چرا بی‌بی‌سی، تصویری جنجالی از پایش ارائه کرد؟

برخی رسانه‌ها از آمار‌های ارائه شده توسط آقای دکتر نیلی و حتی از حضور ایشان در یک برنامه زنده تلویزیونی، اظهار شگفتی کردند، گویی ایشان برای اولین مرتبه در یک برنامه تلویزیونی دعوت شده بود.

درباره واکنش‌های داخلی و خارجی به این برنامه، تذکر چند نکته ضروری است:

1ـ انعکاس دیدگاه‌های همه کارشناسان کشور، مشروط بر این‌که توام با منطق، استدلال، متانت و دور از جنجال‌آفرینی، تهمت و حاشیه‌سازی باشد، وظیفه رسانه ملی است. همان گونه که آقای دکتر نیلی بارها پیش از این در برنامه‌های مختلف سیما دعوت شده و دیدگاه‌هایشان را در چارچوب ضوابط یاد شده، بیان کرده‌اند در برنامه پایش هم دعوت شدند و مطابق ضوابط یاد شده، نظرات و نتایج تحقیقاتشان را در اختیار بینندگان سیما قرار دادند.

2ـ برخلاف آنچه برخی ادعا کردند، آمارهای ارائه شده در برنامه پایش بیست و پنجم فروردین ماه درباره تعداد شاغلان در کشور، دقیقاً مبتنی بر آمارهای رسمی دولت جمهوری اسلامی ایران بوده است. ان‌شاءالله در برنامه امشب «پایش» آقای دکتر عادل آذر رئیس محترم مرکز آمار ایران، جزئیات دقیق آمارهای اشتغال و بیکاری را ارائه خواهند کرد.

3ـ برخی رسانه‌های داخلی از برنامه هفته گذشته« پایش»، اظهار شگفتی کردند. شگفتی رسانه‌های دلسوز داخلی درباره چنین برنامه‌هایی هر چند قابل احترام است؛ اما از رسانه‌های متعهد انتظار می‌رود با نقدهای کارشناسی در رسانه ملی، به طور طبیعی برخورد کنند؛ چرا که اظهار شگفتی و ارائه تصویر هیجان‌انگیز از یک برنامه حاوی نقد کارشناسی، حساسیت‌ها را به چنین برنامه‌هایی معطوف و فضای نقد درون‌گفتمانی را تنگ می‌کند. روشن است که حساس شدن جامعه به یک برنامه، باعث می‌شود مجری، مهمان و تهیه‌کننده برنامه، به طور ناخواسته به خودسانسوری دچار شوند و در برنامه‌های آینده نتوانند حق مطلب را ادا کنند.

4ـ هفته گذشته افرادی که اصل برنامه «پایش» را تماشا نکرده بودند؛ ولی نوع انعکاس بی‌بی‌سی از این برنامه رادیدند، تصور می‌کردند «پایش» هفته گذشته برنامه‌ای جنجالی، پرحاشیه و مملو از بگومگوهای اعصاب خردکن بوده است! اتفاقا هموطنانی که پایش برنامه گذشته را دیده بودند و در جریان نحوه انعکاس این برنامه در بی‌بی‌سی فارسی قرار گرفتند، بسیار متعجب شدند؛ چرا که لحن و فضای حاکم بر برنامه پایش هفته گذشته، بسیار آرام و متین بود؛ اما چرا بی‌بی‌سی فارسی تلاش کرد درباره نقد کارشناسی در برنامه «پایش»، جنجال‌آفرینی و حاشیه‌سازی کند؟

می‌توان حدس زد، مسئولان بی‌بی‌سی از رشد و پاگیری برنامه‌های منطقی و تحلیلی نظیر «پایش» در سیمای جمهوری اسلامی ایران هرگز دل خوشی ندارند؛ چرا که چند صدایی و گسترش نقد درون گفتمانی در رسانه ملی، بی‌بی‌سی و رسانه‌های بیگانه را بی‌رونق‌تر خواهد کرد و اقبال به آن را کاهش خواهد داد. به همین دلیل به نظر می‌رسد جنجال‌آفرینی و حاشیه‌سازی غیرعادی بی‌بی‌سی درباره برنامه هفته گذشته پایش، تصادفی نبوده است.

5 ـ دو دسته رسانه طی هفته گذشته تلاش کردند، جنجال غیرعادی درباره برنامه «پایش» به راه اندازند و اتفاقاً هر دو در باز شدن فضای نقد و تحلیل رسانه ملی مشکل دارند: بی‌بی‌سی و اذنابش از یک سو و حامیان افراطی دولت از سوی دیگر. اتفاقا این دسته از رسانه‌ها که همواره با دفاع بی‌منطق از عملکرد دولت، مسئولان قوه مجریه را از نقد‌های دلسوزانه و کارشناسی محروم کرده‌اند، از جنجال‌آفرینی بی‌بی‌سی، بشدت استقبال کرده‌اند.

رسانه ملی همواره از برنامه‌های انتقادی در عرصه اقتصاد، استقبال کرده است با این شرط که انتقاد؛ خیرخواهانه، مبتنی بر آمارهای رسمی و با هدف رفع نقایص و اصلاح ناهنجاری‌ها باشد. از جامعه رسانه‌ای کشور انتظار می‌رود با استقبال از نقد سالم و کارشناسی و به حاشیه نبردن برنامه‌های انتقادی، با رسانه ملی در تحقق این رسالت بزرگ همراهی کنند.

سید امیرسیاح - مدیر گروه اقتصاد شبکه یک سیما