کلسترول ‌یا‌ چربی ‌دور ‌قلب

به موازات بالا رفتن سن در جدار رگ‌های بدن رسوباتی از ترکیب چربی‌ها ایجاد می‌شود که روزبه روز ضخیم‌تر شده و در نهایت باعث بسته‌شدن رگ‌ها می‌شود. عنصراصلی و مهم این رسوبات نوعی کلسترول به نام ال‌دی‌ال است که در آزمایش چربی خون به همین نام یعنیLDL  گزارش می‌شود. ذکر این نکته لازم است که مقادیر کمتر از یکصد برای ال‌دی‌ال خوب است و البته برای جوان‌ترها و آنانی که فاکتورهای خطر قلبی ـ عروقی بالا ندارند تا مقادیر کمتر 130 هم قابل قبول است. مقادیر بالاتر از اینها نشان‌دهنده سیر پیشرونده به سوی رسوب چربی‌هاست که اصطلاح علمی آن آترواسکلروز است.‌ خطر اصلی آترواسکلروز، بسته‌شدن ناگهانی رگ‌های قلب و مغز است که به ترتیب سکته قلبی و مغزی نامیده می‌شود. این دو بیماری اکنون دلایل اصلی مرگ در جهان پیشرفته است. همین موضوع منفوربودن کلسترول را توجیه می‌کند وباعث شده است همه آنانی که به سلامت‌شان توجه می‌کنند متوجه میزان کلسترول خونشان باشند.

چه باید کرد؟

اولین نکته این است که تاثیر کارهایی مثل کم‌کردن چربی مصرفی و ورزش منظم برخلاف تصور عموم چندان زیاد نیست و حداکثر 10 تا 20 درصد از سطح کلسترول خون را کاهش می‌دهد. علت این است که به موازات کم‌شدن کلسترول در غذای مصرفی ، کبد شروع به افزایش تولید کلسترول کرده و در عمل بیشتر کمبود غذایی را جبران می‌کند. در مورد فعالیت بدنی یک تفاوت وجود دارد: اگرچه این فعالیت‌ها تاثیر کمی روی کلسترول دارد، ولی با زیادکردن نوعی کلسترول به نام اچ‌دی‌ال (HDL) که مانع رسوب چربی در اطراف رگ‌ها می‌شود، فواید خود را در بالابردن عمر مفید اعمال می‌کند.

نکته مهم دیگر این است فاکتورهایی که آترواسکلروز را تشدید می‌کند، متعدد است و می‌توان با کم کردن این فاکتورها خطر اثر کلسترول بالا را تا حدی خنثی کرد. عوامل خطر کدام است؟ سیگار کشیدن، بالابودن فشار خون، بالابودن قند خون، بی‌تحرکی و چاقی بخصوص چاقی شکمی فاکتورهای خطر است که در کنار یکدیگر موجب بسته شدن رگ‌ها می‌شود و باید برای کم‌کردن هر یک برنامه داشت.

در نهایت این که داروهای کاهنده کلسترول در کسانی که سطح کلسترول خون آنها بالاست بخوبی موجب کنترل و بهبود می‌شود.

دکتر رضا کریمی / فوق تخصص بیماری‌های غدد