مصرف‌گرایی و اقتصاد مقاومتی

چه این‌که اقتصاد با مصرف رونق می‌یابد و هر چقدر که تقاضای کالاهای مصرفی در اقتصاد بیشتر باشد، در صورت انعطاف‌پذیری طرف عرضه، تولید نیز رونق بیشتری پیدا می‌کند و به همان نسبت سطح اشتغال در کشور نیز افزایش می‌یابد.

از این منظر جمعیت 75 میلیونی ایران یک توانمندی بسیار مناسب و بازاری بس بزرگ برای تولید انواع کالاها به شمار می‌رود.

اما آنچه که به عنوان مصرف‌گرایی مذموم از آن یاد می‌شود، مصرف بی‌حساب و کتاب کالاهایی است که اولا طرف عرضه آنها از پویایی لازم برای همراهی با تقاضا برخوردار نیست و از سوی دیگر افزایش مصرف در این حوزه‌ها به افزایش اسراف و تبذیر تبدیل می‌شود.

نظام اسلامی همان‌طور که مقام معظم رهبری نیز تصریح کرده‌اند: «با تولید ثروت مخالف نیست، با ایجاد ثروت مخالف نیست؛ بلکه مشوق آن است. اگر تولید ثروت نباشد، حیات و بقای جامعه به خطر خواهد افتاد. اقتدار لازم را جامعه به دست نخواهد آورد. این یک اصل اسلامی است، اما این‌که آحاد مردم دلشان لک بزند برای مسابقه اشرافی‌گری، برای مسابقه تجمل‌پرستی، این یک چیز بسیار نامطلوب است. این چیزی است که متاسفانه در درون ما هست؛ اسراف و مصرف‌گرایی افراطی.»

ایران هم‌اکنون در بسیاری از کالاهای مصرفی ضروری و غیرضروری در ردیف کشورهای دارای بالاترین میزان سرانه است. شاید اگر مصرف زدگی در میان آحاد مردم رسوخ نکرده بود، میزان واردات انواع کالا به کشور امروز به حدود 60 میلیارد دلار در سال نمی‌رسید.

در این بخش باید به الگوی غلط مصرف برخی کالاهای عمومی از جمله آب نیز اشاره کرد. باید این تفکر در جامعه جا بیفتد که آب شرب با هزینه‌های بسیار زیادی که صرف تولید آن می‌شود، نباید به مصارفی مانند شستشوی خودرو، فرش و دیگر مصارف غیرضروری و بلکه مضر برسد. آبیاری غرقابی زمین‌های کشاورزی روشی منسوخ در دنیاست، اما در ایران همچنان یکی از مهم‌ترین روش‌های آبیاری به شمار می‌رود و از همین محل بخش قابل توجهی از منابع آبی کشور از بین می‌رود. سبک زندگی مقاومتی هیچ قرابتی با الگوهای مورد اشاره ندارد.

در این میان باید به مصرف خارج از ضابطه انواع انرژی در کشور نیز اشاره کرد. براساس جدیدترین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، ایران در سال 2012 رقمی بیش از 82 میلیارد دلار را بابت یارانه بخش انرژی متحمل شده است که از این میزان 40 درصد به فرآورده‌های نفتی، 36 درصد به گاز طبیعی و 21 درصد به برق اختصاص پیدا کرده است.

مطابق این گزارش، یک‌دهم کل یارانه انرژی جهان در ایران هزینه شده است. کشوری که می‌خواهد اقتصاد مقاومتی را سرلوحه برنامه‌های اقتصادی خود قرار دهد، باید برنامه‌ای اساسی برای مهار مصرف انرژی داشته باشد.

حمید اسدی - جام جم