خاطرات بد را با تمرکز بر جزییات، فراموش کنید

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از ایرنا، محققان با تکیه بر یافته‌های یک مطالعه جدید گزارش دادند که می‌توان چگونگی رمزگذاری و حفظ خاطرات احساسی را توسط مغز دستکاری کرد.

دانشمندان در این مطالعه دریافتند که تمرکز بر روی جزییات خنثی و بی اهمیت یک صحنه آزار دهنده می‌تواند خاطرات بعدی فرد و برداشت‌های منفی وی را از آن صحنه تضعیف کند.

بازیابی حافظه بر دو نوع است؛ فرد ممکن است جزییات زیادی را درباره یک رویداد یا تجربه به یاد آورد، فرآیندی که محققان از آن با عنوان "تجدید خاطره" (recollection) یاد می‌کنند و یا ممکن است حس آشنایی و برخورد با یک موضوع را داشته باشد بدون این که جزییات آن را به یاد آورند.

به گفته فلورین دولکوس از اساتید روانشناسی دانشگاه ایلینویز و مولف ارشد این پژوهش، مطالعات پیشین نشان داده بود که احساسات و عواطف خاطرات را تقویت کرده و به طور خاص در به یاد آوردن واضح‌تر آن‌ها کمک می‌کند.

آن‌طور که دولکوس می‌گوید، اگرچه این خاصیت احساسات مفید است اما در عین حال می‌تواند برای کسانی که بارها و بارها جزییات یک رویداد تلخ و آزاردهنده را به یاد می‌آورند، مشکل ساز باشد، خاطرات منفی می‌تواند به بروز اختلالاتی چون اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) منجر شود، اختلالی که به موجب آن یک خاطره واقعا آزاردهنده با جزییات خاص در ذهن فرد باقی می‌ماند.

در این تحقیق، مغز ۱۹ شرکت کننده در حالی که به عکس‌هایی با محتوای منفی یا خنثی- مانند یک چهره خونین یا عکس یک درخت - نگاه می‌کردند، اسکن شد. MRI عملکردی نشان داد که کدام منطقه از مغز هر شرکت‌کننده در جریان این فعالیت فعال می‌شود، ابتدا از هر شرکت کننده خواسته شد تا پیش از نگاه کردن به عکس بر جزییات بی‌اهمیت آن تمرکز کند. این شرکت کنندگان در مرحله بعد به مدت چهار ثانیه بر موضوع اصلی عکس نگاه کردند و به این که تا چه اندازه احساس منفی در آن‌ها ایجاد کرده بود، امتیاز دادند.

شرکت کنندگان سه تا پنج روز بعد به آزمایشگاه بازگشتند تا همان عکس‌ها و چند عکس جدید را ببینند. از آنها خواسته شد تا تعیین کنند که کدام عکس به نظرشان کاملا جدید و کدام یک به نظرشان تا حدودی آشنا یا کاملا آشنا است.

در نهایت این افراد پس از گذشت چند روز جزییات کمتری را در مورد عکس‌های تلخ و منفی که دیده بودند به یاد می‌آورند. به علاوه اسکن‌های FMRI نیز نشان داد زمانی که افراد بر روی جزییات بی اهمیت عکس‌های منفی تمرکز می‌کردند، آن مناطقی از مغز که به ارتباط با شکل گیری خاطرات احساسی شناخته می‌شود، بیشترین فعالیت را داشتند.

یافته‌های این مطالعه می‌تواند به ابداع روش‌هایی جدید برای افزایش انعطاف‌پذیری روانشناختی (psychological resilience) در افرادی چون سربازان، افسران پلیس یا آتش‌نشانان منجر شود که در معرض تجربه اتفاقات دلخراش و تکان دهنده قرار دارند. به علاوه چنین راهبردی می‌تواند برای افرادی که از افسردگی یا اضطراب رنج می‌برند نیز مفید باشد.  

گزارش کاملی از یافته‌های این مطالعه در مجله Neuropsychologia منتشر شده است.