آلاینده‌های ویرانگر از هوا به زمین رسیدند

روزهای متمادی بود که آلودگی هوا، شهرهای مختلف کشور را احاطه و علاوه بر تعطیلی مراکز آموزشی، زندگی شهروندان را هم مختل کرده بود.

ادامه‌دارشدن بحث آلودگی هوا نشان داد تقریبا هیچ برنامه‌ای برای جلوگیری از وقوع این پدیده یا مهار آن وجود ندارد و به همین خاطر همه چشم‌ها به آسمان دوخته شده بود شاید باد و بارانی بیاید و به داد مردم برسد. اما در این میان یک چیز نادیده گرفته می‌شود و آن هم این که این همه آلودگی موجود در هوا بعد از بارش‌ها به کجا می‌رود؟ شاید آن زمان که انسان بی‌پروا در حال گسترش صنعت بود فکرش را هم نمی‌کرد روزی برسد که اثرات به جای مانده از آلاینده‌های صنایع، دامن زمین و هوا را بگیرد و زندگی را برای این موجود دو پا سخت کند. آلاینده‌ها در درجه اول لایه ازن را از بین می‌برند و تحقیقاتی که طی ۲۵ سال صورت گرفته سوراخ‌بودن لایه ازن و تاثیرات منفی آن را روی زمین و گیاهان و محصولات کشاورزی تایید می‌کند. وقتی ذرات معلق در هوا به این طرف و آن طرف می‌روند و فکر می‌کنیم با بارش باران و برف از بین می‌روند، سخت در اشتباهیم. خسارات آلودگی هوا بر گیاهان، درختان و محصولات کشاورزی پدیده‌ای است که زیاد مورد توجه نبوده و در ایران نیز کمتر تحقیقی روی این مساله و عدد و ارقام ناشی از خسارات اقتصادی و زیست‌محیطی آن صورت گرفته است. در نگاه اول افزایش آلاینده‌های موجود در هوا، منجر به کاهش گلدهی، میوه‌دهی و در نهایت مسمومیت درختان می‌شود و این به خاطر سمی‌شدن خاک و از بین‌رفتن حشرات و موجودات داخل آن است.
براساس تحقیقات انجام‌شده، آلاینده‌های موجود در هوا باعث می‌شود روزنه‌های برگ گیاه از خود حالت دفاعی داشته و در مقابل آلاینده‌های هوا بسته شوند. نوع و درجه واکنش برگ گیاه، به میزان ازن، درجه، شدت و مدت زمان تماس با گازهای ویرانگر بستگی دارد. این آلاینده‌ها کوتاهی قد درختان را به همراه داشته و با ۱۰درصد کاهش رشد سالانه برای درختان بر اثر آلودگی هوا، مجموعاً ۳۳ درصد ارتفاع یک درخت کمتر از زمانی است که در معرض آلودگی هوا نباشد. کاهش رشد درختان بیشتر بر اثر گازهای اکسید نیتروژن و دی‌اکسید گوگرد است که بارش باران‌های اسیدی را منجر می‌شود و رشد گیاه و درخت را مختل می‌کند. در حال حاضر بیش از ۷۰ درصد درختان واقع در حاشیه بزرگراه‌های تهران به دلیل انباشت از ذرات زیانبار روی شاخ و برگ‌شان در حالت نیمه‌خشک قرار دارند. با افزایش آلودگی هوا به تدریج گونه‌های گیاهی سازگار با اقلیم تهران از پهن‌ برگ به سوزنی‌برگ تغییر شکل داده‌اند. آلودگی هوا علاوه بر گیاهان سلامت جانداران را نیز تهدید می‌کند. وجود مواد آلاینده در هوا سبب آسیب‌زدن به سلول‌های بدن حیوانات می‌شود و علاوه بر آن امکان رخ‌دادن جهش ژنتیک را افزایش می‌دهد. اثرات سوء آلودگی هوا برای انسان‌ها و حیوانات مشابه است با این تفاوت که انسان‌ها قادر به حفاظت و درمان خود هستند اما حیوانات غافلند از این‌که انسان چه بلایی بر سر اکسیژن مورد نیاز آنها آورده است و فارغ از خطرات موجود به نفس‌کشیدن ادامه می‌دهند. در کمال تاسف باید گفت، امروزه گزارش‌هایی منتشر شده که نشان می‌دهد آمار مرگ و میر حیوانات بر اثر آلودگی هوا روبه افزایش است.