خانواده درمانی

در یک جامعه خانواده محور، داشتن ابزار اولیه تأثیرگذاری بر سیستم خانواده‌ها و اصلاح مکانیسم‌های معیوب، از نیازهای قطعی به شمار می‌رود. ابزارهایی نظیر متون راهنما (کتاب، مجله، جزوه...)، مؤسسات پژوهشی خانواده، کانون‌های آموزش خانواده‌درمانی و مراکز خانواده‌درمانی. براین اساس اشرف سادات موسوی در کتاب خانواده درمانی شرح مفصلی از روش‌های کاربردی خانواده درمانی را عمدتا با رویکردی سیستمیک مورد بررسی قرار داده‌است. 
روش‌های تدریس در دوره‌های کارشناسی ارشد، دکترای روان‌شناسی بالینی، مشاوره و نیز آموزش دستیاران روان‌پزشکی، نشان داده که باید به خانواده‌ درمانی در کشور توجه‌ بیشتری معطوف شود. بنابراین در ویرایش جدید این کتاب تلاش شده برای تدریس خانواده‌ درمانی به صورت نظری و عملی چارچوبی در نظر گرفته شود و ارائه مطالب سودمند و مورد نیاز مراکز آموزشی در آن قرار گیرد. فصل‌های مختلف این کتاب نیز طی سال‌ها تجربه مولف به صورت دست‌چینی از مطالب مورد نیاز، ترجمه و تدوین‌شده‌اند.
کتاب خانواده درمانی علاوه بر این‌که می‌تواند برای دانشجویان و پژوهشگران حوزه روان‌شناسی خانواده مفید باشد به خانواده‌هایی که برای حل معضلات تربیتی و ارتباطی خود به منبعی معتبر نیاز دارند، مناسب خواهد‌بود.
در کتاب خانواده درمانی درباره انواع والدین و نوع تربیت‌شان تاکید شده که بازنگری متون فراوان درباره «والد بودن» نشان می‌دهد با ترکیب دو بعد مهربان یا پذیرنده و کنترل کننده می‌توان به چهار سبک «والد بودن» رسید که هر کدام از آنها با نتیجه رشدی خاص برای کودک همراه هستند.
والدین مقتدر: والدین مقتدر، کسانی هستند که نگرش (مهربان یا پذیرنده) کودک محور همراه با کنترل متوسط را پذیرفته‌اند. آنها متناسب با سن فرزندان به ایشان مسئولیت می‌دهند و برای رسیدن فرزندان به حداکثر سطح رشد لازم برای دستیابی به یک فردیت مطمئن و مستقل، ساختار لازم را فراهم می‌آورند.
والدینی که از سبک اقتدار استفاده می‌کنند، به فرزندان خود می‌آموزند درگیری و اختلاف با درنظر گرفتن نقطه‌نظر فرد دیگر و در چارچوب گفت‌وگو، به طور مؤثرتری حل خواهد شد. این رشته از مهارت‌ها، به رفتار مؤثر حل مشکل مشترک می‌انجامد و بعدها به امکان ایجاد روابط خوب با گروه همسال ختم می‌شود و در نتیجه به ایجاد یک شبکه حمایت اجتماعی خوب می‌انجامد.
والدین مستبد: فرزندان والدین مستبد که طردکننده و کنترل‌کننده‌اند، به بزرگسالانی خجول تبدیل می‌شوند که علاقه‌ای به شروع ارتباط ندارند. سبک خاص انضباطی والدین مستبد به فرزندان می‌آموزد اطاعت بی‌چون و چرا بهترین راه برای کنار آمدن با تفاوت‌های بین‌فردی و حل مشکلات است.
والدین آسان‌گیر: فرزندان والدین آسان‌گیر که مهربان و پذیرنده، اما فاقد انضباط هستند، در سال‌های بعدی زندگی نمی‌توانند از برنامه خاصی در زندگی پیروی کنند و کنترل ضعیف و پرتکانه‌ای را به نمایش می‌گذارند. والدین بی‌توجه: والدین بی‌توجه هم طردکننده و هم کم توقع‌ هستند و فرزندان ایشان یعنی فرزندانی که محبت یا پذیرش ناچیزی را از جانب والدین خود تجربه کرده‌اند و هم‌زمان انضباط سخت یا کم و نظارت ناهماهنگ والدین در مورد آنان اعمال شده است، در سال‌های بعد مشکلات سازگاری را نشان می‌دهند که نیاز به مداخلات خانواده‌درمانی را در پی خواهد داشت.

منبع: ضمیمه چاردیواری روزنامه جام‌جم