بازی روسای جمهور آمریکا با اوکراین

مقامات آمریکایی در دوره‌های مختلف همواره نگاهی ابزاری به اوکراین داشته‌اند و به این کشور نه به عنوان یک متحد و یا کشوری در اروپا بلکه به عنوان اهرمی برای مدیریت روابط با روسیه نگریسته‌اند و همین نگاه بود که سرانجام، این کشور را درگیر جنگی ویرانگر کرد. قبل از جنگ اخیر، مقامات کی‌یف اغلب احساس می‌کردند که تشکیلات سیاسی در واشنگتن کشورشان را به‌عنوان یک متحد می‌نگرد، اما میخائیلو پودولیاک، مشاور ارشد زلنسکی می‌گوید: از نظر آمریکا، اوکراین فقط به عنوان یکی از عناصر متعدد در مدیریت روابط با روسیه است.
در سال۲۰۱۴ و ماجرای الحاق شبه‌جزیره کریمه به روسیه، ارتش اوکراین همچنان از تجهیزات روسی برخوردار بود. پترو پوروشنکو، رئیس‌جمهور وقت اوکراین در آن مقطع از باراک اوباما درخواست سلاح‌های بیشتر و بهتر کرد، اما این در خواست در آن زمان با موافقت آمریکا همراه نشد. دلیل آن هم این بود که اوباما نمی‌خواست خود را درگیر تنش با روسیه کند و می‌دانست که اگر آمریکا به اوکراین کمک می‌کرد روس‌ها نیز حملات خود را شدت می‌بخشیدند و درگیری‌ها به‌سمت افزایش می‌رفت. جو بایدن که در آن زمان معاون رئیس‌جمهور بود تمایل بیشتری به ارائه تسلیحات داشت. یک مقام دفاعی آمریکایی می‌گوید که بایدن معتقد بود اگر اوکراین تقویت و روسیه با تلفات انسانی در ماجرای کریمه مواجه شود این موضوع بر محاسبات او تاثیر می‌گذارد.
مقامات اوکراینی در آن مقطع اصرار به دریافت موشک ضدتانک جاولین از آمریکا داشتند و امیدوار بودند با توجه به اینکه این سلاح در محدوده سلاح‌های دفاعی قرار می‌گیرد واشنگتن با این درخواست موافقت کند.
اما اوباما از ارائه هرگونه سلاح خودداری کرد، ولی این رفتار اوباما صرفا برای کنترل سطح تنش‌ها با روسیه بود و در عوض، دولت آمریکا تلاش‌های خود را بر آموزش نیرو‌های اوکراینی متمرکز کرد. در همان مقطع در پایگاهی در غرب اوکراین، در ۱۵ مایلی مرز لهستان، نیرو‌هایی از آمریکا و سایر کشور‌های ناتو تاکتیک‌های یگان‌های کوچک را به نیرو‌های اوکراینی آموزش دادند و شاخه جدیدی از نیرو‌های ویژه این کشور را آماده کردند.
پس از اوباما، دونالد ترامپ هم به شکلی دیگر، اوکراینی‌ها را به بازی گرفت. ترامپ با وعده بهبود روابط با روسیه روی کار آمده بود و همین مساله از ابتدا باعث نگرانی کی‌یف شد. اما ترامپ که متخصص در انجام اقدامات ضد و نقیض و غافلگیرکننده بود در شرایطی که اعلام می‌کرد به دنبال کاهش تنش با روسیه است کاری را که اوباما از آن پرهیز داشت انجام داد؛ یعنی موافقت با ارسال موشک‌های جاولین برای اوکراین. به دنبال موافقت ترامپ، اولین محموله از این موشک‌ها شامل حدود ۲۰۰ موشک و ۳۷ سامانه پرتاب - در بهار ۲۰۱۸ به اوکراین رسید. بعد‌ها یک منبع ناشناس اعلام کرد که ترامپ در یک تماس تلفنی با زلنسکی، وعده فروش بیشتر محموله‌های موشکی جاولین را داده است.

البته ترامپ یک معامله‌گر بود و طبیعتا این کار را رایگان انجام نمی‌داد. او در ازای این کار از زلنسکی خواسته بود تا موضوع ادعایی او یعنی دخالت اوکراین در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در سال ۲۰۱۶ را بررسی کند و دستور رسیدگی به پرونده فعالیت هانتر، پسر جو بایدن که مدیر یک شرکت گاز در اوکراین بوده است را بدهد. وال‌استریت ژورنال نیز بعدا در گزارشی فاش کرد که رئیس جمهور پیشین آمریکا در تماسی تلفنی با وولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین او را در این زمینه تحت فشار قرار داده است. بر اساس این اطلاعات ترامپ در یک تماس تلفنی هشت‌بار به زلنسکی گفته است که با رودی جولیانی، وکیل وی برای انجام این تحقیق همکاری کند. ترامپ اصرار داشته است که بداند آیا بایدن به‌عنوان معاون رئیس‌جمهور در دوران باراک اوباما از مقامش برای فشار به اوکراین سوء‌استفاده کرده است یا خیر. پس از کنار رفتن ترامپ و آغاز ریاست‌جمهوری جو بایدن، زلنسکی با توجه به تجربه دوران ریاست‌جمهوری اوباما که بایدن معاون اول رئیس‌جمهور بود، گمان کرد که فرصتی برای اوکراین فراهم شده تا به‌خواسته‌های گذشته خود جامه عمل بپوشاند. اما نمی‌دانست که آمریکایی‌ها با تحریک اوکراین به پیوستن به ناتو روزگار شومی را برای این کشور رقم خواهند زد. با آغاز کار بایدن به عنوان رئیس‌جمهور، اقدامات متقابل از سوی غرب و روسیه شروع شد. بایدن سال۲۰۲۱ در دیدار با زلنسکی در کاخ‌سفید، با اعلام ۶۰ میلیون دلار کمک امنیتی به اوکراین از ارسال محموله‌های جدید موشک‌های جاولین به این کشور خبر داد. روسیه نیز در اقدامی متقابل شروع به جمع‌آوری نیرو‌ها و تجهیزات در مرز اوکراین کرد.

آمریکایی‌ها همزمان به تحریک اوکراینی‌ها می‌پرداختند که برای پیوستن به ناتو تلاش کند، موضوعی که مشخص بود حساسیت روسیه را در پی خواهد داشت.

تحریک اوکراین برای عضویت در ناتو این قدر ادامه یافت تا جنگ را در اسفند سال گذشته کلید زد و اکنون که این آتش برافروخته شده، واشنگتن تلاش می‌کند تا خود را در قامت یک ناجی معرفی کند. اکنون که اوکراین در آتش جنگ می‌سوزد، هواپیما‌های ترابری نیروی هوایی آمریکا حامل جعبه‌های اسلحه، بین آمریکا و اوکراین در رفت‌و آمدند.

اکنون هم که چند ماه از جنگ اوکراین می‌گذرد آمریکایی‌ها گرچه در ابعاد مختلف اقتصادی و سیاسی و نظامی به کمک کی‌یف رفته‌اند، اما مراقبند که هیچ‌گاه به صورت مستقیم وارد جنگ با روسیه نشوند، زیرا نمی‌خواهند خودشان قربانی این رویداد شوند؛ رویدادی که یکی از بانیان اصلی آن بودند.

نگرانی اوکراینی‌ها از نتایج انتخابات آمریکا

با توجه به مواضعی که جمهوریخواهان در ماه‌های گذشته نسبت به جنگ اوکراین داشته‌اند، موفقیت جمهوریخواهان در انتخابات کنگره آمریکا به موضوع نگران‌کننده‌ای برای کی‌یف تبدیل شده است، زیرا می‌تواند حمایت مالی واشنگتن از اوکراینی‌ها را تضعیف کند. تارنمای پولیتیکو در همین زمینه نوشت مقام‌ها و قانونگذاران اوکراینی در حال بررسی نظرسنجی‌ها و تجزیه و تحلیل نظرات همتایان خود درمورد نتایج انتخابات میاندوره‌ای کنگره آمریکا هستند.

ایوانا کلمپوش، معاون سابق نخست‌وزیر اوکراین به پولیتیکو گفت امیدواریم ما قربانی بحث‌های داخلی و حزبی کنونی در آمریکا نشویم. این نگران‌کننده است، زیرا ما به طور جدی نه‌تن‌ها به حمایت آمریکا، بلکه به رهبری ایالات متحده از نظر حفظ تلاش مشترک سایر کشور‌ها نیز وابسته هستیم.

معاون سابق نخست‌وزیر اوکراین گفت: اگر جمهوریخواهان در انتخابات میاندوره‌ای پیروز شوند، نگرانی این است که بدون رهبری آمریکا، اوکراین از دستور کار سیاست اروپا نیز خارج شود. این مساله اوکراین را از حمایتی که این کشور برای پیروزی بر روسیه نیاز دارد، محروم می‌کند.

کوین مک‌کارتی رهبر اقلیت مجلس نمایندگان آمریکا و رئیس احتمالی آینده این مجلس درصورت پیروزی جمهوریخواهان، گفته اگر جمهوریخواهان کنترل مجلس نمایندگان را در اختیار بگیرند، «چک سفیدی» برای اوکراین در میان نخواهد بود.

دولت بایدن در مقابل تلاش کرده خود را نسبت به حمایت از اوکراین در جنگ با روسیه متعهد نشان دهد، اما احساسات جمهوریخواهان پوپولیست در کنگره با کمک بیشتر به کی‌یف مخالف و خواستار توجه بیشتری به مشکلات داخلی کشور است.

میا ویلارد، محقق مرکز بین‌المللی مطالعات سیاسی در کی‌یف، پایتخت اوکراین گفت: امیدوارم که صرف‌نظر از نتایج انتخابات، اجماع دو حزبی در مورد حمایت از اوکراین وجود داشته باشد.

براساس گزارش موسسه اقتصاد جهانی کیل، آمریکا در مجموع تعهدات خود را در زمینه کمک‌های نظامی، مالی و بشردوستانه به بیش از ۵۲ میلیارد یورو رسانده است، درحالی که کشور‌ها و موسسات اتحادیه اروپا در مجموع بیش از ۲۹ میلیارد یورو متعهد شده‌اند.