احتمال جیره‌بندی آب در 3 شهر بزرگ کشور

اصفهان، بندرعباس و یزد از جمله شهر‌هایی است که به گفته حمیدرضا تشیعی، معاون نظارت بر بهره‌برداری آبفای کشور در صورت رعایت نکردن الگوی مصرف با کمبود مواجه خواهند شد. این در حالی است که هم اکنون در بسیاری از شهرها تنش آبی وجود دارد و به بسیاری از روستاهای کشور نیز از طریق تانکر سیار آبرسانی می‌شود.

واقع شدن بخش زیادی از خاک ایران در مناطق گرم و خشک و بیابانی از یک سو و خشکسالی‌های مداوم چند سال اخیر و کاهش بارندگی از سوی دیگر موجب‌شده چشمه‌های زیادی خشک‌شده و سطح آب سفره‌های زیرزمینی به میزان قابل ملاحظه‌ای کاهش یابد و عملا کشاورزی در قسمت‌های زیادی از مناطق کشور با بحران جدی مواجه شود، اما آنچه در این میان می‌تواند از شدت این بحران بکاهد، مدیریت در استفاده صحیح و به اندازه این نعمت الهی است که متاسفانه در برخی مناطق بویژه شهرها کمتر رعایت می‌شود و اکنون زنگ خطر بی‌آبی را در این مناطق به صدا در آورده است.حمیدرضا تشیعی با هشدار به جیره‌بندی آب در سه شهر اصفهان، یزد و بندرعباس در صورت ادامه رویه مصرف آب به مهر می‌گوید: اکنون فقط سه شهر کوچک به طور جدی دارای برنامه نوبت‌بندی است که عمدتا روستاشهرهایی است که به شهر تبدیل شده و این نشان می‌دهد که با وجود محدودیت اعتبار داخلی و تملک دارایی شرکت‌ها، وضع تحت کنترل است.

وی با بیان این‌که اکنون وضع تامین آب شرب عادی است و پیش‌بینی می‌شود بتوانیم با همین وضع تابستان را طی کنیم، تاکید می‌کند: البته اکنون در بسیاری از شهرها تنش آبی وجود دارد و در شرایط سر به سر قرار داریم، اما انتظار این است که مردم با مدیریت مصرف و رعایت الگوی مصرف بالانس تولید - مصرف را دستخوش تغییر نکنند و اگر اتفاقی اینچنینی رخ دهد، ممکن است در برخی مناطق با کمبود یا افت فشار روبه‌رو شویم.

تشیعی با بیان این‌که شهرهایی مانند اصفهان و یزد که به حوضه زاینده‌رود وابستگی دارند، از جمله شهرهای هستند که با مشکل و محدودیت منابع آب در منابع سطحی روبه‌رو هستند، خاطرنشان می‌کند: شهرهایی مانند بندرعباس نیز با افت سطح آب زیرزمینی مواجه است که ممکن است در شرایط سر به سر با افت فشار روبه‌رو شوند.

به گفته وی، اکنون شهر جیرنده در استان گیلان، شهرهای روئیدر و سیریک در استان هرمزگان و شهر جوزم در استان کرمان دارای نوبت‌بندی آب هستند.

معاون نظارت بر بهره‌برداری آبفای کشور با تشریح برنامه‌ها و اقدامات صورت گرفته برای تامین آب شرب کشور در تابستان امسال می‌گوید: اقدامات پیشگیرانه شرکت‌های آب و فاضلاب، از جمله بحث برآورد میزان افزایش و کمبود آب و انجام اقدامات کوتا‌ه‌مدت شامل بهسازی چاه‌ها و منابع تولید، حفر و تجهیز چاه‌های جدید، تدارک تامین آب از بخش خصوصی و خرید آب از بخش کشاورزی بسیار موثر بوده است.

تشیعی می‌افزاید: همچنین کارهایی مانند اجاره و استفاده از منابع تامین آب دیگر ارگان‌های دولتی و غیردولتی و تسریع در اجرای پروژه‌های آبرسانی، مباحث مربوط به مدیریت مصرف و مدیریت تقاضا در شبکه‌های توزیع آب توسط شرکت‌ها آغاز شده است.

تهرانی‌ها هم صرفه‌جویی کنند

مصرف آب در استان تهران نیز به دلیل افزایش دمای هوا و فرارسیدن تابستان به میزان زیادی افزایش یافته، این در شرایطی است که امسال هم از نظر بارندگی و هم ذخیره سدها، در وضع نامناسب‌تری نسبت به سال گذشته قرار داریم.

براین اساس بسیاری از کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند در صورت آن که مدیریت مصرف توسط شهروندان تهرانی صورت نگیرد، احتمال سهمیه‌بندی آب در تهران قوت خواهد گرفت.

معاون نظارت بر بهره‌برداری شرکت آب و فاضلاب استان تهران با بیان این که امسال هم از نظر بارندگی و هم ذخیره سدها، در وضع نامناسب‌تری نسبت به سال گذشته قرار داریم، می‌گوید: از آنجا که امسال نسبت به سال گذشته حدود 30 درصد کاهش بارندگی داریم، ذخیره سدها در استان تهران 40 درصد کاهش یافته است.

علیرضا نوذری‌پور با بیان این‌که در طول سال، در شهر تهران یک میلیارد مترمکعب آب تصفیه و توزیع می‌شود که در روزهای مختلف سال با توجه به گرمای هوا، میزان مصرف تغییر می‌کند، می‌افزاید: 80 درصد آب خانگی در حمام، سرویس‌های بهداشتی و آشپزخانه مصرف می‌شود که این سه بخش‌، نیاز به مدیریت دارد و استفاده از تجهیزات کاهنده مصرف، کاهش زمان شست‌وشو و استحمام در کاهش میزان مصرف این بخش‌ها بسیار موثر است.به گفته وی، متاسفانه آب به محض مصرف، تبدیل به فاضلاب می‌شود و زمان طولانی نیاز دارد تا دوباره به چرخه برگردد.

نوذری‌پور خاطرنشان می‌کند: با این که فرهنگ دینی و ملی ما برای آب، قداست قائل است، اما متاسفانه شاهد هستیم که سرانه مصرف آب در تهران با 230 میلی‌متر بارندگی سالانه، بسیار بیشتر از شهرهای پرآب اروپاست که میانگین بارندگی آنها حدود هزار میلی‌متر است.به گفته وی، در سطح استان تهران به ازای هر نفر 260 لیتر آب تولید می‌شود که در بخش خانگی به ازای هر نفر در شبانه‌روز، 200 لیتر مصرف می‌شود، در صورتی که این میزان در برخی مراکز کشورهای اروپایی بین صد تا 110 لیتر در شبانه‌روز است.

احتمال جیره‌بندی آب در کاشان

شهروندان کاشانی نیز اگر در مصرف آب صرفه‌جویی نکنند، با جیره‌بندی آب مواجه خواهند شد.

این هشداری است که مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب کاشان طی روزهای گذشته به مردم کاشان و آران و بیدگل داد و دراین‌باره به ایلنا گفت: کاشان به دلیل قرار گرفتن در منطقه کویری گرم و خشک، از نظر منابع آبی شهری بحران‌خیز است و به همین دلیل مردم این مناطق باید خود را برای شرایط کمبود منابع آبی در آینده نزدیک آماده کنند.

محمدرضا اسدی افزود: با فرارسیدن فصل گرما و استفاده شهروندان کاشانی از کولر آبی مصرف آب در این شهر افزایش چشمگیری پیدا کرده، بنابراین مردم شهرستان‌های کاشان و آران و بیدگل باید برای جلوگیری از قطع آب، در مصرف آن صرفه‌جویی کنند.

وی میزان مصرف هر شهروند کاشانی را در طول شبانه‌روز 200 لیتر و مطابق با یک کولر آبی عنوان و خاطرنشان کرد: میزان مصرف روزانه آب در شهرستان‌های کاشان و آران و بیدگل 1700 لیتر در ثانیه و میزان پرت آب در این منطقه 20 درصد است.

مناطقی که با تانکر آبرسانی می‌شود

صرفه‌جویی در مصرف آب شرب در حالی به بسیاری از شهروندان پرمصرف شهرهای کشور توصیه می‌شود که هم اکنون بسیاری از روستاهای کشور از این موهبت الهی بی‌بهره‌اند و در شرایط بسیار سختی از آب شربی که به صورت سیار و هفته‌ای در دسترس​شان قرار می‌گیرد، استفاده می‌کنند.

روستاهای زیادی در استان‌های خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و حتی استان‌های بظاهر پرآب کشور مانند کهگیلویه و بویراحمد و چهارمحال و بختیاری وجود دارد که آب شیرین و قابل مصرف را به سهولت شهروندان شهرهای بزرگ به دست نمی‌آورند؛ مساله‌ای که ضرورت مدیریت در توزیع و مصرف آب را نمایان‌تر می‌کند.

هم‌اکنون ۳۰ درصد روستاهای خراسان‌جنوبی مشکل تامین آب دارد و با تانکر آبرسانی می‌شود، مساله‌ای که به گفته بسکابادی، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی خراسان جنوبی، سالانه دو میلیارد تومان اعتبار برای انجام آن نیاز است.

استان چهارمحال و بختیاری نیز که خود تامین‌کننده 10 درصد آب کشور است، از مشکل بی‌آبی در برخی مناطقش رنج می‌برد، به طوری که 196 روستای این استان که بیشتر در شهرستان‌های لردگان و کوهرنگ واقع شده، بدون آب است و آبرسانی سیار می‌شود.

به عقیده کارشناسان، به دلیل برداشت بی‌رویه از منابع آبی غنی این استان، اکنون بیلان آب بسیاری از آبخوان‌های زیرزمینی آن منفی و مهم‌ترین دشت‌های استان شامل دشت‌های شهرکرد، بروجن، فرادنبه، سفید دشت و خانمیرزا ممنوعه بحرانی اعلام شده است.در همین زمینه مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی چهار محال و بختیاری به مهر می‌گوید: این استان دارای 820 روستای دارای سکنه است که از این تعداد، 624 روستا دارای آب و 196 روستا بدون آب است و با تانکرهای سیار آبرسانی می‌شود.

خدابخشی با بیان این که در مرکز آبخیز کشور 117 روستا با تانکر آبرسانی می‌شود و در شبانه‌روز فقط 20 تا 30 لیتر آب در اختیار اهالی این روستاها قرار می‌گیرد، می‌افزاید: 117 روستای استان که با تانکر آبرسانی می‌شود اکنون در شرایط بحرانی قرار دارد. ضمن این‌که در بقیه روستاها روزانه دو سه ساعت و در دیگر روستاها تا نصف روز آب وجود دارد.

در همین حال مدیرعامل آب و فاضلاب روستایی استان کهگیلویه و بویراحمد نیز از وجود 290 روستای بدون آب در استان خبر می‌دهد و به مهر می‌گوید: روستاهای فاقد آب آشامیدنی این استان در سخت‌گذرترین نقاط استان است و آبرسانی به آنها بسختی امکان‌پذیر است.

نبود آب شرب در حالی برخی روستاییان این استان را به رنج و سختی افکنده که بخشی دیگر از روستاها در فصل تابستان از آب شرب در مصارف دیگری از جمله کشاورزی استفاده می‌کنند.