جدا از آب و خاک (+عکس)

هم‌چنین به آنها اپی‌فیت هم گفته می‌شود چون در طبیعت روی گیاه دیگری مثلا تنه یک درخت زندگی می‌کنند.

آنها موادغذایی و رطوبت مورد نیاز خود را از هوا و باران می‌گیرند. این گیاهان حدود ۵۰۰ گونه مختلف دارند و در بسیاری از اکوسیستم‌های مختلف یافت می‌شوند از جمله در جنگل‌ و‌ بیابان.‌

در نواحی معتدل به صورت خزه‌‌، گلسنگ‌‌ و جلبک‌ هستند و در نواحی گرمسیر به شکل سرخس‌‌، ارکیده‌، کاکتوس‌‌ و آناناسیان.

این گیاهان با وجود تازه وارد بودن‌شان در ایران، حسابی مورد استقبال قرار گرفته‌ و طرفداران زیادی دارند.

در ابتدای گزارش باید به این پرسش پاسخ داد که آیا گیاهان هوازی انگل هستند باید گفت این گیاهان بر خلاف انگل‌ها از گیاه میزبان تغذیه نمی‌کنند بلکه از آن فقط به عنوان تکیه‌گاه استفاده می‌کنند. در ادامه برخی نکات لازم برای نگهداری از آنها و ویژگی های این گیاهان را مرور می‌کنیم.‌

نسل گیاهان هوازی به بروملیادها بر می‌گردد که همان اجداد خانواده آناناس هستند اما همه آناناسیان هوازی نیستند بلکه در اندازه‌های مختلف، رنگ‌ و اشکال مختلف دیده می‌شوند مثل وریزیا، بیلبرجیا، گازمانیا و ایکمیا.

بر خلاف سایر گیاهان در خاک رشد نمی‌کنند. در طبیعت، از ریشه‌های خود برای استقرار در هر جایی استفاده می‌کنند و به شاخه‌های درخت یا صخره‌ها چنگ می‌زنند. همچنین از زندگی در یک لیوان شیشه‌ای، روی شن و ماسه، در یک ظرف یا یک گلدان کوچک خوشحال هستند.

اندازه و رنگ‌های متنوعی دارند. قد و قواره‌شان از ۵ سانتی‌متر تا ۲ متر هم می‌رسد اما بیشتر گیاهان موجود در بازار کوچک و ۵ تا ۱۲سانتی‌متر هستند.

از طریق روزنه‌های کوچک روی برگ‌هایشان موادغذایی را می‌گیرند.

با هوا زنده‌اند پس نمی‌توانند در یک محیط دربسته مثل یک محفظه شیشه‌ای زندگی کنند.

محیط روشن را می‌پسندند پس آنها را در کنار پنجره جنوبی، شرقی یا غربی قرار دهید. همچنین زیر نورهای فلورسنت هم عملکرد خوبی دارند. حضور در ایوان برایشان خوب است. فقط مطمئن شوید تمام روز همنشین نور مستقیم آفتاب نباشند.

یکی دوبار در هفته غبارپاشی برای‌شان خوب است. غبارپاشی یا مه‌پاشی همان اسپری آب روی شاخ و برگ گل است.

این گیاهان موادغذایی خود را از آب و هوا به دست می‌آورند اما در بهار و تابستان می‌توان با کود هم تغذیه‌شان کرد.

اگر برگ‌های گل، خشک یا قهوه‌ای شده‌است، آن‌ را از گیاه جدا کنید.

این گیاهان کوچک گاهی در انبوهی از رنگ‌ها شکوفا می‌شوند و در بهار و تابستان گل می‌دهند. عمر گل چند روز تا چند ماه بوده و گل‌دهی معمولا نشانه‌ پایان عمر این گیاهان است.

این گیاهان مادر هم می‌شوند. در کنار پایه پاجوش‌های کوچکی می‌زنند که می‌توان به این وسیله تکثیرشان کرد.

گیاهان هوازی مناسب کسانی هستند که به خاک حساسیت دارند.

دو نوع خشکی‌زی و رطوبت‌زی دارند. دسته اول بسیار مقاوم و حتی در نور شدید آفتاب و آب کم قادر به زندگی‌است در حالی‌که دسته دوم برای رشد نیازمند آب زیاد و هوای معتدل است.

جالب است بدانید بیشتر انواع خشکی‌زی‌ نقره‌ای و سبز رنگ و انواع رطوبت‌دوست رنگ‌های پررنگ‌تر و زیباتری دارند.

ملاقات با ‌تیلاندزیا ‌

یکی از مهم‌ترین انواع گیاهان هوازی خشکی‌زی، تیلاندزیا است که چند گونه از آن در ایران وجود دارد. این گل از گیاهانی است که نگهداری آن در خانه آسان است به شرطی که مراقبت‌های زیر را به دقت از آن به عمل آورید:

آبیاری

آبیاری درست، به‌جا و منظم یکی از نیازهای اصلی گیاهان هوازی است.
میزان آبیاری رابطه مستقیمی با شرایط محیطی مثل دما، نور و رطوبت دارد.
آبیاری زیاد ‌عامل پوسیدگی این گیاه و نابودی آن است.
آبیاری دو هفته یک‌بار برای آن کافی است. البته اگر گل در فضای باز باشد نیاز آن به آبیاری بیشتر می‌شود.
طبیعی است در فصل زمستان دفعات آبیاری‌ به سه هفته یکبار کاهش می‌یابد.
حدود نیم ساعت گل را به صورت برعکس در آب غرق کنید. بعد آن را بردارید و خوب بتکانید تا آبی روی برگ‌ها نماند.
چهار ساعت بعد از آبیاری باید گیاه کاملا خشک شده باشد وگرنه دچار پوسیدگی می‌شود. اگر دیدید در این مدت زمان خشک نشده آن را به فضای باز، یا جای گرم‌تر و با تهویه بهتر منتقل کنید.
دقت کنید آب آبیاری هم دما با محیط و کلر آن خارج شده باشد.
در فواصل بین دو آبیاری هم خوب است آن را غبار‌پاشی کرد.

دما

مناسب‌ترین دما برای این گیاه دمای اتاق است.
محدوده دمایی ۱۰ تا ۳۵ درجه سانتی‌گراد رشد می‌کند.
البته چون گیاه مقاومی است در دمای بیشتر از این هم دوام می‌آورد.
به سرمای زیاد حساس است و نباید دمای محل زندگی‌اش به کمتر از ۷ درجه برسد.
فراموش نکنید وجود هوا برای این گیاه یک عنصر حیاتی است پس نمی‌توان آن‌ را در ظروف در بسته مثل تراریوم‌های در دار نگهداری کرد.

نور

این گیاه عاشق نور است اما به سبک دوری و دوستی. یعنی به نور غیر مستقیم نیاز دارد به خصوص در ماه‌های گرم سال.
تابش مستقیم نور خورشید به آن، باعث سوختگی برگ‌هایش خواهد شد.
رعایت فاصله‌گذاری آن‌ از پنجره‌های جنوبی ضروری است.
در صورت دسترسی نداشتن به نورآفتاب، می‌توان نور فلورسنت یا چراغ‌های رشد را جایگزین کرد. حواس‌تان باشد این لامپ‌ها در فاصله بیش از نیم متری از گیاه قرار گیرند.
گیاهان هوازی دست کم به ۱۲ ساعت نور در روز احتیاج دارند.

رطوبت و کود‌دهی

تأمین رطوبت به خشکی‌زی یا رطوبت‌زی بودن گیاه بستگی دارد اما به طور کلی اگر محیط رشد گیاه خشک است به برآوردن این نیاز دقت کنید.
این گیاهان کم توقعند و برای رشد به کود زیادی احتیاج ندارند.
برای رشد بهترشان می‌توانید از کود گل ارکیده استفاده کنید.
روش کار به این صورت است که دو سه قطره از آن را درون آب آبیاری حل کنید تا موقع غوطه‌وری گیاه در آب جذب آن شود.
این مقدار موادغذایی برای ماهی یک‌‌بار کافی است.

آفات و بیماری‌ها

تیلاندزیا به آفاتی مثل شپشک‌های آرد آلود و بیماری‌های قارچی مثل فوزاریوم حساس است.
نشانه ‌اصلی ابتلا به قارچ، پژمردگی و خشک شدن برگ‌های پایین است.
اگر چنین موردی را مشاهده کردید ساقه را تا قسمت‌های سیاه شده کوتاه کنید.
برای از بین بردن آفات هم با یک تکه پارچه آغشته به الکل یا مایع ظرفشویی رقیق شده، محل آفت را تمیز کنید.

راز و رمز تکثیر تیلاندزیا

این گیاه ‌در تمام زندگی‌اش فقط یک‌بار گل می‌دهد و در طول دوره گلدهی تولید گیاهچه‌های کوچکی می‌کند که متصل به مادرند.

اینها را به همان شکل متصل به گیاه مادری نگه دارید تا زمانی که ‌قد و قواره‌شان به اندازه نصف تا یک سوم مادرشان برسد. بعد بند ناف را قطع کنید و نوزادها را جداگانه بکارید. مادر بعد از گلدهی می‌میرد.

چند پیشنهاد برای تیلاندزیا‌

این گیاه در دکوراسیون مدرن منازل یا محیط‌های کاری به عنوان یک عنصر دکوری و تزیینی کاربرد دارد.
نداشتن محدودیت مکانی در خانه، یک حسن دیگر برای این گیاه است.

شما می‌توانید با استفاده از سیم مفتولی آن را به یک یا چند تکه چوب متصل کنید و آویزانش کنید یا به صورت پایه دار روی میز قرارش دهید.

هم‌چنین از آن می‌توان برای درست کردن تراریوم هم استفاده کرد. تراریوم نباید در‌دار باشد.یا این‌که آن را روی یک تکه چوب بگذارید و با خزه تزیینش کنید تا طبیعی جلوه کند.

جهت مشاهده تصویر اصلی بر روی عکس زیر کلیک کنید.

زینب خزایی - جامعه / روزنامه جام جم