت به سال گذشته بیش از 50 درصد کاهش داشته‌ایم.وی عنوان کرد: سفر و تفریح جزو هزینه‌های اضافه خانواده است، یعنی در سبد خانواده چنین هزینه‌ای نیست، بخشی از آن به این دلیل است که زیرساخت‌ها در کشور جوابگوی نیاز‌ها نیست.

به گفته وی، سفرهای تفریحی در کشورمان کم است و بیشتر سفرها اجباری است تا آنجا که اگر دانشگاه آزاد تعطیل شود، روی کار ما اثر می‌گذارد.

محمدحسن کرمانی، رییس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی هوایی و جهانگردی نیز با تاکید بر این‌که مشکل عمده این است که دولت برای حل مشکلات این حوزه برنامه‌ای ندارد، تصریح کرد: در ایام خاصی مانند نوروز نباید به این موضوع پرداخت، چون سفر باید برنامه‌ریزی داشته و در طول سال توزیع شود. در برخی فصول بلیت‌ها با قمیت‌های خیلی پایین‌تر به فروش می‌رود. دولت باید آمادگی بالانس کردن این ماجرا را داشته باشد تا در دوره ارزانی سرمایه‌گذار‌ها را حمایت کند.کرمانی ابراز کرد: اشتغال موجود در این صنعت نیز خوب نیست، دولت باید صنعت گردشگری را نیز مانند دیگر صنایع جدی بگیرد.

به گفته وی، استراتژی و تاکتیک دولت برای ورود گردشگر خارجی باید مشخص باشد.

مهدی آیینی ‌‌-‌‌ گروه جامعه