بحران انتخاب دبیرکل جدید ناتو

باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا که پس از شرکت در نشست کشورهای عضو گروه(20) G 20  روز گذشته از لندن، پایتخت بریتانیا راهی فرانسه شد در بدو ورود به پاریس، پایتخت با تظاهرات مخالفان جهانی‌سازی و نظامی‌گری مواجه شد. او پیش از حضور در نشست گرامیداشت تشکیل ناتو مذاکراتی با نیکلا سارکوزی، رئیس‌جمهور فرانسه در شهر استراسبورگ این کشور داشت و سپس راهی بادن‌بادن در فراسوی مرزهای فرانسه در خاک آلمان شد تا با آنگلا مرکل، صدراعظم این کشور ملاقات کند.

نشست ناتو در حالی برگزار می‌شود که علاوه بر مساله افغانستان و تعیین دبیرکل جدید، همگرایی نوظهور فرانسه و آلمان برای افزایش قدرت کشورهای اروپایی در ناتو که پس از اعلام بازگشت فرانسه به ناتو سرعت بیشتری به خود گرفته احتمال بروز تنش بین اعضای کلیدی این سازمان را دوچندان کرده است.ناتو که پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و پایان جنگ سرد دلایل وجودی خود را از دست داد اکنون با مشکل واگرایی در دوسوی آتلانتیک مواجه است.

در حالی که بریتانیا و ایالات‌متحده به دنبال بازتعریف ماموریت‌ها و اهداف ناتو هستند پاره‌ای اعضا چون فرانسه خواستار اروپایی‌تر شدن این سازمان هستند.

 محورهای مذاکرات

مراسم شصتمین سالگرد تشکیل ناتو صرفا نشستی برای جشن و پایکوبی نخواهد بود. در این نشست قرار است پیرامون آینده جنگ افغانستان، روابط با روسیه و دبیرکل جدید این سازمان مذاکراتی صورت گرفته و تصمیم‌هایی آغاز شود.

دوره دبیرکلی شفر در ماه ژوییه سالجاری میلادی (خردادماه) به پایان می‌رسد. اگرچه اکثر اعضا بر سر انتخاب آندره فاگ راسموسن، نخست‌وزیر 56 ساله دانمارک برای جانشینی شفر 61 ساله اتفاق‌نظر دارند اما مخالفت سرسختانه ترکیه با راسموسن موجب شده تعیین دبیرکل جدیدی برای ناتو به یک معضل تبدیل شود.

ترکیه، تنها کشور مسلمان عضو ناتو با توجه به انفعال دولت راسموسن در قبال چاپ کاریکاتورهای موهن از پیامبر اسلام(ص) در نشریات دانمارکی انتصاب راسموسن به عنوان دبیرکل جدید ناتو را غیرقابل قبول می‌داند تا آنجا که به جنگ افغانستان بازمی‌گردد هم اعضای ناتو بر سر اعزام نیروهای بیشتر به افغانستان اختلاف‌نظر دارند و تصویب قوانین حقوقی جدید در افغانستان به ظاهر بر این اختلافات دامن زده و کار را دشوارتر کرده است.

 جهت‌گیری جدید

جیمز جونز، مشاور امنیت ملی دولت اوباما که خود در گذشته فرمانده کل ناتو بوده کمتر از یک ماه قبل در مصاحبه‌ای گفته بود ناتو باید مسوولیت تامین امنیت مشترک کشورهای عضو را در نیمه اول سده جاری در ادامه مسوولیتش در نیمه دوم سده گذشته بر عهده گیرد.

او در عین حال تصریح کرده بود ناتو برای دستیابی به این هدف تغییر کند و از سازمانی منفعل به نهادی پویا تبدیل شود.

به اعتقاد جونز اگرچه اساسنامه ناتو بر دفاع جمعی از اعضا صراحت دارد این سازمان باید نگاه خود به مساله امنیت را تغییر دهد و مسائلی چون تروریسم، وضعیت در مرزهای افغانستان با پاکستان، اشاعه تسلیحات کشتار جمعی، جنگ سایبرنتیک و هرج‌ومرج اقتصادی را به عنوان تهدیداتی علیه امنیت کشورهای عضو بپذیرد.

اطلاعات کلیدی ناتو

تاسیس در سال 1949 با هدف مقابله با تهدیدات مشترک و تعهد اعضا به دفاع از یکدیگر

سلطه نظامی آمریکا بر سازمان و تببین برنامه‌های کلان برای 6 دهه

اقدام برای دفاع از کشوری غیرعضو در سال 1995 با مداخله نظامی در جنگ بوسنی

اولین مورد عملیات نظامی در خارج از اروپا با اعزام نیرو به افغانستان در سال 2003