مشارکت داوطلبانه پلتفرم‌ها در تنظیم‌گری اهمیت دارد

به گزارش جام جم آنلاین از روابط عمومی سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت‌و تصویر فراگیر (ساترا)، برنامه «گفت‌وگوی فرهنگی» به تهیه‌كنندگی رقیه‌زهرا پرندآور و با اجرای لیلا سلمانی با موضوع بررسی چالش‌های تنظیم‌گری اجتماعی در فضای مجازی، چهارشنبه شب ساعت بیست با حضور دکتر محمدصادق افراسیابی معاون کاربران و تنظیم‌گری اجتماعی ساترا، محسن احمدوند معاون نوآوری و توسعه کسب و کار موسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان، عباس کریمی کارشناس رسانه، سیدصادق پژمان مدیرعامل سابق بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای و مدیرعامل آخرین خبر از رادیو گفت‌و گو پخش شد.

در ابتدای گفت‌وگو، افراسیابی درباره مفهوم تنظیم‌گری اجتماعی گفت: بحث تنظیم‌گری اجتماعی لازمه اعمال تنظیم‌گری به شکل مطلوب است. در تنظیم‌گری اجتماعی ما از ظرفیت‌های اجتماعی برای همراه‌سازی و مشارکت جامعه در امر تنظیم‌گری استفاده می‌کنیم. این امر به این معنا هست که با فرهنگ‌سازی و ایجاد شرایط لازم در اوضاع فرهنگی و اجتماعی، مسیری طی می‌شود که اولا پلتفرم‌ها به شکل داوطلبانه در امر تنظیم‌گری مشارکت دارند و از طرف دیگر مردم هم در حوزه تنظیم‌گری شرکت می‌کنند.

محسن احمدوند در ادامه این بحث افزود: تنظیم‌گری اجتماعی جایی است که ما می‌توانیم به توان مردم اعتماد کنیم و هر جا این اتفاق افتاده است ما برنده شده‌ایم. ما اگر در موضوع فضای مجازی به مردم اعتماد کنیم می‌توانیم به خوب‌ها و بدهای فضای مجازی دست پیدا کنیم‌. تنظیم‌گری اجتماعی یک فرصت است زیرا ما به یکدیگر اعتماد داریم و می‌توانیم در حوزه تولید محتوا و نشر آن از این اعتماد بهره ببریم که بتوانیم تنظیم‌گری اجتماعی داشته باشیم.

معاون کاربران و تنظیم‌گری اجتماعی ساترا درباره نقش رسانه‌های جمعی در تنظیم‌گری اجتماعی توضیح داد: رسانه‌های جمعی دامنه گسترده‌ای دارند مثلا خبرگزاری‌ها، فضای مجازی و... که هر کدام تاثیرات جداگانه دارند. ما اگر بخواهیم یک پدیده‌ را به عنوان موضوع پذیرفته شده در افکار عمومی بیان کنیم، در ابتدا باید با جامعه نخبگان درمیان بگذاریم. گاهی اوقات آسیب‌هایی وجود دارد یعنی ما می‌بینیم در رسانه‌ها شبهات و مسائلی به وجود می‌آید که باید حتما نهاد تنظیم‌گر به شبهات پاسخ دهد و نباید خودش را از مردم و افکار عمومی جدا ببیند، این پاسخگویی مستمر و پاسخگو بودن رویکردی است که الان در ساترا دنبال می‌شود.

احمدوند در ادامه درخصوص ظرفیت‌های موجود در عملی کردن تنظیم‌گری اجتماعی گفت: در باب راه‌حل‌هایی که برای تنظیم‌گری اجتماعی پیشنهاد می‌شود، دو نیاز اساسی وجود دارد: اول، جذاب و خلاقانه و دوم اینکه ساده و کاربردی باشد. نیاز جذاب و خلاقانه بودن از طریق رسانه صورت می‌گیرد و ساده و کاربردی بودن از طریق نقش پلتفرم‌هایی ‌که ما ایفا می‌کنیم. حجم زیاد مخاطب باعث می‌شود که رسانه‌های جمعی هم حمایت‌گر و هم میان‌دار بازی باشند.

در ادامه برنامه کریمی که به صورت تلفنی همراه گفت‌وگو بود درباره ضرورت تنظیم‌گری اجتماعی بیان کرد: از آن‌جایی که ما در بحث پلتفرم‌ها با یک رسانه روبه‌رو هستیم بنابراین باید با مختصات رسانه‌ای آن را تحلیل کنیم. ما باید ببنیم که پلتفرم‌ها چه شاخصه‌های رسانه‌ای را دربر می‌گیرند. در بحث تنظیم‌گری اجتماعی و پلتفرم‌ها ما با یک مثلثی روبه‌رو هستیم که می‌توانند به کمک همدیگر بیایند. رسانه‌های جمعی به‌نوعی می‌توانند غربالگری کنند تا مخاطب چیزی که نیاز دارد را ببیند. همچنین پلتفرم‌ها هم می‌توانند با استفاده از نظرات منتقدان در رسانه‌ها استفاده کنند. در این میان مسئله ماهیت رسانه‌ها نیز پیش کشیده می‌شود.

افراسیابی خاطرنشان کرد: بحث تعارض و وحدت دو نقطه مقابل یکدیگر هستند. اگر در یک امری تنظیم‌گری اجتماعی اتفاق نیفتد در هنگام اجرای تنظیم‌گری با مسائلی مواجه می‌شویم که هزینه تنظیم‌گری را افزایش می‌دهد. به‌طور مثال تمام نهادهایی که در فضای مجازی متولی هستند، اگر تنظیم‌گری اجتماعی نداشته باشند با مقاومت‌هایی روبه‌رو خواهیم شد. وظیفه ما به عنوان نمایندگان ساترا و کسانی که در حوزه فضای مجازی فعالیت دارند این است که فرهنگ سازی و گفت‌وگوی لازم صورت بگیرد.

احمدوند در ادامه صحبت‌های افراسیابی گفت: ما در تبیان به‌عنوان یکی از ارائه دهندگان خدمت تنظیم‌گری از حوزه تنظیم‌گری نرم و اجتماعی، سامانه‌ای را داریم که به خانواده‌ها کمک می‌کند تا بتوانند انتخاب کنند. نهادهای مختلف اعم از سیاست‌گذار، تنظیم‌گر، تسهیل‌گر و ... کمک کنند چنین پلتفرم‌هایی توسعه پیدا کنند. ما در حوزه تنظیم‌گری اجتماعی چهار مسئله راهبردی داریم که آموزش، پژوهش، گفتمان‌سازی و حمایت هستند.

پژمان مهمان تلفنی دیگر این برنامه بود؛ وی درخصوص تنظیم‌گری اجتماعی در حوزه بازی‌های دیجیتال توضیحاتی را ارائه داد و بیان کرد: بازی‌های دیجیتال تاثیرات زیادی را در مخاطب دارد. این محتوا، پرتوان است و تمام رسانه‌های قبل از خودش را در خود دارد بنابراین باید از حقوق مخاطب حمایت شود. از آن‌جایی که مخاطبان بازی‌های دیجیتال کودکان و نوجوانان هستند، نیاز است که ما درباره نحوه‌ استفاده آن‌ها از بازی‌ها تحلیل داشته باشیم. در بسیاری از کشورها به دلیل ضرورتی که اتفاق افتاده خود مردم و حتی صنوف وارد حوزه تنظیم‌گری شدند. در ایران‌ هم تلاش‌هایی صورت گرفته تا محتوا با سن مخاطب هماهنگ باشد و حقوق مخاطب در آن رعایت شود.

پژمان همچنین گفت: رسانه‌ای مثل رسانه بازی‌های دیجیتال تاثیر و ظرفیت‌های زیادی دارد. ما همیشه از مخاطرات این حوزه گفته‌ایم اما از توانایی‌های آن نگفته‌ایم. والدین همیشه فکر می‌کنند که این نوع بازی‌ها صرفا برای سرگرمی هستند اما در اصل ما کودکان و نوجوان را وارد یک دنیای جدید می‌کنیم و در حین بازی تمام ذهن درگیر آن است.

کریمی نیز درپایان و در راستای این بحث عنوان کرد: وقتی ما با یک پلتفرم‌ روبه‌رو هستیم با یک مخاطب خاص روبه‌رو هستیم. بنابراین ما ابتدا باید نیاز‌های مخاطبان را شناسایی کنیم. حق همیشه با مخاطب است و ما باید به او قدرت انتخاب بدهیم.