با امام خمینی به تعریف جدیدی از دین رسیدم

تفکر که امام که به همگرایی مبارزین رژیم پهلوی ختم شده بود و خط اصلی مبارزه را به دست گرفته بود کم کم، مرزها را در نوردیده و مسلمانان و غیرمسلمانان آزادی خواه را جذب خود کرد.

در بیرون مرزهای جغرافیایی، امام خمینی را بیشتر با مبارزه با استکبار می شناسند اما این تنها ابعاد اندیشه ای او نیست.

دکتر سهیل اسعد معتقد است برای معرفی بهتر اندیشه های امام باید از فضای رسانه ای بهره بهتری برد تا در بین الملل و برون مرزی بتوان حرفی برای گفتن داشت و در نشر اندیشه امام خمینی موفق عمل کرد.

سهیل اسعد، مبلغ بین المللی که در حوزه رسانه فعال است، در این گفت وگو درباره امام و تأثیرات جهانی او می گوید.

شما چگونه با شخصیت امام خمینی به عنوان یک رهبر مذهبی آزادی خواه آشنا شدید؟

من بچه بودم که انقلاب پیروز شد و چون در خانواده لبنانی به دنیا آمدم ارتباط عاطفی با انقلاب داشتیم. خانواده من گرچه ساکن آرژانتین بودند اما از پیروان انقلاب اسلامی بودند و شاید از معدود خانواده هایی بودیم که حرکت فرهنگی جمهوری اسلامی ایران را در آرژانتین پشتیبانی می کردیم.

در اویل انقلاب یکسری افراد از حامیان ایران به بوئنس آیرس آمده بودند و مسجدی به اسم مسجد التوحید را تاسیس کردند که ما به فعالیت در آن مسجد پرداختیم.

طبیعتا این ایام ایامی بود که شخصیت امام تقریبا در تمام سخنرانیهای آقایان به ما معرفی می شد و از برکات انقلاب اسلامی می شنیدیم. از همان ایام با نام امام به عنوان یک رهبر دینی و مبارز سیاسی آشنا شدم. بعد از یک مدتی که بعضی از کتابهای حضرت امام را خواندم با عمق بیشتری به آن نگاه می کردم. آخرین مرحله در سن ۲۰ سالگی بود که من سفری به لبنان داشتم و سه سال ساکن لبنان بودم در آن سه سال بخاطر آثاری که از حضرت امام در لبنان دیده بودم با خیلی از ابعاد شخصیتی حضرت امام آشنا شدم.

کدام وجه از شخصیت امام برای شما بیشتر قابل توجه بود و چرا؟

وجه ارتباط حضرت امام با خدا خیلی برای من جذاب بود. اگر بخواهیم شخصیت عظیم امام را خلاصه کنیم، باید در عرفان امام خلاصه شود. چون عرفان بعدی است که تقریبا تمام ابعاد شخصیت ایشان را تحت الشعاع قرار می دهد. نگاه سیاسی، اجتماعی و حتی رهبری امام، متاثر از نگاه عرفانی ایشان است. توحید امام، ارتباط بسیار متین و قوی که با خدا داشت، معنویت امام و جهان بینی عرفانی امام، اینها همه از تجلیات عرفان امام بود. به همین دلیل من معتقدم ارتباط امام با خدا بر همه وجوه شخصیتی ایشان غلبه دارد.

بیشترین تاثیری که از شخصیت امام خمینی در زندگی فردی و اجتماعی خود دیدید چه بود؟

بیشترین تاثیری که از شخصیت امام دیدم ، فهم صحیح ازنقش دین در مسایل اجتماعی بود. من به عنوان یک آرژانتینی تعریفی که از دین داشتم کاملا متفاوت بود از آنچه که حضرت امام تعریف کرد. دینی که ما می فهمیدیم، دینی است که دغدغه اجتماعی نداشت. حرفی برای گفتن در بعد اجتماعی نداشت. نقش دین، فقط یک نقش فردی در ارتباط انسان به عنوان یک فرد با خدا بوده، تعالیم دین که ما می فهمیدیم فقط عبادت، معنویت و اخلاق بود. حضرت امام آن بعد اجتماعی دین، حاکمیت و نقش شریعت دین در باب اصلاح جامعه، هدایت و تقویت جامعه را مطرح کردند و اینها مسایلی است که شخصا خیلی استفاده کردم.

امام چه تاثیری در تحول غیر ایرانیان داشت؟

خاطره ای دارم از یکی از سرخپوستهای پرو که رهبر اجتماعی یک جنبش کمونیستی پرو بود. ایشان چون تفکر ضد امپریالیستی داشت برایش مهم بود که با شخصیتهای ضد امپریالیستی جهان آشنایی پیدا کند، وقتی درباره حضرت امام مطالعه کرد، شیفته امام خمینی شد و خیلی مایل بود که بیشتر درباره ابعاد مختلف زندگی حضرت امام مطلع شود. در یکی از ملاقاتهایی که با بنده داشت، از من درخواست کرد که من این حرکت ضد آمریکا و ضد امپریالیستی امام را برایش توضیح بدهم. من مقدماتی برایش گفتم و گفتم که شما عظمت امام را باید در جایی دیگر پیدا بکنید. باید مطلع بشوید که امام خمینی که امام خمینی شده به خاطر جهان بینی است که دارد. این جهان بینی از سیره امیرالمومنین و اهل بیت علیهم السلام گرفته شده است. به این بهانه من نهج البلاغه ای را به ایشان هدیه دادم و گفتم رهبرِ امام خمینی، امام علی است و این نهج البلاغه کلمات امام علی است. شما باید با این کلمات آشنایی پیدا بکنید تا بفهمید که عمق فکر حضرت امام از این شخص گرفته شده است. دوست ما با مطالعه نهج البلاغه مسلمان شد و الآن از فعالان فرهنگی است.

با توجه به فعالیت های تبلیغی در برون مرز، بفرمایید تاثیر شخصیت امام بین مسلمانان غیر ایرانی را چگونه ارزیابی می کنید؟

نمونه های خیلی بارزی از افراد و امتهایی که از تفکر امام متاثر شدند. مثل شیعیان لبنان که بعد از پیروزی انقلاب کاملا به سمتی حرکت کردند که تفکر امام بود. امام خمینی نور راه حرکت لبنانی ها بود. یعنی تفکر و اهداف والا و نحوه حرکت امام را به عنوان یک الگوی تمام عیار برای خودشان دیدند. خط امام در لبنان بین شیعیان خیلی معروف است. خط امام یک فضای ایدئولوژیک است که تمام موسسات و حرکات و جنبش های شیعیان لبنان را تحت الشعاع قرار داده است.

یکی از اهداف امام از انقلاب اسلامی جهانی شدن دستاوردهای معنوی آن بود. به نظر شما در چهار دهه گذشته هدفی که امام از صدور پیام انقلاب بدنبال آن بودند، محقق شد؟

نمی توان گفت هدف امام از صدور پیام انقلاب بصورت کامل این هدف محقق شده است، چون بالاخره در کنار حرکت امام، هزاران حرکت دیگر در دنیا داشته ایم و طبیعتا همه این حرکتها هم پیرو پیدا کرده و بصورت مطلق نمی شود ارزیابی کرد. اما اینکه بصورت نسبی این اتفاق افتاده، بله، من در سه قاره در ظرف ۲۵ سال مشغول کار بودم و شاهد بودم که دستاوردهای معنوی انقلاب به اقصی نقاط دنیا رسیده، منتها نیاز به زمان و دقت و امکانات بیشتری دارد که بصورت کاملتری جهانی شود.

مجموعه فعالیتهایی که برای تبیین اندیشه های امام در حوزه بین الملل و تبلیغ برون مرزی صورت گرفته، چه آسیبهایی را به خود دیده است؟

خیلی وقتها اصل و طبیعت کار، ساختاری که برای تحقق هدف هست و محدودیتهایی که داریم موجب می شود آسیبهایی در مسیر کار متوجه ما شود. اما به عنوان آسیب شناسی اگر بخواهیم نکاتی را بیان کنم به نظرم فضای بین المللی نیاز دارد به حضور میدانی فعالین بین المللی.

یکی از اتفاقاتی که به عنوان آسیب باید عرض کنم این است که، حضور کافی را در میادین مختلف نداشتیم. چرا؟ چون نیروی متخصص کم داشتیم. امکانات کافی نبود. برنامه ریزی ها ایراد داشت. مسایل امنیتی باید مد نظر قرار می گرفت. خلاصه اینکه می بایست حضور فعال تری در میادین مختلف فضای بین المللی داشته باشیم که نداریم.
مساله بعدی، مساله رسانه است که متاسفانه درصد زیادی از رسانه های جهان دست دشمنان جمهوری اسلامی و انقلاب است. چون رسانه اصلی است برای تحقق این هدف، طبیعتا ما با این رسانه هایی که داریم نمیتوانیم به جایی برسیم.

دستاوردهای تبلیغ برون مرزی برای اندیشه های امام چه بوده است؟

به نظرم مهمترین دستاوردها این بود که تفکر و اندیشه های امام محصور در ایران نماند. منحصر در ایران نماند و گسترش پیدا کرد. در بعضی از مناطق با عمق زیادی نفوذ پیدا کرده، مثلا لبنان و سوریه و برخی کشورهای منطقه با نگاه عمیقی امام را درک کرده اند.

مساله دیگر تبدیل شدن این اندیشه به یک واقعیت اجتماعی است که در بسیاری از مناطق جهان به جبهه، قیام، مقاومت، حضور فعالان سیاسی و رسانه ای و... ختم شده است که اینها از دستاوردهای نشر اندیشه امام است.

به موضوع رسانه اشاره کردید و ضعف هایی که متوجه ماست، چه اندازه می توان از ظرفیت فضای مجازی برای تحقق آرمانهای امام بخصوص در عرصه بین الملل بهره جست؟

فضای مجازی بستر مهمی از رسانه در دنیای امروز است. اگر استفاده خوب باشد، کسی بلد باشد و تخصص و تجربه داشته باشد، می تواند برای منتشر کردن این نوع اندیشه ها استفاده خوبی داشته باشد. البته یک شرط دارد آن هم اینکه تنها به آن اکتفا نکند. فضای مجازی شرط لازم هست اما کافی نیست. شرط کافی این است که در کنار استفاده از فضای مجازی در میدان واقعی هم بازیگر خوبی باشیم. این دو مکمل هم هستند. از این رو اگر عملکرد ما در عرصه تبلیغ خوب باشد فضای مجازی فرصت نشر اندیشه امام است.

برای مقابله و رقابت با رسانه های قدرتمند جهانی چه باید کرد؟

باید دید چه عناصر موثری در رسانه های جهانی وجود دارد که موفق عمل می کند. یکی از مسایل مورد توجه امکاناتی است که در اختیار رسانه های برون مرزی است. متاسفانه ما نگاه جهان سومی به رسانه داریم. ما از نظر تاریخی دیرتر از غرب متوجه اهمیت رسانه شدیم بنابراین برای جبران آن باید در جهان اسلام نسبت به اهمیت و نقش رسانه در پیشبرد اهداف متعالی باید فرهنگ سازی شود. اگر این اتفاق بیفتد قطعا نیروی انسانی، امکانات، مدیریتها و نظامها بیشتر متوجه رسانه می شوند. مساله بعدی این است که رسانه های ما از لحاظ کمی بد نیستند اما از لحاظ کیفی نتوانستیم رسانه دارای اعتبار داشته باشیم. گه برای رفع آن باید اعتبار سازی توسط رسانه ها صورت بگیرد. یعنی رسانه خودش برای خودش تبلیغ کند.

نکته دیگر، محتوای رسانه ای است که به نظرم بین افرادی که محتوای رسانه ای خوب دارند با افرادی که تریبون رسانه ای دارند فاصله ای وجود دارد. دشمن به صورت تیمی و مجموعه ای کار می کند. ما باید کار جمعی با افراد صاحب ایده و رسانه های دارای امکانات را یاد بگیریم.

مساله بعدی جذابیت رسانه است. ما باید قایل باشیم به اینکه رسانه زبان خودش را دارد. متاسفانه خیلی از اوقات فضای فرهنگی میدانی را با همان سبک و سیاق وارد رسانه می کنیم در حالی که رسانه زبان خودش را دارد. رسانه یک کار تخصصی است که روش خودش را دارد. لذا در جذابیت کم می آوریم.

برای تحقق اهداف امام در سطح جهانی چه باید کرد؟

من اولین شرط را در این می بینم که جهان باید با تفکر، ایدئولوژی، حرکت و اهداف امام آشنایی پیدا کند. این حرکت باید طوری مستدل باشد که هیچ جای شک و تردیدی برای آنهایی که می خواهند از این خط امام پیروی کنند، نماند. گام دوم ایجاد میادین مختلف برای تحقق آرمانهای امام است. گام بعدی ایجاد امکانات مادی و معنوی و نیروی انسانی و نهایتا پشتوانه علمی است تت به سمت تحقق آرمانهای امام حرکت کنیم و موفق باشیم.

نازلی مروت - گروه فرهنگ