رویارویی جنگی چین با آمریکا

روز گذشته خبرگزاری شینهوا به نقل از سخنگوی ناوگان دریایی چین تایید کرد که یک ناو هواپیمابر چینی در تنگه تایوان تردد داشته است، اما گفت مسؤولیت آن تحقیق علمی بوده است ! این درحالی بود که وزارت دفاع تایوان گفته بود یک ناو هواپیمابر چینی از منطقه‌ای حساس که کشتی‌های آمریکا و ژاپنی هم آن را رصد کردند، گذشته است. یک سخنگوی وزارت دفاع چین دیروز پس از دیدار مقام‌های ارتش چین و آمریکا در حاشیه گفت‌وگوهای دفاعی در بانکوک تاکید کرد،‌ پکن هیچ‌گونه تحولات مرتبط با استقلال تایوان را تحمل نمی‌کند و از ایالات متحده خواست تا با این مساله برخورد مناسبی داشته باشد. چین از آمریکا خواست در دریای چین جنوبی قدرت‌نمایی نکرده و از ایجاد تردیدهای جدید بر سر تایوان خودداری کند. وی فنگی، وزیر دفاع چین که پشت درهای بسته با مارک اسپر همتای آمریکایی خود دیدار داشت، گفت از آمریکا خواسته است تا از قدرت‌نمایی در دریای چین جنوبی خودداری کرده و تنش‌ها در دریای چین جنوبی را تحریک و تشدید نکند. ایالات متحده هنوز واکنشی به رزمایش دیروز پکن نداشته، اما همواره چین را به نظامی‌سازی دریای چین جنوبی متهم می‌کند. مارک اسپر نیز یکشنبه گفت، پکن مرتبا به ارعاب و ترساندن برای پیشبرد اهداف استراتژیک خود در این منطقه متوسل می‌شود.
تشدید تنش‌ها
چند روز پیش دو فروند ناو جنگی غول‌پیکر آمریکا از تنگه تایوان عبور کردند. تنگه تایوان که ۱۸۰ کیلومتر وسعت دارد، جزیره تایوان را از سرزمین اصلی چین جدا می‌کند. یکی از این ناوها موسوم به یواس‌اس چنسلور برای نهمین‌بار از این تنگه عبور می‌کرد. این ناو جنگی دارای سیستم موشک‌انداز هدایت‌شونده بود. پکن این اقدامات را در مجموع تحریک‌آمیز توصیف کرد. اخیرا آمریکا تعداد ورود و خروج ناوهای خود را به این تنگه استراتژیک که حیاط خلوت پکن محسوب می‌شود، افزایش داده است. تایوان از این اقدامات به عنوان نشانه‌ای از حمایت روز‌افزون استقبال می‌کند. آمریکا این اقدام را عملیاتی «روتین» توصیف کرده است. واشنگتن در بیانیه‌ای گفت، نیروی دریایی آمریکا این اقدام را در راستای تعهد ایالات متحده به حمل و نقل آزاد در آب‌های بین‌المللی و آزادی عبور و مرور دریایی انجام داده و این اقدام تداوم می‌یابد. چین اما با محکوم کردن این اقدامات تلاش می‌کند با برگزاری رزمایش‌های نظامی متقابل در برابر آمریکایی‌ها زورآزمایی کند. تحرکات اخیر نظامی آمریکا و چین در تنگه تایوان حکایت از تشدید تنش‌ها بر سر این منطقه دارد.
ریشه‌های مشکل
چین، منطقه تایوان را که در سال 1949 میلادی در پایان جنگ داخلی از این کشور جدا شد، همچنان بر اساس قانون «اصل چین واحد» بخشی از خاک خود می‌داند. مقام‌های چین و تایوان در 1992 میلادی به توافق رسیدند هر اقدامی در این منطقه و در روابط طرفین بر اساس اصل «چین واحد» باشد. بر اساس این اصل، چین و تایوان به یک کشور که همان سرزمین مادری است تعلق دارند. از این رو هر کشوری که دارای روابط رسمی با پکن است حق ندارد با مقام‌های تایوانی ملاقات کند، اما از زمانی که تسای اینگ ون در سال 94 به عنوان اولین زن تایوانی از حزب حاکم دموکراتیک ترقی‌خواه به ریاست‌جمهوری تایوان برگزیده شد، روابط دو سوی تنگه تایوان (چین و تایوان) رو به تیرگی نهاد. زیرا حزب تسای اینگ از نظر چین، دارای دیدگاه‌های استقلال‌طلبانه است و بخش‌هایی از اساسنامه آن از استقلال و منفک شدن تایوان از چین حمایت می‌کند. تایوان، با نام رسمی جمهوری چین (یا چین تایپه، چین ملی و فُرمُز )، کشوری در شرق آسیاست که از جزایر تایوان، پنگهو، کینمن، ماتسو و تعدادی جزیره کوچک دیگر تشکیل می‌شود. این کشور از راه دریا از غرب با جمهوری خلق چین، از شمال شرق با ژاپن و از جنوب با فیلیپین همسایه است.
با این حال ریشه مشکلات کنونی را باید به تصویب قانونی در کنگره آمریکا مرتبط دانست که برای نخستین بار از فروش میلیون‌ها دلار تسلیحات نظامی به تایوان حمایت کرد. مقام‌های چینی می‌گویند: واشنگتن با این کار سیاست‌های مداخله‌گرانه‌ای را در منطقه دنبال می‌کند. فروش ۶۶فروند هواپیمای جنگنده F ــ 16V به تایوان خشم شدید پکن را به دنبال داشت. آمریکا هیچ رابطه رسمی با تایوان ندارد، اما پنتاگون می‌گوید از سال 2010 تا کنون 15 میلیارد دلار اسلحه به این جزیره فروخته است.
آماده‌ایم برای جنگ
چین می‌گوید در صورت ادامه تحرکات آمریکا و تمایل تایوان به اعلام استقلال حاضر است برای مقابله با این تحرکات وارد جنگ شود. وو‌کیان، سخنگوی وزارت دفاع چین با تاکید بر این‌که استقلال تایوان، موضوعی مرده است، می‌گوید: «پکن بیشترین تلاش خود را برای اتحاد صلح‌آمیز با تایوان به کار خواهد بست.» وی با هشدار به آمریکا گفته است چنانچه آمریکا بخواهد با اقدامات خود استقلال تایوان را هدف قرار دهد، آماده جنگ خواهد بود. ارتش چین نیز گفته است قاطعانه خواهد کوشید با تمام کسانی که «جرات دارند» برای جدایی تایوان از چین تلاش کنند، مقابله خواهد کرد. کارشناسان می‌گویند دولت‌های آمریکا از سال ۱۹۷۹ به بعد، به طور رسمی خود را متعهد به سیاست چین واحد معرفی کرده و بر این سیاست پایبند بوده‌اند. اما با ورود ترامپ به کاخ سفید، موج تازه‌ای از کشمکش‌های سیاسی و اقتصادی بین چین و آمریکا شکل گرفت که طی دوسال گذشته به شدت اوج گرفته است. مساله فروش میلیاردها دلار سلاح به تایوان و عبور و مرور تحریک‌آمیز ناوهای آمریکایی از تنگه تایوان چینی‌ها را به‌شدت خشمگین ساخته است. در این میان تحولات هنگ‌کنگ نیز بر تایوان اثر گذاشته و تمایلات استقلال‌طلبانه را در بین آنها تشدید کرده است.

علی باقری

بین‌الملل