ظرفیت رزرو شبکه برق صرف چه می‌شود؟

یا به بیانی دیگر با این ظرفیت می‌توان بیش از 50 میلیون کولر گازی با مصرف بهینه را روشن کرد؛ یعنی به ازای هر خانوار ایرانی دو کولر گازی. از طرف دیگر اگر به آمارهای صنعت برق ایران که شرکت توانیر آنها را ارائه می‌کند نگاهی بیندازیم متوجه می‌شویم در تابستان سال گذشته اوج مصرف برق کشور به 57 هزار مگاوات رسید. این ظرفیت فقط حدود 70 درصد کل ظرفیت نصب‌شده نیروگاه‌های کشور است. با وجود این در برخی مناطق کشور قطعی‌های برنامه‌ریزی‌شده برق به دلیل کمبود ظرفیت داشتیم. شاید این پرسش برایتان ایجاد شود که پس بقیه ظرفیت شبکه چه شده است؟

پاسخ این است که برای عملکرد ایمن شبکه برق همیشه باید بخشی از ظرفیت نیروگاه‌ها به صورت رزرو باقی بماند. در شبکه برق وسیع یک کشور با تعداد فراوان نیروگاه در هر لحظه احتمال خروج یک یا حتی خروج همزمان چند نیروگاه از مدار به دلیل اتصالی یا قطعی خطوط انتقال یا خرابی وجود دارد. در چنین حالتی باید نیروگاه‌های دیگر به اندازه کافی ظرفیت رزرو داشته باشند تا بتوانند چنین پیشامدهای ناگهانی را بدون این‌که شبکه دچار اختلال شود، جبران کنند. اگر این ظرفیت‌های رزرو به صورت مناسبی در شبکه در نظر گرفته نشود در صورت پیشامدهایی مانند خروج ناگهانی نیروگاه‌ها از مدار، اختلال‌های بسیار شدید و ادامه‌داری در شبکه برق رخ می‌دهد که باعث خاموشی گسترده شده و ممکن است حتی کل شبکه برق را خاموش کنند.
علاوه بر اختصاص بخشی از ظرفیت تولید شبکه به رزرو، همیشه مقداری از ظرفیت نیروگاه‌ شبکه خارج از مدار است. علت آن زمانبر بودن تعمیرات در صورت خرابی و همچنین لزوم انجام بازدیدهای دوره‌ای است. بنابراین همیشه در شبکه برق کشورها ظرفیت نصب‌شده نیروگاه‌ها باید به‌طور قابل‌توجهی از میزان نیاز به انرژی برق در اوج مصرف بالاتر باشد تا در شبکه خاموشی اتفاق نیفتد.

محمد عادل‌پور

پژوهشگر دکتری برق