«بیرق و پرچم» و «باز این چه شورش است»

قرن‌هاست شیعیان و عاشقان اهل بیت(ع) همزمان با فرارسیدن ماه محرم و صفر برای پاسداشت نهضت خونین حسین از پرچم‌هایی که با نام‌های «یاحسین» و «یا ابوالفضل» نوشته و مقدس شمرده می‌شوند، به‌عنوان نشانه‌هایی از اشخاص و حوادث کربلا در مراسم عزاداری استفاده می‌کنند و پرچم، نماد اتحاد مردمان از پیش از اسلام تا امروز بود و در میدان‌های جنگ، همبستگی لشکریان را نشان می‌داد. به همین سبب دشمنان قصد کشتن پرچمدار را می‌کردند. حضرت ابوالفضل‌العباس(ع) علمدار و پرچمدار کاروان امام حسین(ع) بود، سقا هم بود و قمر بنی‌هاشم (صورتی همچون ماه) نیز نامیده می‌شد.

برای همین زمانی که در تصاویر و حجم‌ها از عناصری چون پرچم، کاسه آب یا ماه استفاده می‌شود، مخاطب شیعه بسرعت یاد حضرت عباس(ع) می‌افتد. این نمادها، ایثار مردی تشنه را نشان می‌دهد که وقتی به آب رسید، مشک را پر کرد، اما قطره‌ای آب ننوشید و تشنه شهید شد، زیرا خانواده‌اش بی‌تاب و تشنه بودند. پرچم در دست عباس(ع) بیشتر در نقاشی‌های قهوه‌خانه‌ای و پشت شیشه‌ای استفاده می‌شود. در شیوه جدید نگارگری‌های امروز نیز استفاده از پرچم در تابلوهای مذهبی کاربرد بسیار دارد. تصویر کبوتری که کتیبه‌ای را با رنگ سفید یا توسی به نوک گرفته، در پرچم‌های مستطیل‌شکلی دیده می‌شود که آغشته به خون و مصور با نیزه است و احادیث و اذکاری بر آن قید شده و جلوی هیات مورد استفاده قرار می‌گیرد. از دیگر نقوش مورد استفاده به روی بیرق‌ها بارگاه امام حسین(ع) و گل‌هایی است که نشان‌دهنده طراوت و زیبایی و در عین حال مظلومیت امامان معصوم(ع) است. نوشته‌ها را معمولا با پارچه زرد گلدوزی می‌کنند که نمادی از خورشید روز عاشوراست. این نوشته‌ها با خط نستعلیق و نسخ حک می‌شوند و بیشتر این نوشته‌ها اسامی ائمه است و در این میان نام حضرت ابوالفضل(ع) و امام حسین(ع) بیشتر به چشم می‌خورد. اشعار مورد استفاده روی پرچم‌ها ابیات گوناگونی را در بر می‌گیرد، اما سهم محتشم کاشانی را پررنگ‌تر می‌بینیم با شعر ماندگار «باز این چه شورش است ....»