زنده با انتخابات

این روزها شبکه‌های مختلف صداوسیما مشغول پخش مناظره نامزدها و نمایندگان آنها هستند، اما امسال رسانه ملی از یک ظرفیت جدید و بهره برده است تا بتواند تنور انتخابات را به قول معروف داغ و داغ‌تر کند.

این ظرفیت جدید در تلویزیون تعاملی تلوبیون فراهم شده است و از چندی پیش، پخش برنامه تبادل از تلوبیون آغاز شده است.

با این‌که خیلی زمانی نیست این برنامه در فضای مجازی پخش شده است، اما مورد اقبال زیاد مردم قرار گرفته است حتی برخی قسمت‌های برنامه به مخاطب 180هزارتایی در زمان پخش رسیده است که این موضوع را می‌توان به فال نیک گرفت که تلوبیون همچون بازوی مکمل برای رسانه ملی عمل می‌کند. با مدیر انتشار معاونت فضای مجازی که این برنامه را تولید کردند و محمد دلاوری، مجری برنامه به گفت‌وگو نشسته‌ایم که در ادامه مطالعه می‌کنید.

همراه با یک برنامه پیشرو

محمد دلاوری، مجری نام آشنایی است که در طول همه این سال‌ها برنامه‌هایی در حوزه‌های متفاوت اجرا کرده که با اقبال مردمی هم همراه بوده است.

یکی از ویژگی‌های اجرای دلاوری، صراحت بیان اوست که سعی می‌کند در هر برنامه متناسب با موضوع مطالبه‌گری کند.

به همین دلیل مردم نیز او را نماینده خودشان می‌دانند. او این روزها اجرای برنامه تبادل را به عهده دارد و با او درباره اجرای این برنامه و تفاوت پلتفرم به صحبت نشستیم که در زیر می‌خوانید.

شما در طول این سال‌ها برنامه‌های متفاوتی اجرا کرده‌اید، اما همیشه اجرایتان به تلویزیون ختم می‌شد و حالا در یک پلتفرم جدید با نام تلویزیون تعاملی تلوبیون برنامه تبادل را اجرا می‌کنید. چطور وارد چنین فضایی شدید؟

من هر برنامه‌ای که پیشنهاد می‌شود اگر احساس کنم سناریوی خوبی دارد، یک تیم قوی پشت کار است و امکان توزیع مناسب هم داشته باشد، قبول می‌کنم. تعصب روی پلتفرم ندارم. وقتی اجرای برنامه تبادل پیشنهاد شد، احساس کردم یک برنامه پیشرو است، برای همین قبول دارم.

از چه لحاظ برنامه تبادل پیشرو است؟

ما یکسری خط قرمز داریم که به نظرم بخش قابل‌توجهی از آن خود ساخته و در طول زمان شکل گرفته است. اگر بخواهیم این موارد را کنار بگذاریم، نیاز داریم با یک تیم با پشتوانه فکری قوی تمرین کنیم و برنامه تبادل تمرین خوبی بود که نشان بدهیم یک برنامه سیاسی با خط قرمزهای کمتر می‌تواند چقدر مفید باشد و بعد آن را در شبکه‌ها اجرا کنیم.

یعنی این برنامه می‌تواند الگویی باشد برای برنامه‌های مناظره تلویزیونی؟

مناظره نامزدها سناریوی خودش را دارد که به نظرم باید تغییر جدی کند، اما این‌که برنامه تبادل الگوی چنین برنامه‌هایی شود، نه موافق نیستم. برنامه سیاسی تبادل با خط قرمزهای کمتر نشان می‌دهد که می‌توان خط قرمزها را آرام آرام کمرنگ کنیم و پافشاری روی چنین مواردی نداشته باشیم. به نظرم تبادل در این اندازه است.

پس این موارد شما را برای اجرای تبادل ترغیب کرده است؟

بله، من خیلی دوست دارم در کار رسانه گام به گام جلو برویم. در برنامه‌سازی سیاسی، تبادل یک گام رو به جلوست. به همین دلیل قبول کردم.

پلتفرم برنامه تبادل در تلویزیون تعاملی تبادل متفاوت از برنامه تلویزیونی است. درباره این تفاوت برایمان بگویید؟

به نظرم در هر پلتفرم که اجرا می‌کنیم باید نگاه کنیم جامعه مخاطبان چه کسانی هستند و چه انتظاراتی دارند. وقتی بناست مخاطب برای تماشای برنامه‌ای پول اینترنت بدهد و هزینه کند باید ببینیم روی ساختار برنامه چه تاثیری دارد. روی مهمان‌ها چه تفاوتی دارد. شما چقدر توان دارید دایره کاری خودت را بزرگ‌تر کنید.

همه این موارد موثر است؛ ولی اگر بخواهیم بگوییم پلتفرم‌ها تفاوت ماهیتی دارد، باید بگویم نه، خیلی فرق نمی‌کند، بلکه بستری است که مخاطب ارتباط می‌گیرد. برای مخاطب مهم است یک برنامه خوب ببیند، چه بهتر که در تلویزیون ببیند و بدون هزینه اینترنت مطلوب‌تر است.

شما به بحث مخاطب شناسی اشاره کردید. قبل از اجرای برنامه تبادل مخاطبان تلوبیون را می‌شناختید که از شما به عنوان مجری چه انتظاری دارند؟

من قبل از اجرای برنامه تبادل، مخاطب جدی فضای مجازی بودم. به همین علت خودم آشنایی قبلی با مخاطبانی از این جنس داشتم و فکر می‌کردم اگر برنامه‌ای در فضای مجازی داشته باشم، چه انتظاری دارد. واقعیت این است همین انتظار را مردم از پلتفرم تلویزیون هم دارند. آنها از من صراحت بیشتری می‌خواهند و این‌که مقدمه چینی کمتری داشته باشم و برنامه پیشرو باشد. مخاطب می‌گوید اگر من در نقطه الف قرار دارم باید برنامه در نقطه ب باشد و نباید از مخاطب عقب باشد. بنابراین ما باید پیشرو باشیم و برنامه‌ای تهیه کنیم که از مخاطب عقب نیفتیم.

در برنامه تبادل، خط قرمز و سانسور ندارید چون اشاره کردید پیشرو هستید؟

قطعا ما خط قرمز داریم و هیچ وقت به مرحله‌ای نمی‌رسیم که بگوییم خط قرمز نداریم. سعی می‌کنیم یک قدم جلو باشیم و این اتفاق به نظرم در برنامه تبادل رخ داده است. شاید هم از دید مخاطب محسوس نباشد ما جلو رفتیم اما یک قدم کوچک برداشتیم و آن هم به معنای واقعی یک کلمه نه به معنای تعارفش. اگر این برنامه را با یک دهه گذشته یا پنج سال گذشته مقایسه شود، این را حس می‌کنیم که یک قدم کوچک جلو رفته‌ایم. امیدوارم مخاطبان برنامه را ببینند و راضی باشند.

آیا میان اجرای یک برنامه اجتماعی و مناظره انتخاباتی تفاوت وجود دارد؟

مسلماً تفاوت دارد. در برنامه سیاسی دریچه‌های تازه‌ای باز کنید و دیدگاه‌های متفاوتی رد و بدل می‌شود و باید مجری حواسش جمع باشد. در برنامه اجتماعی مستقیم مسائل روزمره مردم را دنبال می‌کنیم اما در برنامه سیاسی یک لایه عمیق‌تر می‌شویم و جریان‌های مربوط به حاکمیت مرتبط را نقد می‌کنیم. در نهایت کار ما کاوش در آرا و اندیشه هاست، حال چه اقتصادی باشد، چه سیاسی و چه اجتماعی.

در برنامه تبادل نمایندگان نامزدها حضور دارند، آیا خودتان هم در بخش محتوا و سردبیری دستی بر آتش دارید؟

کلیت بحث و مهمانان را دوستان می‌گویند و برخی اطلاعات را جمع آوری کرده و در اختیار من می‌گذارند. بقیه داستان با من است که چطور بحث و در کجا اوج بگیرد یا این‌که در بین بحث احساس کنم به بن بست می‌رسیم یا نتیجه خاص دریافت نمی‌کنم، خودم بحث را عوض می‌کنم.

تبادل؛ صریح و شفاف

تبادل، ویژه برنامه معاونت فضای مجازی سازمان صداوسیما در انتخابات۱۴۰۰ است.

محمد عرفانی، مدیر کل انتشار معاونت فضای مجازی درباره تولید برنامه تبادل که این شب‌ها از شبکه آرا تلویزیون تعاملی تلوبیون پخش می‌شود، می‌گوید: تبادل یک برنامه گفت‌وگو محور چالشی در بستر تلویزیون تعاملی تلوبیون است که با این رویکرد تهیه شده تا نامزدها، نمایندگان نامزدها، کارشناسان و صاحب نظران درباره مسائلی که فکر می‌کنند به انتخابات ربط دارد در این برنامه صحبت کنند.

عرفانی می‌افزاید: برنامه تبادل یکی از چهار ماموریت شبکه اینترنتی آرا است که این شبکه از نیمه اردیبهشت ۱۴۰۰ در تلویزیون تعاملی تلویبون آغاز به‌کار کرد.

وی ادامه می‌دهد: این برنامه تا انتخابات ادامه دارد و تلاش کرده‌ایم فضایی برای گفت‌وگوی آزاد و شرح و تبیین آزادانه مسائل ایجاد کنیم تا این افراد در چارچوب نظرات و افکاری که نسبت به موضوعات متفاوت دارند، صحبت کنند. شاکله اصلی برنامه گفت‌وگوی صریح و شفاف نسبت به مسائل توسط مهمانان حضوری و بر خط برنامه است و متناسب با آن ظرفیت سازی در ساختار و محتوا شده تا این اتفاق رخ بدهد.

عرفانی درباره انتخاب محمد دلاوری برای اجرای برنامه توضیح می‌دهد: آقای دلاوری با توجه به صراحت بیان و تسلط کاملی که به ویژه در مسائل سیاسی و اجتماعی دارند، انتخاب شدند. صدا و سیما با توجه به مأموریت محتوایی و تولید برنامه مجریان مجرب در زمینه‌های مختلف تخصصی دارد اما در حوزه سیاسی و اجتماعی خیلی‌ها اذعان دارند محمد دلاوری سرآمد است. لذا اجرای برنامه را به او سپردیم.
شخصا معتقدم پیشینه خبرنگاری محمد دلاوری در اداره چنین برنامه‌هایی به او کمک کرده است؛ طرح دقیق موضوع برنامه و سوالات از سوی او، ورود به‌موقع به بحث‌های فرعی، گره‌افکنی‌های سر ضرب، گرفتن پاسخ و بدون تعارف، شفاف و صریح بودن به تولید یک برنامه مهیج و پر محتوا کمک می‌کند. جنس اجرای برنامه تبادل در پلتفرمی همچون تلوبیون متفاوت بوده و به همین دلیل است که بخش‌های متفاوت و قطعات کوچک برنامه در شبکه‌های اجتماعی نیز به‌سرعت منتشر می‌شود به‌ویژه بخش‌هایی که با چالش مهمانان همراه‌است.

برای خودم جالب بود این اتفاق از قسمت اول برنامه با حضور آقای شهریار زرشناس به عنوان یک صاحب‌نظر مسائل سیاسی و اجتماعی رخ داد.

مدیرکل انتشار معاونت فضای مجازی اشاره می‌کند: چالش‌ها در این برنامه از مباحث آکادمیک به مباحث پژوهشی و تحقیقاتی کف جامعه می‌رسد و سعی می‌کنیم از کلی‌گویی و بحث‌های تکراری پرهیز کنیم، همان‌طور که مردم انتظار دارند یک برنامه در فضای مجازی باشد. دو مناظره میان آقایان ابطحی، سلیمی‌ نمین و آقایان کوشکی و عطریانفر خیلی بیننده داشت که دلیلش همین سوال و جواب‌های سر ضرب و خوش ریتم بود.

عرفانی درباره تعداد و زمان برنامه می‌گوید: این برنامه به‌جز در روزهای برگزاری مناظره هر شب ساعت ۲۱و30دقیقه از تلویزیون تعاملی تلوبیون پخش می‌شود. تا زمان انتخابات پیش‌بینی کرده‌ایم که 30برنامه داشته باشیم.

وی با اشاره به پربیننده‌ترین قسمت برنامه تبادل می‌افزاید: شبی که آقای زاکانی، مهمان تبادل بودند از ابتدا تا انتهای برنامه حدود 120هزار مخاطب داشتیم. رصد فضای مجازی نشان می‌داد آن شب از محتوای آقای زاکانی حدود 2500محتوا در شبکه‌های اجتماعی تولید و دست به دست شد که حدود 10میلیون مصرف داشته و حدود یک میلیون لایک. همچنین قسمتی که آقایان محمدصادق شهبازی و فرید مدرسی همراه سه نفر از فعالان رسانه حضور داشتند، مبحث جوانگرایی به‌شدت مورد اقبال قرار گرفت، زیرا اختلاف‌نظرها برای مردم جالب بود و محتوا در فضای مجازی به‌خوبی چرخید.

عرفانی درباره این‌که آیا خط قرمزی در این برنامه ندارید، تاکید می‌کند: از آنجا که ماموریت ما در فضای مجازی در راستای ماموریت سازمان صداوسیما در آنتن است لذا چارچوب‌ها و ضوابط اینجا نیز لحاظ می‌شود البته شخصا معتقدم در برخی برنامه‌ها سطح احتیاط از طرف تولیدکنندگان و برنامه‌سازان جلوتر و بیش از چارچوب‌هاست اما مخاطب فضای مجازی به دنبال محتوا یا فرم جدیدی از برنامه است که علاوه بر رنگ و لعاب چشمنواز حرف تازه‌ای برای گفتن داشته باشد. وقتی صحبت از تولید محتوا برای فضای خارج از قاب رسمی تلویزیون می‌کنیم بدون شک باید ذائقه مخاطب را در نظر بگیریم که چه چیزی دوست دارد و در این فضا دنبال چیست.

مدیرکل انتشار معاونت فضای مجازی عنوان می‌کند: ما در تلویزیون تعاملی تلوبیون سعی می‌کنیم با رعایت حقوق و شأن دیگران و کرامت انسان‌ها هم حرف مردم، هم نقد صاحب‌نظران و همچنین پاسخ مسؤولان را بزنیم. تبادل فرصتی است برای شفافیت و صراحت، البته این به معنی نداشتن خطوط نیست.

وی ضمن قدردانی از کسانی که در تولید این برنامه کمک کردند، می‌گوید: این موضوع برای اولین‌بار در تلویزیون تعاملی تلوبیون اتفاق افتاده است، مسلما استقبال و حمایت فعالان رسانه، سیاستمداران، کارشناسان در حوزه‌های مختلف باعث می‌شود تولید چنین برنامه‌هایی ادامه پیدا کند و افزایش یابد.

او درباره چهار ویژه برنامه تبادل نیز عنوان می‌کند: در سه روز برگزاری مناظرات نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری و هم زمان با برگزاری آن از ۳۰دقیقه قبل از شروع مناظره، تبادل بحث درباره ابعاد مناظره را آغاز و در زمان مناظره، به صورت زنده مناظره را از شبکه آرا پخش می‌کند و در نیمه مناظره و پس از پایان مناظره بحث را ادامه می‌دهد. همچنین ویژه برنامه چالشی و متفاوت را برای روز انتخابات تدارک دیده شده است.

فاطمه عودباشی - رسانه / روزنامه جام جم