زیست‌بوم نوآوری و فناوری کشور زیر سقف اینوتکس

شرکت‌کنندگان در این رویداد‌ها ضمن افزایش مهارت‌های تخصصی‌شان می‌توانند از فرصت‌هایی مانند جذب سرمایه‌گذار، پیداکردن مسیر مناسب برای ورود به بازار‌های خارجی، دسترسی به مربیان، متخصصان و مزایای رقابتی دیگر بهره‌مند شوند.
اینوتکس به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین رویداد‌های نوآوری و فناوری کشور هرسال میزبان بازیگران کلیدی زیست‌بوم نوآوری و فناوری و ۱۰۰هزار مخاطب از ایران و سراسر دنیا به‌صورت حضوری و مجازی است. سیزدهمین رویداد اینوتکس نیز امسال با هدف توسعه همکاری و مشارکت بین بازیگران کلیدی این زیست‌بوم، جذب سرمایه برای استارتاپ‌ها و شرکت‌ها و معرفی فرصت‌های نوین سرمایه‌گذاری، شبکه‌سازی و تولید محتوای ناب آموزشی از ۱۸ اردیبهشت به مدت چهار روز در پارک فناوری پردیس برگزار شد؛ رویدادی که امسال برنامه‌های جانبی و متنوع بسیاری در راستای ایجاد فضای تعامل میان شرکت‌های دانش‌بنیان، فناور، صنایع خلاق و متقاضیان عرصه فناوری و نوآوری فراهم کرد و بیش از ۴۰۰ شرکت دانش‌بنیان، فناور و مجموعه‎‌های نوآور و استارتاپ، آخرین دستاورد‌های و خدمات نوآورانه خود را به مخاطبان ارائه کرده‌اند.
از رویداد‌های جدیدی که امسال در اینوتکس کلید خورد، رونمایی از ۲۱ محصول نوآورانه در بخشی به نام «پیشگامان» بود؛ محصولات منحصربه‌فردی که پیش از این همگی وارداتی بودند اما اکنون با همت محققان ایرانی تولید شده‌اند و با قیمتی ارزان‌تر با همان کیفیت در بازار عرضه می‌شوند. در ادامه نگاهی خواهیم داشت به برخی از محصولات رونمایی‌شده و برنامه‌های جانبی این رویداد.
شرکت‌های دانش‌بنیان نقش مهمی در ایجاد اشتغال فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و رشد اقتصادی جوامع ایفا می‌کنند و به‌عنوان «موتور محرکه اقتصاد» کشور‌ها یاد می‌شوند. طی یک دهه اخیر با اجرای قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان در کشور، پیشرفت و توسعه چشمگیری در زیست‌بوم نوآوری و فناوری کشور رخ داده است و این شرکت‌ها توانسته‌اند در برخی حوزه‌ها، مشکلات کشور را با وجود شرایط تحریم برطرف کنند؛ دستاورد‌هایی که پس از سال‌ها تلاش فناوران، نخبگان و جوانان به ثمر رسیده‌اند.
قطعا تولید محصولات دانش‌بنیان که از مرحله تحقیق و توسعه با نوآوری‌ها و فناوری نشأت گرفته‌اند و از طراحی تا بومی‌سازی حاصل فعالیت و دانش نیرو‌های متخصص ایرانی هستند، می‌توانند بسیاری از مشکلات و مسائل کشور را به شرط حمایت‌های دولتی برطرف کنند و ارزش‌افزوده زیادی به همراه داشته باشند. محصولاتی که با نمونه‌های مشابه خارجی رقابت‌پذیرند و می‌توانند در سطح جهانی عرضه شوند. اینوتکس طی ۱۳ دوره برگزاری به گردهمایی سالانه‌ای برای هم‌افزایی هرچه بیشتر این شرکت‌ها با یکدیگر و اعلام ظرفیت‌شان به بازیگران اصلی اقتصاد کشور و مهمانان خارجی تبدیل شده است.

تشخیص بیماری‌های خودایمنی  با تولید ۴ کیت ایرانی

پژوهشگران یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان که تاکنون ۱۶۳ محصول تولید کرده‌اند، در این نمایشگاه چهار کیت تشخیصی آنتی PR۳، آنتی MPO، آنتی کاردیولیپید و آنتی فسفولیپید عرضه کرده‌اند؛ محصولاتی که برای تشخیص بیماری‌های خودایمنی رماتولوژیک مورد استفاده قرار می‌گیرند. دکتر محمدسجاد امامی آل‌آقا، مسئول فنی و مدیر تحقیق و توسعه این شرکت دانش‌بنیان می‌گوید: کیت‌های آنتی PR۳و آنتیMPO برای بیماری وسکولیت (التهاب عروق) و برخی بیماری‌های خودایمنی دیگر و کیت‌های آنتی‌کاردیولیپید و آنتی‌فسفولیپید نیز برای تشخیص لوپوس و سایر بیماری‌های روماتولوژیک کاربرد دارد.

وی می‌افزاید: برای ساخت این کیت‌ها از فناوری الایزا (یکی از انواع روش‌های تست ایمنی) استفاده شده است؛ در بیماری‌های خودایمنی، یک سری آنتی‌بادی یا پادتن درون بدن علیه ترکیبات سلول‌های خودی ساخته می‌شود. این ترکیبات خودی، داخل این کیت‌ها قرار دارد. اگر داخل خون، آنتی‌بادی‌های مهاجم وجود داشته باشد، به اجزای کیت متصل شده و تغییر رنگ می‌دهد؛ بنابراین می‌توان تشخیص داد که فرد مبتلا به بیماری خودایمنی شده است.
دکتر امامی خاطرنشان می‌کند: این کیت‌های تشخیصی پیش‌تر با قیمت ۵۰ تا ۱۰۰ یورو از کشور‌هایی مانند آمریکا و آلمان وارد می‌شد اما اکنون این محصولات یک‌چهارم قیمت نمونه مشابه خارجی و با همان کیفیت در اختیار مراکز تشخیصی قرار گرفته است.

مسیریابی هوشمند ربات خودران

پژوهشگران یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان که به طور تخصصی در حوزه نرم‌افزار فعالیت دارند، موفق به ساخت ربات حمل بار و خودران هوشمند(AMR) شده‌اند؛ این ربات قادر است به طور هوشمند مسیریابی کند و پس از یافتن مسیر، بار موردنظر را به مقصد برساند. وحید محراب، مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان در این‌خصوص می‌گوید: در ساخت ربات از فناوری هوش مصنوعی استفاده شده است، بنابراین می‌تواند به طور هوشمند بهینه‌ترین مسیر را برای حرکت خود انتخاب می‌کند. ناوگان این ربات نیز به‌واسطه هوش‌مصنوعی کنترل می‌شود؛ این ربات سه لایه هوش دارد. هوش اول آن نرم‌افزار دستی بوده که با دسته کنترل قابل هدایت است. هوش دوم نیز در داخل ربات است. این هوش مجهز به کامپیوتری پیشرفته است که می‌تواند مسیریابی را براساس حسگرهای لیزری، حسگرهای مغناطیسی و دوربین‌ها پیدا کند. لایه سوم نیز سرور بالادستی است که ربات را کنترل می‌کند.
وی می‌افزاید: این ربات هوشمند خودران، در کلاس ۵۰۰ کیلو تولید شده و کاربرد آن در خط تولید حوزه خودروسازی، بیمارستان‌ها و جابه‌جایی تخت‌ها یا دستگاه‌ها، انبارداری، حمل پالت و بنادر و پارکینگ‌های هوشمند برای انتقال خودرو‌ها و همچنین در فرودگاه‌ها با قرار دادن یک صندلی روی این ربات، می‌تواند به عنوان ویلچر هوشمند مورد استفاده قرار بگیرد.

تولید پلیمر‌های پیشرفته مهندسی

پژوهشگران یکی دیگر از شرکت‌های دانش‌بنیان فناور نیز که بیش از ۱۵ سال در زمینه تولید پلیمر‌های پیشرفته مهندسی فعالیت دارند، برای اولین‌بار موفق به تولید ترموپلاستیک الاستومر یورتان(TPU) شده‌اند؛ محصولی وارداتی که نخستین‌بار خط تولید آن را پژوهشگران این مجموعه ایجاد کرده‌اند و می‌تواند صرفه‌جویی ارزی زیادی به همراه داشته باشد.

نیما اسکندری، عضو هیات‌مدیره این شرکت دانش‌بنیان در این‌خصوص به جام‌جم می‌گوید: این محصول کاربرد‌های زیادی برای تولید لوازم و تجهیزات ورزشی و پزشکی، لوازم خانه، آشپزخانه، الکتریکی و همچنین صنعت خودروسازی دارد. تاکنون چنین محصولی فقط در منطقه در شرکتی ترکیه‌ای تولید می‌شد که خوشبختانه ما توانسته‌ایم دومین کشور تولید‌کننده این محصول در منطقه باشیم. مصرف‌کنندگان داخلی به‌راحتی توانسته‌اند این محصول را با قیمتی ۲۰درصد ارزان‌تر از جایگزین نمونه‌های مشابه خارجی تهیه کنند.

وی می‌افزاید: فرآیند تولید و سنتز کردن این محصول بسیار پیچیده و زمانبر است، زیرا نیاز به رآکتور و فرآیند تولید خاصی دارد. اکنون گرانول‌های تولیدی این مجموعه قابلیت رقابت با نمونه‌های مشابه خارجی را دارد. برای مثال کفی کفش‌های ورزشی که در تماس با زمین هستند به علت سایش زیاد، ترک می‌خورند اما این محصول به علت مقاومت سایشی، انعطاف‌پذیری زیادی دارد و مشکلات محصولات قدیمی را ندارد.

پایش سرعت و دمای جریان آب با فناوری تکه‌نگاری صوتی

پژوهشگران یک مجموعه فناوری‌های پیشرفته نیز که متشکل از پنج شرکت دانش‌بنیان و فناور است، در این نمایشگاه محصولی با عنوان آکوستیک توموگرافی دریایی (برش‌نگاری صوتی) را عرضه کرده‌اند؛ این فناوری می‌تواند سرعت و دمای جریان آب را پایش و اندازه‌گیری کند.

کمال محتشم، مدیر این مجموعه می‌گوید: برش‌نگاری صوتی دریایی دانشی است که حدود ۵۰ سال پیش در آمریکا ابداع شد و کاربرد‌های زمین‌شناسی مانند پیش‌بینی زلزله، تغییرات دمایی ناشی از تغییرات لایه‌های زمین و... دارد. در حال حاضر اندازه‌گیری تغییرات دمایی اقیانوس‌ها فقط با این دستگاه امکان‌پذیر است. شرکت ما توانست سال ۱۳۷۹ به فناوری ساخت این دستگاه دست پیدا کند. این فناوری اکنون از نظر سطح فنی بالاتر از نمونه‌های مشابه آمریکایی و ژاپنی است، به‌طوری که کشور آمریکا خواهان این فناوری است؛ فناوری‌ای که روزی تحریم بود.

وی می‌افزاید: حدود ۴۰ کاربرد برای این فناوری شناسایی شده است. از مهم‌ترین کاربرد‌های آن، اندازه‌گیری در لایه‌های مختلف آب است. دمای سطح با کف آب دریا در مقیاس اقیانوس را نمی‌توان با دقت بالا توسط دماسنج ارزیابی کرد، زیرا متفاوت است. ابزار مورد نیاز برای ارزیابی این فواصل امواج صوتی (نه دماسنج) است. امواج صوتی مانند امواج الکترومغناطیس هوا یا رادیویی کار می‌کند. این ابزار می‌تواند از فواصل چندده‌متری تا ۱۸هزار متری (فاصله چابهار تا قطب جنوب ۱۰ هزار کیلومتر است؛ تقریبا دوبرابر این فاصله) دما را اندازه‌گیری کند.

خلاق‌ها هم به اینوتکس پیوستند

صنایع خلاق می‌تواند به چرخه‌هایی از خلق، تولید و توزیع کالا‌ها و خدماتی که خلاقیت و سرمایه فکری را به‌عنوان ماده خام به کار می‌گیرد، کمک کند و توسعه دهد. این مهم باعث شد تا ستاد توسعه فناوری‌های فرهنگی همزمان با سیزدهمین رویداد اینوتکس در راستای اجرایی‌سازی سند صنایع خلاق، نخستین دوره از رویداد ملی صنایع خلاق و فرهنگی را با عنوان «مانوین» برگزار کند.دکتر دهقانی فیروزآبادی، در آیین افتتاحیه این رویداد گفت: علم عموما دارای مبنای عقلی است و هنر و فرهنگ نیز مبنای احساسی دارد. ترکیب هنر، فرهنگ و اقتصاد باعث ظهور بنگاه‌های هنری شده و تولید ثروت و ارزش می‌کند. فرهنگ و هنر همراه فعالیت اقتصادی، خلق ارزش را به همراه دارد و این مسیر نیز با چاشنی نوآوری مفهومی به نام شرکت‌های خلاق را رقم می‌زند.وی افزود: شرکت‌های خلاق و دانش‌بنیان دو بازوی جوامع انسانی را شکل می‌دهند، از این رو باید جایگاه شرکت‌های خلاق که اکنون در حوزه‌های هنری و فرهنگی فعال هستند، حفظ شود. این همان مسأله‌ای است که در قانون جهش تولید دانش‌بنیان بر آن تأکید شده است. این حوزه در حل مسائل اجتماعی نقش بسیار چشمگیری دارد و مهم‌ترین ابزار پیشگیری از شکاف‌های اقتصادی، فرهنگی، طبقاتی و نوآوری اجتماعی قلمداد می‌شود. از این رو این حوزه باید مورد حمایت قرار گیرد.مسعود حسنلو، دبیر ستاد توسعه فناوری‌های فرهنگی و نرم معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری نیز در آیین افتتاحیه این رویداد گفت: راهکار حل بسیاری از مسائل کشور در گرو توجه به صنایع خلاق است. اکنون صنایع خلاق سهم بسزایی در اقتصاد جهانی دارد. سهم این صنایع در اقتصاد کشور زیر یک درصد (کمتر از چهار میلیارد دلار) است؛ در افق کوتاه‌مدت سهم اقتصاد خلاق ما باید به ۳ درصد برسد. اکنون سهم دنیا از اقتصاد صنایع خلاق ۱۰ درصد است که ما برای رسیدن به این نقطه فاصله زیادی با دنیا داریم.این رویداد امسال با حضور ۲۸ شرکت خلاق مطرح و برتر در سه بخش نمایشگاهی، پنل، روایت پیشرفت و تالار صنایع خلاق برگزار شده است.