رویش فکری

چند نفری هفت تا سنگ را برمی‌داریم و روی هم می‌چینیم تا هفت‌سنگ بازی کنیم. با چادرهای گل‌گلی که گاهی قد چادر از قد ما بلندتر یا کوتاه‌تر است مامان‌بازی می‌کنیم و برای عروسک‌هایمان مادری رویایی می‌شویم و یک گوشه دیگر خیال‌مان فوتبال‌بازی می‌کنیم و با هر گلی که به دروازه می‌رود احساس می‌کنیم جام قهرمانی مال ما شده ‌است.

رفته رفته که به نسل دهه ۸۰ و ۹۰ رسیدیم جنس بازی‌های بچه‌ها متفاوت شد. دیگر از آن شور و هیاهوی دوران دهه‌۶۰‌و ۷۰ و صدا‌های خنده و جیغ و گریه در کوچه‌ها و حتی حیاط خانه‌ها آن‌چنان خبری نبود.

می‌گویند پیشرفت علم باعث پیشرفت خیلی موارد در دنیا شده. راستش را بخواهید به نظر من هم درست می‌گویند. در پزشکی، مهندسی، ارتباطات، وسایل خانه و... علم خیلی به درد آدمیزاد خورده ‌است اما همه‌چیز در دنیا یک روی خوب و مفید دارد و یک روی بد و حتی مخرب.

پیشرفت دنیای کنونی شاید آنچنان به نفع فرزندان ما تمام نشده. تکنولوژی حالا شبیه پستانکی است که محدودیت سنی ندارد! هر‌جا که لازم است بچه‌ها دیگر سر و صدا نکنند یک گوشی یا یک تبلت به دست آنها می‌دهند و کار تمام است. شاید بعضی نمی‌دانند که این بازی‌های پر از هیجان چه بر سر ذهن بچه‌ها می‌آورد و چقدر کم‌حوصله‌شان می‌کند و قدرت تمرکز را از آنها می‌گیرد. کودک به ظاهر آرام یک گوشه نشسته و آزاری ندارد اما این هیجان‌ها در او ذخیره می‌شود و یک‌جایی که فکرش را نمی‌کنند بروز پیدا می‌کند.

حالا اینجا تدبیر پدر و مادر به میان می‌آید که چگونه این هیجان و انرژی بچه را تخلیه کنند؟

فواید بازی کردن را می‌توان در اینستاگرام در پیج‌های روان‌شناس‌های کودک و پیج‌های مربوط به کودکان و حتی جست‌وجوی گوگل پیدا کرد که چگونه با بازی کردن به ذهن و شکوفایی استعداد کودک کمک می‌کنیم.

مثلا پیامبر درباره خاک‌بازی فرمودند: «بگذارید بازی کنند، خاک بهار کودکان است.» و نویسنده کتاب «چرا خاک خوب است» می‌گوید: «بگذارید کودک شما کودکی کند. اگر کودک شما هر روز با دست‌ها و لباس‌های خاکی و کثیف به خانه نمی‌آید بدن او در حال ساخت ارتش ایمنی لازم برای بدنش نیست، در حالی که این مسأله حیاتی است.»

رفتارهای وسواس‌گونه خود را کنار بگذاریم، اجازه دهیم فرزندان‌مان با خاک مأنوس شوند. گلی یا خاکی شدن دست و بدن برای کودکان آن‌قدر لذت‌بخش است که هرگز آن را فراموش نخواهند کرد.

بازی با خاک و گل نمونه‌ای از یک بازی کاملا در دسترس است که همه خانواده‌ها می‌توانند به کودک ابزار رشد و شکوفایی ذهنی را بدهند.

روش دیگر، بازی ذهنی- فکری است. وقتی با اعضای خانواده، مشغول بازی‌های فکری می‌شوید، لحظات‌تان پر از خنده و نشاط می‌شود.

بازی فکری با طرح تست هوش و معما نوعی از بازی فکری است که تقویت قدرت تصمیم‌گیری، افزایش میزان صبر و حوصله و توانایی سازماندهی و منظم کردن افکار از‌جمله دستاوردهای بازی‌های فکری به این سبک است. بازی‌های معمایی به شما یاد می‌دهند که چطور یک مساله را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید تا قابلیت بررسی ابعاد مختلف آن آسان شود و حل کردن معماها و بازی‌های فکری که با هوش سر و کار دارند باعث افزایش بهره یا ضریب هوشی (IQ) می‌شود.

بازی فکری باعث بهبود عملکرد مغز و موجب افزایش میزان صمیمیت و دوستی می‌شود و می‌تواند به‌عنوان یک ترفند تربیتی به‌کار گرفته ‌شود. روان‌شناس‌ها معتقدند اگر نکات تربیتی به‌صورت غیرمستقیم باشد تأثیر بیشتری دارد. بازی ذهنی هوش هیجانی ما را هم پرورش می‌دهد.

برای کودکان باعث رشد اجتماعی آنها نیز می‌شود. کودکان معمولا هنگام بازی کردن هم‌بازی دارند. بازی فکری برای کودک علاوه بر همبازی به همفکر نیز نیاز دارد تا در روند انجام بازی فکری، در تمرکز و توجه و تصمیم‌گیری یاری‌دهنده یکدیگر باشند. آنها از طریق بازی افکار و ایده‌های خود را با کودکان همسن خودشان مطرح کرده و به تجزیه و تحلیل ایده‌های یکدیگر می‌پردازند. این بازی‌ها حتی برای رشد روانی و شخصیت فردی کودک هم مؤثر است.

از دیگر فواید بازی ذهنی افزایش دقت، افزایش اعتماد به نفس، خوش‌خلقی، بهبود روحیه و تقویت استدلال دیداری است.

با وجود بازی‌های فکری، مهمانی‌ها و دورهمی‌هایتان خوشتر و شادتر خواهد گذشت، هم از مغزتان استفاده بهتری می‌کنید و هم از فشار و استرس‌های رنگارنگ نجات پیدا خواهید کرد. پس اهمیت بازی کردن را دست‌کم نگیرید.

یک بازی ذهنی مناسب برای جمع‌های خانوادگی بازی جالیز است.

جالیز یک بازی کارتی رقابتی است. بازیکن‌ها در این بازی با مدیریت جالیزهایشان، تلاش می‌کنند تا بهترین و گران‌ترین محصولات را بکارند و با فروش آنها، کسب‌وکارشان را حسابی سکه کنند اما موفقیت در این کسب و کار، همان‌قدر که به سختکوشی و تلاش احتیاج دارد حواس جمع، حساب و کتاب و کمی هم شانس می‌خواهد.

بهترین محصول را در جالیزها بکارید، به‌موقع محصولات را برداشت کنید، زمین‌ها را گسترش دهید و بهترین معاملات را با کشاورزهای دیگر انجام دهید تا بتوانید بهترین کشاورز «جالیز» باشید.

از‌جمله مهارت‌هایی که با انجام این بازی به آن دست پیدا می‌کنید قدرت تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی، مهارت پیش‌بینی، ریسک‌پذیری و مهارت‌های ارتباطی و کلامی است.

این بازی یک بازی مالی مناسب با طراحی ایرانی است که در فرآیند تربیت اقتصادی و سواد مالی کودکان به والدین کمک می‌کند.

فاطمه کرامتی راد - پژوهشگر / ضمیمه چاردیواری روزنامه جام جم