القای ناامنی در فضای پرشور فرهنگی

این جریان رسانه‌ای در تازه‌ترین فعالیت خود به سمت حوزه فرهنگ رفته تا بعد از شکست تلاش خود در تحریم این حوزه، فضای فرهنگ را ناامن جلوه دهد. بحث تازه برنامه وارونگی شبکه افق هم به این موضوع اختصاص داشته است. این برنامه در گفت‌وگوی کارشناسی با دکتر محمد خراسانی‌زاده، مدیر‌کل هنر‌های تجسمی وزارت ارشاد و سید‌حمیدرضا مقدم‌فر، استاد دانشگاه و پژوهشگر جنگ شناختی، به چرایی جنگ رسانه‌ای جریان معاند برای تعطیل و تحریم کردن حوزه فرهنگ پرداخته و به این پرسش پاسخ داده که چرا این جریان تلاش می‌کند فضای فرهنگی کشور را ناامن جلوه دهد. در گزارش پیش‌رو، دیدگاه‌های مطرح شده در این برنامه را مرور می‌کنیم.

به گزارش جام‌جم، مسأله ناامن جلوه دادن فضای فرهنگی کشور، تلاش تازه رسانه‌های غربی است. از همه ابزار‌ها هم برای این کار استفاده می‌کنند تا به هدف خود برسند. برنامه وارونگی به‌تازگی این موضوع را به شکل کارشناسی بررسی کرده است.

جریان دیندار، مخالف شادی نیست
مصطفی صادقی، مجری برنامه وارونگی در ابتدای برنامه با اشاره به تلاش رسانه‌های بیگانه برای نا‌امن نشان دادن فضای اجتماعی و فرهنگی کشور، عنوان کرد: رسانه‌های بیگانه و برخی جریان‌ها، این فضاسازی را ایجاد می‌کنند که جریان دیندار مخالف فعالیت‌های فرهنگی است. این شبهه مسأله بسیار مهمی است که آن را بررسی خواهیم کرد. در عین‌حال، نکته‌ای که مطرح می‌شود، این است که جریان انقلابی مخالف کنسرت و هر آن چیزی است که در حوزه فرهنگ برقرار است. این القایی است که از سمت رسانه‌های غربی صورت می‌گیرد.
وی ادامه داد: من توییتی از یکی از مسئولان سابق فرهنگی خواندم که گفته بود دو گروه مخالف برگزاری کنسرت در کشور هستند؛ کسانی که شادی مردم را مغایر دین می‌دانند و کسانی که شادی مردم را مغایر با راهبرد سیاسی کشور می‌دانند. من با بخش اولش مشکل دارم. ما به‌عنوان مسئول نباید این شبهه را ایجاد کنیم که جریان دیندار مخالف شادی مردم است. کدام جریان دیندار این‌گونه اعلام کرده است؟

ثبت رکورد‌های تازه در رویداد‌های فرهنگی
دکتر محمد خراسانی‌زاده مدیر‌کل هنر‌های تجسمی وزارت ارشاد هم در این برنامه گفت: من از آذر ۱۴۰۰ در بدنه دولت وارد شدم و لحظه به لحظه در جلسات شورای مدیران حضور داشتم. به‌خوبی می‌دیدم که به‌معنای واقعی یک فعالیت جهادگونه شکل می‌گیرد که خیلی از جلسات در پاسی از شب برقرار است تا مسائل مرتبط با مردم به نتیجه برسد و اتفاقات فرهنگی به جریان بیفتد؛ از خود وزیر گرفته تا تک‌تک مدیرانی که در بدنه وزارتخانه زحمت می‌کشند. اگر بخواهم مصداقی بگویم، تصور کنید در سال قبل که به‌واسطه اغتشاشات، جریان‌هایی ورود کردند که با جریان‌های فرهنگی مقابله کنند، ما در آن زمان هم شاهد بودیم که بهترین برنامه‌هایی که می‌توانستیم در آن مقطع داشته باشیم - از جشنواره فجر گرفته تا دیگر رویداد‌ها - همگی برگزار شد. در بهار امسال هم نزدیک به ۲۵میلیون بازدید در رویداد‌های فرهنگی داشتیم که یک اتفاق بی‌نظیر بود. همین حالا اختتامیه جشنواره نمایش عروسکی در حال برگزاری است.
وی ادامه داد: در ابتدا می‌خواهم تفکیکی قائل شوم. وقتی جریانات اخیر روی داد، خیلی‌ها انگشت ‌اتهام را به سمت جریان دیندار بردند. در صورتی‌که اگر جایی غیرت دینی می‌جوشد و مردم نسبت به رعایت نکردن قانون در جایی معترض می‌شوند، ما باید به آنها ببالیم و ازشان تشکر کنیم. اما مسأله تکنیک رسانه‌ای است که بخشی از نمایش سال ۹۷-۹۶ را برش زدند و در کنار تصاویر این روز‌ها گذاشتند. مثلا خیابان بیرون تالار وحدت را فیلم گرفتند و به این توجه نکردند که در داخل تالار مراقبت کامل شکل می‌گیرد. جریان دیندار و انقلابی این تصاویر مونتاژ شده را می‌بیند و به این محاسبه می‌رسد که انگار این جریان رها شده است و واکنش نشان می‌دهد. این واکنش ارزشمند است اما باید به این نکته توجه کرد که خود مسأله با تکنیک رسانه‌ای بیان شده است. اگر مجموعه وزارت فرهنگ در برخی اتفاقات مجبور شد یک جریان را متوقف کند، به‌دلیل رفتار خارج از عرف و هنجار آنها بود که فضا را ملتهب کردند. اما آنها وقتی می‌خواستند در این رابطه صحبت کنند، به رفتار خودشان اشاره نکردند و قسمت واکنش وزارت ارشاد را بیان کردند. درحالی‌که وزارت فرهنگ با شکل‌گیری آن رفتار خاص مقابله کرده است. دامن زدن و تعمیم دادن اتفاق نادرست از تکنیک‌های رسانه‌ای این جریان است.
خراسانی‌زاده با اشاره به این‌که جریان دیندار و جریان مردمی یک اتفاق مجزا از دولت نیست، عنوان کرد: من به‌عنوان کسی که سال‌ها فعالیت تخصصی مردمی انجام دادم این را می‌گویم که اگر بخواهیم رویکرد این جریان را بدانیم، باید در خیابان‌های تهران حرکت کنیم و ببینیم چند تابلوی کنسرت می‌بینیم. رکورد برگزاری کنسرت در این دولت به‌گونه‌ای شکسته که هر‌کسی با هر ذائقه‌ای می‌تواند در چارچوب قانون، شادی قانونمند داشته باشد. در واقع معتقدم که تفکیک میان جریان دیندار با غیردیندار درست نیست. مثلا نگاه کنید عده‌ای که خودشان را قهرکرده نشان ‌می‌دهند، وقتی آب گل‌آلود است دنبال ماهی هستند. اما وقتی فضا به‌گونه دیگری پیش می‌رود، احساس ضرر می‌کنند و به بهانه‌ای خودشان را نادم جلوه می‌دهند. اگر شرایط به‌گونه‌ای نبود که جریان فرهنگ و هنر در کشور این‌چنین جاری و جوشنده باشد، آنهایی که دنبال استفاده از شرایط بودند دوباره بازنمی‌گشتند، چون می‌بینند که در حال ضرر هستند. مردم باید دقت کنند آنهایی که در قامت یک چهره یا سلبریتی، رفتاری را رقم می‌زنند، نتیجه رفتار‌های قبلی‌شان چه بوده است.

رسانه‌های معاند نمی‌خواهند ثبات سیاسی داشته باشیم
سید‌حمیدرضا مقدم‌فر، استاد دانشگاه و پژوهشگر جنگ شناختی از دیگر مهمانان برنامه وارونگی بود. او درخصوص این جنگ رسانه‌ای، گفت: این مسأله، اتفاق تازه‌ای نیست. از ابتدای انقلاب یک جریان در وارونه‌سازی حقایق انقلاب تلاش می‌کرد. اتفاق جدیدی که شاهد هستیم، با جنگ روانی و عملیات روانی نیست. الان با یک نسخه پیچیده‌تر و سخت‌تر روبه‌رو هستیم که این روز‌ها به آن جنگ شناختی یا جنگ ادراکی می‌گویند. اینها با یک تکنیک‌های دقیق‌تر و استفاده از بستر علوم شناختی می‌جنگند. اصل کار هم معکوس کردن روایت‌هاست تا آن‌طور که می‌خواهند در ذهن مخاطب جا بگیرد. اینها با استفاده از علوم روانشناختی انجام می‌شود تا این اتفاق بیفتد.
وی ادامه داد: الان ما با جنگ روایت‌ها و تغییر مفاهیم به‌گونه مطلوب آنها روبه‌رو هستیم. برخی اشکالات از این جهت به سمت ماست که چقدر برای این جنگ آماده هستیم. دشمن کارش همین است. تمرکزشان را الان روی این موضوع گذاشته‌اند و روی حساس‌ترین موضوعات هدفگذاری کرده‌اند. نمی‌خواهند ثبات سیاسی در کشور باشد و آشوب دستور کار آنهاست. ظرفیت‌های اصلی نظام را هدف قرار داده‌اند. در عین‌حال ذهن و اراده مردم را که نظام در این سال‌ها بر آن استوار بوده، هدف گرفته‌اند. رهبری در این سال‌هایی که هدایت نظام را در دست دارند، تکیه‌گاه و اصلی‌ترین خیمه‌گاه نظام هستند که الان هدف معاندین قرار گرفته‌اند. هر روز یک برنامه‌ای دارند تا توان و ظرفیت‌های اصلی نظام را نشانه بگیرند.

گذر کردن از اصول حرفه‌ای رسانه‌ای
سید‌حمیدرضا مقدم‌فر، استاد دانشگاه و پژوهشگر جنگ شناختی در بخش دیگری از این برنامه گفت: امروز رسانه‌های دشمن تمام تکنیک‌های اصلی یک رسانه حرفه‌ای را زیرپا گذاشته‌اند. خیلی از این اصول را در موضوعات مربوط به ایران زیرپا می‌گذارند و کار‌های غیراخلاقی و غیراصولی انجام می‌دهند تا مردم آن‌طور فکر کنند که آنها می‌خواهند. مردم امروز در کل دنیا با تصاویر نقش‌ بسته در ذهن‌شان قضاوت می‌کنند. رسانه‌های آن‌طرفی هم از این جریان استفاده کرده و تلاش می‌کنند با تصویرسازی، ذهن مخاطب را تغییر دهند.
مقدم‌فر همچنین گفت: پیام ما پیام حق است. هرچند که ابزار‌های آنها برجسته باشد ولی چون پیام اسلام حق است، خیلی جا‌ها نصرت الهی شامل حال ما شده است. در ایران روی بحث کنسرت‌ها و دیگر حوزه‌ها متمرکز شدند اما شکست خوردند. من معتقدم که به فضل الهی پروژه‌های‌شان شکست می‌خورد. البته در برخی موارد هنوز در جنگ رسانه‌ای با آنها هستیم. مطمئن هستم به‌زودی در موضوعات دیگر هم شکست می‌خورند و به گفته شهید سلیمانی، بچه‌های انقلاب از این مسائل برای تبدیل به فرصت‌ها استفاده می‌کنند.