بزرگ‌ترین مبادله اسرا در تاریخ رژیم صهیونیستی

بر اساس این توافق غیرمستقیم میان جنبش مقاومت اسلامی حماس و رژیم صهیونیستی، گلعاد شالیت که از ماه ژوئن سال 2006 در اسارت گروه‌های مقاومت فلسطین در باریکه غزه قرار داشت، در مقابل آزادی 1000 اسیر مرد و 27 اسیر زن فلسطینی که در میان آنها، محکومان به حبس ابد از تمام مناطق فلسطین اعم از غزه و کرانه باختری و قدس و اراضی 48 و منطقه اشغالی جولان دیده می‌شوند، به طرف صهیونیستی تحویل داده خواهند شد. اگر این قرارداد به خیر و خوشی از امروز و طی چند مرحله در هفته‌های آینده اجرا شود، طبق گفته‌های ناصر فروانه کارشناس مسائل اسرا، تعداد کل مبادله اسرا میان رژیم صهیونیستی و کشورهای عربی و گروه‌های مقاومت عربی و فلسطینی از سال 1948 تاکنون به 38 مورد می‌رسد.

نخستین مبادله اسرا با رژیم صهیونیستی و طرف‌های عربی، در فوریه سال 1949 میلادی و آخرین مورد آنها قبل از اجرای مبادله با جنبش حماس، مبادله این رژیم با جنبش حزب‌الله لبنان در سال 2008 میلادی بود که به آزادی سمیر القنطار، سردار اسرای عربی منجر شد.

اما در داخل فلسطین، جبهه خلق برای آزادی فلسطین نخستین طرفی بود که در ماه ژوئیه سال 1968 دست به مبادله اسرا با دولت عبری زد. در آن زمان، گروهی از مبارزان این گروه فلسطینی توانستند یک هواپیمای صهیونیستی را ربوده و آن را مجبور به فرود در خاک الجزایر کنند و سرنشینان این هواپیما را به گروگان گرفته و خود هواپیما را نیز تصرف کنند. این گروگان‌های صهیونیستی بعدا در قالب مبادله‌ای که زیر نظر سازمان صلیب سرخ جهانی صورت گرفت، به طرف صهیونیستی تحویل داده شدند و در مقابل 37 نفر از اسرای فلسطینی دربند زندان‌های صهیونیستی آزاد شدند.

آخرین مورد از این مبادلات در داخل فلسطین نیز مبادله‌ای بود که اول اکتبر سال 2009 صورت گرفت و 20 اسیر زن فلسطینی در قبال تحویل یک نوار ویدئویی حاوی اطلاعاتی درباره وضعیت سلامت گلعاد شالیت آزاد شدند.

جنبش فتح نیز 28 ژانویه سال 1971 قرارداد مبادله‌ای را با رژیم صهیونیستی به امضا رساند که به موجب آن، محمود بکر حجازی نخستین اسیر انقلاب معاصر فلسطین ـ که از ژانویه سال 1965 آغاز شد ـ از زندان‌های صهیونیستی آزاد گشت.

مبادله دیگری نیز در تاریخ 23 نوامبر سال 1983 صورت گرفت و به موجب آن، تمامی بازداشت‌شدگان فلسطینی و لبنانی بازداشتگاه انصار در جنوب لبنان که شمار آنها به 4700 نفر می‌رسید، به همراه 65 نفر از اسرای دربند زندان‌های صهیونیستی آزاد شدند و در مقابل 6 نظامی صهیونیستی که توسط جنبش فتح گروگان گرفته شده بودند، به تل آویو تحویل داده شدند.

البته باید عملیات الجلیل را که توسط جبهه خلق ـ فرماندهی کل و در تاریخ 20 ماه می سال 1985 صورت گرفت و در قالب آن 1155 اسیر فلسطینی و عربی و خارجی بر اساس شروط طرف فلسطینی آزاد شدند، به این موارد اضافه کرد.

اما قرارداد مبادله‌ای که جنبش حماس عنوان «وفای به آزادگان» را به آن اطلاق می‌کند، با توجه به تحولات و اوضاع سیاسی متفاوت نسبت به گذشته، مهم‌ترین و بزرگ‌ترین مبادله صورت گرفته با رژیم صهیونیستی به شمار می‌رود.

در زیر به مهم‌ترین قراردادهای مبادله صورت گرفته از سال 1948 تاکنون اشاره می‌کنیم:

ـ پس از جنگ سال 1948، رژیم صهیونیستی مبادله‌ای را با مصر و اردن و سوریه و لبنان که به ترتیب 156، 673، 48 و 8 نظامی صهیونیستی را گروگان گرفته بودند، انجام داد و 1098 اسیر مصری، 28 اسیر عربستانی، 25 اسیر سودانی، 24 اسیر یمنی، 17 بازداشت شده اردنی، 36 بازداشت‌شده لبنانی، 57 بازداشت شده سوری و در نهایت 5021 اسیر فلسطینی را آزاد کرد.

ـ سال 1954 نیروهای سوری، 5 نفر از نظامیان صهیونیستی را که برای اجرای یک ماموریت ویژه راهی بلندی‌های جولان شده بودند، بازداشت کرد که یکی از آنها به نام اوری ایلان در زندان محل اسارت خود در سوریه دست به خودکشی زد و جسد وی سال 1955 به طرف صهیونیستی تحویل داده شد. 4 نفر دیگر پس از 15 ماه اسارت، سال 1956 آزاد شدند و دولت عبری نیز در مقابل، 41 اسیر سوری را آزاد کرد.

ـ‌ سال 1957 یک مبادله بزرگ صورت گرفت که در قالب آن بیش از 5500 اسیر مصری در مقابل تحویل 4 نظامی صهیونیستی آزاد شدند.

ـ سال 1968 و پس از این‌که اکثر مبادله‌های قبلی اسرا میان طرف صهیونیستی و دولت‌های عربی صورت گرفته بود، نوبت به جنبش‌های مقاومت رسید که به این عرصه وارد شوند و به این ترتیب، نخستین عملیات مبادله اسرا میان سازمان آزادی بخش فلسطین ساف و رژیم صهیونیستی صورت گرفت. این مبادله پس از آن انجام شد که مبارزان فلسطینی عضو جبهه خلق برای آزادی فلسطین موفق شدند یک هواپیمای متعلق به شرکت هواپیمایی العال را در راه سفر از رم به تل آویو ربوده و آن را وادار به فرود در خاک الجزایر کنند. این هواپیما بیش از 100 سرنشین داشت که با میانجیگری سازمان صلیب سرخ جهانی و در قبال آزادی 37 نفر از اسرای فلسطینی محکوم به حبس‌های طولانی مدت، به طرف صهیونیستی تحویل داده شدند.

ـ اوایل سال 1971 میلادی نیز دومین عملیات مبادله اسرا میان ساف و رژیم صهوینستی صورت گرفت که در آن تل آویو محمود بکر حجازی، نخستین اسیر جنبش فتح و انقلاب معاصر فلسطین را آزاد و به لبنان منتقل کرد و طرف فلسطینی نیز شموئیل روزنفسر را که 14 ماه قبل بازداشت شده بود، آزاد کردند.

ـ مراجع صهیونیستی 65 اسیر فلسطینی را سال 1974 آزاد کردند و در قبال آن، دو جاسوس صهیونیستی بازداشت شده در مصر رها شدند.

14 مارس سال 1979 نیز عملیات مبادله‌ای میان جبهه خلق ـ فرماندهی کل و طرف صهیونیستی صورت گرفت که به موجب آن 76 اسیر فلسطینی در قبال آزادی یک نظامی صهیونیستی به نام ابراهیم عمران که جبهه خلق در ماه آوریل سال 1978 وی را گروگان گرفته بود، آزاد شدند.

سازمان آزادی بخش فلسطین در تاریخ 22 فوریه سال 1980 مبادله‌ای را با دولت عبری در فرودگاه لارنکا به امضا رساند که به موجب آن، دو اسیر فلسطینی به نام‌های ولیم نصار و مهدی بسبسوا در قبال تحویل یک جاسوس صهیونیستی به نام انی المفتی که 8 سال پیش توسط این سازمان بازداشت شده بود، آزاد شدند.

ـ ماه آگوست سال 1982 میلادی نیز شاهد مبادله‌ای دیگر میان ساف و رژیم صهیونیستی بود که در قالب آن، طرف فلسطینی یک خلبان صهیونیستی به نام حیعوز و یک نظامی دیگر این رژیم به نام رون هروش را آزاد کرد.

ـ‌ سال 1983 نیز عملیات مبادله دیگری میان جنبش فتح و رژیم صهیونیستی صورت گرفت که براساس آن، رژیم صهیونیستی تمامی بازداشت شدگان فلسطینی و لبنانی بازداشتگاه انصار در جنوب لبنان را که در نتیجه حمله به بیروت سال 1982 اسیر شده بودند و شمار آنها به 4700 نفر می‌رسید، آزاد کرد و علاوه بر این، 65 اسیر دیگر نیز از زندان‌های صهیونیستی خارج شدند و در مقابل، 6 نفر از نظامیان صهیونیستی عضو یگان ویژه ناحال به طرف صهیونیستی تحویل داده شدند.

ـ روز 20/5/1983 مبادله دیگری میان ساف و دشمن صهیونیستی صورت گرفت و 1150 اسیر فلسطینی در قبال آزادی 3 گروگان صهیونیستی که توسط جبهه خلق ـ فرماندهی کل به اسارت گرفته شده بودند، آزاد شدند.

ـ سال 1984 نیز مبادله‌ای میان سوریه و دولت عبری صورت گرفت و 311 اسیر سوری در مقابل آزادی 6 صهیونیست، از زندان آزاد شدند. این مبادله در شهر القنیطره صورت گرفت.

ـ رژیم صهیونیستی در سال 1998 میلادی، 60 اسیر لبنانی را که 10 نفر از آنها در زندان‌های رژیم صهیونیستی بودند و 50 نفر دیگر در زندان الخیام وابسته به ارتش لحد در جنوب لبنان به سر می‌بردند، آزاد کرد و علاوه بر این اجساد 40 شهید لبنانی را نیز به جنبش حزب‌الله لبنان تحویل داد تا در مقابل جسد یک افسر خود با درجه استوار را تحویل بگیرد.

ـ سال 2004 نیز عملیات مبادله دیگری میان جنبش حزب‌الله لبنان و رژیم صهیونیستی با میانجیگری طرف آلمانی برگزار شد که به موجب آن، حزب‌الله اجساد 3 نظامی صهیونیستی را همراه یک افسر ذخیره به نام الحنان تننباوم به طرف صهیونیستی تحویل داد و در مقابل 400 اسیر فلسطینی و 23 اسیر لبنانی از جمله دو رهبر برجسته به نام‌های الدیرانی و عبید به همراه 5 اسیر سوری، 3 اسیر مراکشی، 3 اسیر سودانی، یک اسیر لیبیایی و یک شهروند آلمانی به نام استفان مارک که تل آویو او را به عضویت در جنبش حزب‌الله متهم می‌کرد، آزاد شدند و علاوه بر این، اجساد 59 شهروند لبنانی به همراه نقشه‌های میدان‌های مین در جنوب لبنان و بقاع غربی به طرف لبنانی تحویل داده شد.

ـ جنبش حزب‌الله لبنان مبادله دیگری را هم سال 2008 میلادی با اسرائیل انجام داد که در قالب آن، سمیر القنطار سردار اسرای عربی و 3 نفر دیگر از اسرای لبنانی که در جریان جنگ ژوئیه 2006 به اسارت گرفته شده بودند، آزاد شدند و علاوه بر آزادی تعدادی از اسرای فلسطینی، اجساد صدها نفر از شهدای فلسطینی و لبنانی نیز تحویل داده شد. حزب‌الله لبنان در قبال این مساله، اجساد دو نظامی صهیونیستی را که سال 2006 به اسارت گرفته شده بودند، به تل آویو تحویل داد.

ـ و بالاخره سال 2011 قرارداد مبادله اسرا میان جنبش حماس و رژیم صهیونیستی صورت گرفت تا 1000 اسیر فلسطینی از جمله 300 نفر از محکومان به حبس ابد همراه تمامی اسرای زن و کودک و 45 نفر از اسرای قدس و 6 اسیر از اراضی اشغالی سال 1948 آزاد شوند و حتی خبرهای غیرموثقی نیز درباره تحویل اجساد شهدای فلسطینی باقیمانده نزد اسرائیل شنیده می‌شود. در قبال این اسرای آزاد شده، جنبش حماس و مقاومت فلسطین گلعاد شالیت، نظامی صهیونیستی گروگان گرفته شده از 5 سال پیش را به دولت عبری تحویل دادند.

فلسطین الان / مترجم: یوسف رضازاده