نگاهی به 10 معماری صخره‌ای‌جهان

تَکتشانگ ـ بوتان

افسانه‌ها گاه بسیاری از سازه‌ها را زیباتر می‌کند. فارغ از درستی یا نادرستی حکایت منسوب به این سازه‌ها، این حکایت ها می‌تواند شیرینی سفر را بیشتر کند. تکتشانگ یا آشیانه ببر که معبدی بودایی در هیمالیاست یکی از همین سازه‌هایی است که حکایت‌های پیرامونی‌اش آن را دیدنی‌تر کرده است. این معبد که روی صخره‌ها در بالای دره پَرو در سال 1692 میلادی ساخته شده است، گرداگرد غاری است که «پَدمَسامپ هِیوا» یکی از معلمان مذهبی بودایی در قرن هشتم میلادی به مدت سه سال و سه ماه و سه هفته و سه روز و سه ساعت تمام در آن نشسته و به مراقبه پرداخته است! براساس افسانه‌ها این شخص از سوی یک ماده ببر به این غار حمل شده و همین است که نام این حیوان روی این محل مانده است؛ البته باید گفت که هواداران این معبد صرفا گردشگران نیستند و این معبد همچنان ارزش مذهبی خود را در میان پیروان بودا حفظ کرده است.

سومِلا ـ ترکیه

ترکیه یکی از جذاب​ترین مقاصدگردشگری جهان است و در این فهرست ده تایی هم با صومعه سوملا در رده دوم قرار دارد. صومعه سوملا بر بالای صخره‌ای شیب‌دار در ارتفاع 1200 متری است. این صومعه سال 386 میلادی به افتخار مریم مقدس ساخته شده است. سوملا از ارزش تاریخی، معماری و مذهبی بالایی برخوردار است و گردشگران بسیاری را در طول سال پذیراست که بیشتر آنها از معتقدان ارتدوکس هستند.

صومعه سوملا از بخش‌های متنوعی چون یک کلیسای جامع‌سنگی، چند کلیسای کوچک، مهمانخانه، رستوران، اقامتگاه دانشجویی، کتابخانه و چشمه‌ای مقدس تشکیل شده است که همگی در دل صخره‌ها جا گرفته‌اند. این صومعه صخره‌ای به‌علت قرارگیری در پارک ملی آلتیندر دارای جاده‌ای جنگلی و زیباست.

غارهای نیایشگاهی کاپادوکیه ـ ترکیه

غارهای کاپادوکیه یکی از مراکز اصلی گردشگری ترکیه است. این شهر چشم‌اندازی خیره‌کننده دارد و مجموعه‌ای از بناهای صخره‌ای در شکل‌ها و ابعاد گوناگون در آن دیده می‌شود. دودکش‌های سنگی عجیب، این شهر را به شهرهای فضایی شبیه کرده است. از مهم‌ترین بناهای صخره‌ای این شهر می‌توان به مجموعه‌ای از کلیساها و صومعه‌ها، چند موزه، رستوران‌های زیرزمینی و خانه‌های قدیمی اشاره کرد. کاپادوکیه با داشتن فاصله‌ای یک ساعته با استانبول یکی از بهترین مقاصد گردشگری است که در طول سفر به ترکیه باید حداقل یک‌بار مورد بازدید قرار گیرد. گردشگرانی که به این شهر صخره‌ای سفر می‌کنند، می‌توانند با سوار شدن بر بالن‌های همیشه کاپادوکیه، چشم‌انداز زیبای این شهر را از بالا ببینند.

کیپینا ـ یونان

کیپینا نیز یکی دیگر از صومعه‌های مقدس است با این تفاوت که تاریخ ساختش خیلی جدید است. این صومعه تنها یک سال است که ‌ در ابتدای دهانه غاری در کوهستان آتامانیکا در منطقه اِپیروس ساخته شده است.

معماران کیپینا توانسته‌اند به طرز هوشمندانه‌ای آن را در میان صخره‌ها محصور کنند، به طوری که این بنا به‌سختی بر بالای کوه قابل تشخیص است.

در معماری این بنا از عناصر معماری دوران روم شرقی استفاده شده است.

گردشگرانی که از کیپینا بازدید می‌کنند، امکان تماشای چشم اندازهای طبیعی فوق‌العاده از رود آراکتوس را دارند. از دیگر جاذبه‌های این مکان، پل چوبی متحرکی است که برای حفاظت از صومعه ساخته شده است.

هیواِشان ـ چین

کوهستان هیوآ پنجمین کوهستان بلند چین است. در گذشته در فرهنگ عامه کوهستان‌های بلند مکانی مقدس بودند که در آن افراد خود را به خدا نزدیک‌تر احساس می‌کردند.

سال‌های بسیاری، مسافران و زائران برای رسیدن به معبدی که به کوه هیوآ چسبیده است، باید یکی از خطرناک‌ترین راه‌های جهان را می‌پیمودند. تمام افرادی که آرزوی وارد شدن به معبد هیواِشان را داشتند، پس از غلبه بر ترس خود از این راه باریک و صعب‌العبور می‌گذشتند؛ البته تعداد زیادی از این افراد از کوه سقوط کرده و جان خود را از دست داده‌اند.

با رونق گردشگری در کشور چین و افزایش تعداد بازدیدکنندگان، اقدامات ایمنی به کار گرفته شده و مسیرهای عبوری سنگی و ماشین‌های تسمه‌ای در این منطقه استقرار یافته است.

پترا ـ اردن

پترا یکی از باشکوه ترین شهرهای باستانی جهان محسوب می‌شود که در ارتفاع 810 متری قرار گرفته است. این شهر در حدود 312 سال پیش از میلاد در میان کوه‌های اردن ساخته شد، اما تا سال 1812 میلادی که مکتشف سویسی لودویگ بورکهارت آن را معرفی کند، برای جهان غرب ناشناخته بود. بزرگ‌ترین بنای موجود در شهر پترا معبد آن است. شهر پترا به سبب معماری صخره‌ای و همچنین سیستم آبرسانی‌اش مشهور است. ارزش این شهر به حدی است که به عنوان نماد کشور اردن شناخته می‌شود و بیشترین بازدیدکننده را در میان گردشگران داخلی و خارجی این کشور به خود اختصاص داده است. پترا از سوی یونسکو به عنوان یکی از با ارزش‌ترین دارایی‌های میراث فرهنگی جهان معرفی شده است.

فوگتال گومپا ـ هند

فوگتال گومپا روی صخره‌ها و در ابتدای دهانه غاری در جنوب شرقی زانسکار لاداخ در شمال هند واقع شده است. این مکان که مرکزی مذهبی مختص به پیروان بوداست، تعداد 70 راهب را در خود اسکان داده است.

این معبد در قرن دوازدهم میلادی از سوی فردی به نام گانگسِم سراپ ساخته‌شده و کتابخانه و اتاق‌های نیایش هم دارد. معماری فوگتال گومپا منحصر به فرد است و در طراحی آن از الگوی کندوی زنبور استفاده شده است.

یکی از شاخه‌های اصلی رود لانگ ناک در پایین صخره‌های فوگتال جریان می‌یابد و بر زیبایی این مکان افزوده است.

ژوان کنگ ـ چین

معبد معلق ژوان کنگ روی صخره‌ای عمود در نزدیکی کوه هنگ چین قرار دارد.

این معبد که بیش از 1500 سال قدمت دارد، دارای معماری منحصر به فرد و متفاوتی از دیگر معماری‌های صخره‌ای است.

این بنا به صخره‌ای عمود تکیه کرده و معلق است. معماران ژوان کنگ توانسته‌اند با سوراخ‌کردن صخره این سازه را با استفاده از تیرک‌هایی از جنس بلوط به آن پیچ کنند و در هوا ثابت نگه دارند.

علاوه بر جاذبه‌های گردشگری، معبد ژوان کنگ یکی از مراکز فرهنگی مهم در چین به شمار می‌رود که در آن آموزه‌های دینی از سه مکتب بودا، تائو و کنفوسیوس به علاقه‌مندان ارائه می‌شود.

مِتیورا ـ یونان

مجموعه متیورا از شش صومعه مجزا تشکیل شده است. این مجموعه بر قله کوه‌های سنگ ماسه‌ای پیلار که به شکل ستون‌های صخره‌ای عظیم هستند، قرار گرفته است.

صومعه مقدس، موسوم به متیورون بزرگ به موزه‌ای برای بازدید گردشگران بدل شده است. این مجموعه شگفت که در قرن‌های پانزدهم و شانزدهم میلادی توسط راهبان مسیحی طراحی شده، با مشقت فراوان و با بهره‌گیری از زور و ارعاب برده‌ها و مردم سطح پایین جامعه ساخته شده است.

در طول جنگ جهانی دوم متیورا بمباران و بسیاری از گنجینه‌ها و آثار با ارزشش غارت شد. اکنون در هر یک از صومعه‌های مجموعه متیورا تنها ده راهب ساکن هستند و بیشترین کاربرد آن به‌عنوان جاذبه گردشگری است.

 پوپا تَنگ کلات ـ میانمار

صومعه پوپا تنگ کلات در جنوب غربی کوه آتشفشانی پوپا، در ارتفاع 737 متری از سطح دریا قرار دارد. این نیایشگاه که متعلق به پیروان بوداست، با پیمودن 777 پله قابل دسترس است. گردشگران بسیاری برای قرارگیری در بالای این صومعه به آن سفر می‌کنند تا بتوانند از بالای آن چشم‌اندازهای وسیع و بی‌بدیل اطراف را نظاره کنند.

کوه پوپا چون واحه‌ای در میان بیابان خشک مرکزی میانمار واقع شده است.

در این منطقه بیش از 200 چشمه و رود جاری وجود دارد و پوشش گیاهی آن نیز غنی و متنوع است. دیدن همزمان چشم‌انداز مناطق بیابانی، به همراه جنگل‌های سرسبز و رودخانه، یکی از نادرترین مناظری است که می‌توان در پوپا تنگ کلات آن را تجربه کرد.

آیسا اسدی