تحدیدهای تکراری

با این‌که انجمن واردکنندگان تلفن‌همراه در گفت‌وگو با رسانه‌های حوزه فناوری چنین موضوعی را تکذیب کرد اما شیائومی واکنش رسمی به آن نشان نداده‌ بود.

حالا سخنگوی این کمپانی گفته چنین کاری به‌طور موقت و برای بررسی احتمال قاچاق دستگاه‌ ها صورت گرفته و کشور خاصی هدف شیائومی نبوده‌ است.

اصل ماجرا از کجا آب می‌خورد؟

قبل از این‌که این موضوع را دقیق‌تر بررسی کنیم لازم است بدانید سخنگوی شیائومی در گفت‌وگو با خبرگزاری گلوبال تایمز گفته‌است که هدف از قفل‌ کردن گوشی‌ های شیائومی توسط شرکت؛ دستیابی به اطلاعات درباره قاچاق گوشی‌ ها در مناطق خاکستری و محافظت از داده‌های کاربران بوده‌است.

شیائومی گفته به‌طور موقت برخی گوشی‌ها را قفل‌کرده تا از قاچاق آنها جلوگیری کند و این موضوع را که قاچاق احتمالی می‌تواند به حریم‌خصوصی و حقوق کاربران آسیب وارد کند، مورد بررسی قرار دهد. حالا که این کمپانی چینی توانسته به نتایج موردنیازش دست پیدا کند، قفل گوشی‌هایی را که تحت تاثیر این برنامه بودند، می‌توان باز کرد.

اما اصل ماجرا این است که این شرکت به دلیل گسترش بازار خود در ایالات‌متحده‌آمریکا ناچار شده به برخی قوانین این کشور تن دهد. قوانینی که تحریم کشورهایی نظیر ایران و سوریه و... هم گاهی شامل آن می‌شوند.

طبق گزارشی که XDA-Developers، منتشر کرده شیائومی در شرایط استفاده از محصولاتش، رسما اعلام کرده‌است خود را به رعایت قوانین کنترل صادرات ایالات‌متحده‌آمریکا متعهد می‌داند.

اگرچه شیائومی رسما این موضوع را رد کرده اما تعدادی از کاربران سایر کشورهای تحریم‌شده در انجمن‌های XDA-Developers اعلام کرده‌اند که با مشکل لاک‌شدن تلفن‌همراه شیائومی خود روبه‌رو شده‌اند.

نکته جالب این‌که شیائومی فقط در کشورهای تحریمی آمریکا، به دنبال یافتن اطلاعاتی درباره قاچاق در بازارهای خاکستری بوده‌است. جالب است بدانید این شرکت چینی در یک سال اخیر سهم خود را به بیش از ۳۰درصد بازار تلفن‌همراه ایران رسانده‌است.

ایران باید چه کند؟

طبق آمارهایی که در ماه‌های گذشته از سوی دبیر شورای عالی فضای مجازی ارائه شده‌است، گوگل سالانه صدهامیلیارد تومان در ایران درآمد دارد اما نزدیک به ۴۴درصد خدمات این سرویس‌دهنده برای کشور ما مسدود است.

با این وصف اما به دلیل نبود استقلال در خدمات کاربردی فضای مجازی، عدم اعمال حاکمیت سایبری، شاهد وابستگی کامل کشور به سرویس‌ها و خدمات گوگل هستیم. تصمیمات گوگل درباره پلتفرم‌های ایرانی، هزینه‌ای برای او ایجاد نمی‌کند و در صورت ادامه دادن به این تحریم‌ها کسب و کارهای ایرانی با چالشی جدی مواجه خواهندشد.

کارشناسان حوزه فناوری معتقدند سطح وابستگی ما به گوگل در حدی است که حتی سرویس‌های داخلی در حوزه اپلیکیشن‌های حمل و نقل و حتی اپ‌های بانکی نیز روی گوگل‌ پلی سرویس توسعه یافته‌اند و در صورت ادامه تحریم‌ های گوگل، حتی اپلیکیشن‌هایی که روی دستگاه کاربر نصب می‌شود نیز با مشکل مواجه خواهدشد.

مانند آنچه پیش از این اتفاق برای اپلیکیشن‌هایی مثل هاتگرام و تلگرام طلایی رخ داد و گوگل با استناد به بحث‌های امنیتی و به بهانه این‌که این اپلیکیشن‌ها جاسوس‌افزار هستند، به راحتی آنها را از گوشی کاربران حذف کرد.

به اعتقاد صاحب‌نظران این حوزه؛ به دلیل نبود استقلال در فضای مجازی و اتکای بیش از حد کشور به گوگل و کمپانی‌های بزرگ دیگر، حتی این امکان نیز وجود دارد که گوگل از ارائه نسخه اندروید به تولیدکنندگان تلفن‌همراه که به ایران گوشی وارد می‌کنند، خودداری کند. اقدامی که از اوایل سال2021 در مقابل چین صورت گرفته‌است.

البته محمدجواد آذری جهرمی، وزیر سابق ارتباطات درباره اقدامات جدید گوگل درمقابل اپلیکیشن‌های ایرانی، انتشار خبر رونمایی از اندروید کاستومایز شده ایرانی را عاملی بازدارنده در این زمینه دانسته‌بود که باعث می‌شود گوگل عقب نشینی کند.

او این موضوع را از فواید شبکه ملی اطلاعات می‌دانست که تاثیرات تحریم‌های حوزه فناوری علیه ایران را کاهش می‌دهد.

عیسی زارع پور، وزیر ارتباطات دولت جدید هم در این باره گفته‌است: اگر ما ابزار یا زیرساخت‌های انتشار و توزیع اپلیکیشن‌های خودمان را نداشتیم الان با مشکلات جدی روبه‌رو می‌شدیم و هزاران کسب و کار با مشکل مواجه می‌شدند؛ درحالی‌که الان ما ابزار مناسب را در اختیار داریم و با دست پر می‌توانیم مذاکره کنیم و معطل دیگران نیستیم تا برای ما تعیین‌تکلیف کنند و این مایه خوشحالی است. به نظر می‌رسد اگر مقابل تحریم اقدامی نکنیم اتفاقی که در سایر حوزه‌ها مثل دارو و نفت افتاد، در حوزه فناوری هم رخ می‌دهد.

ایجاد حکمرانی فضای مجازی در کشور نیازمند همفکری، اجماع مشترک و نیز تدوین یک مدل اقتصادی است که بتوان قوی‌تر با تحریم‌های بی‌دلیل مقابله کرد.

تحریم تازگی ندارد

حتما می‌دانید کشورها اولین باری نیست ایران را به شیوه‌های گوناگون تحریم می‌کنند. در همین هفته اخیر که ماجرای گوشی‌های شیائومی در ایران داغ شده بود، گوگل‌پلی برای چندمین بار برخی از اپلیکیشن‌های پرکاربر ایرانی را حذف کرد البته این ماجرا هم تازگی ندارد و این دومینو از حدود چهار سال قبل آغاز شد.

زمانی که شرکت اپل در سپتامبر ۲۰۱۶، با فرمان دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت آمریکا برای تحریم علیه ایران، برخی اپلیکیشن‌های ایرانی را از اپ‌استور حذف کرد.

موضوع حذف اپلیکیشن‌های ایرانی از اپ‌استور حل نشده‌بود که گوگل نیز به فاصله‌ دو هفته پس از اپل و در اقدامی مشابه، برخی نرم‌افزارهای ایرانی را از گوگل‌ پلی (فروشگاه آنلاین نرم‌افزارهای اندرویدی) با توجیه مشابه تحریم‌های دولت آمریکا علیه ایران حذف کرد البته همان زمان هم محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت قبل اعلام کرد حذف برنامه‌های ایرانی از اپ‌استور را به‌طور قانونی پیگیری می‌کند.

اتفاقی که البته هیچگاه رخ نداد. البته گوگل تنها برای زمانی خاص و در همان سال اقدام به حذف اپ‌های ایرانی کرد ولی پس از دوره‌ای نسبتا کوتاه، شرایط به حالت عادی بازگشت.

اخیرا اما بار دیگر در ادامه مشکلات پلتفرم‌های ایرانی به دلیل تحریم‌ها، اخبار جدیدی از حذف چند اپلیکیشن‌ ایرانی نظیر آپارات، فیلیمو و بلد از گوگل‌پلی به گوش رسیده‌است.

روابط عمومی این اپلیکیشن‌ها اعلام کرده‌اند که مدتی پیش ایمیلی مبنی‌بر عدم امکان استفاده از گوگل‌ پلی به‌دلیل بند ۱۶.۵ قوانین توسعه‌دهندگان دریافت کردند.

سیده‌ زهرا حسینی - خبرنگار / ضمیمه کلیک روزنامه جام جم