حمله سایبری

پرده اول
دولت آمریکا 26 فروردین در بیانیه‌ای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را به عنوان یک گروه تروریستی معرفی کرد. این اقدام از سوی دولت دونالد ترامپ صورت گرفت و با موجی از واکنش‌ها در داخل و خارج از ایران همراه بود. آمریکایی‌ها گمان کردند با این اقدام اجماع داخلی و خارجی در محدود کردن فعالیت‌های سپاه به وجود خواهد آمد، ولی جدا از این‌که در داخل کشور طیف‌های مختلف از سپاه پاسداران حمایت کردند و هشتگ «من‌هم سپاهی‌ام» را به یکی از پرکابردترین‌های مجازی تبدیل کردند در خارج از کشور هم برخی از این تصمیم ابراز نگرانی کردند. نکته جالب توجه در این اقدام آمریکا علیه سپاه پاسداران این بود که در روزهایی که سپاه در کنار ارتش و نیروهای مردمی مشغول کمک‌رساندن به سیل‌زدگان بود این نهاد انقلابی به عنوان یک گروه تروریستی معرفی شد، در‌حالی که گروه‌های تروریستی در سراسر دنیا مشغول فعالیت هستند ولی کسی به فکر تروریست معرفی کردن آنها نیست؛ علاوه بر این نقش سپاه در مبارزه با تروریسم در منقطه برکسی پوشیده نیست.
پرده دوم
چند روز از ماجرای تروریستی خواندن سپاه از سوی آمریکا نگذشته بود که اینستاگرام حساب کاربری برخی چهره‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را مسدود کرد. سردار قاسم سلیمانی اولین چهره‌ای بود که اینستاگرام صفحه‌اش را از دسترس خارج کرد. ساعاتی از اتفاق فوق نگذشته بود که صفحه منتسب به سردار موسی کمالی، رئیس سرمایه نیروی انسانی ستاد کل نیروهای مسلح را مسدود کرد. دومینوی مسدودسازی‌ها ادامه داشت و سرلشکر جعفری فرمانده کل سپاه نیز صفحه‌اش در این شبکه اجتماعی مسدود شد و سردار سرلشکر باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، سردار حسین سلامی جانشین فرمانده سپاه، سردار علی فضلی، سردار محمدباقر قالیباف، سردار حاجی‌زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه، سرلشکر سیدیحیی رحیم‌صفوی، سردار سیدکمال هادیان‌فر رئیس پلیس راهور ناجا و ... از جمله چهره‌هایی بودند که از سوی اینستاگرام مسدود شد.
صفحه منسوب به حجت‌الاسلام رئیسی، رئیس قوه قضاییه نیز صفحه‌ای بود که بدون این‌که روشن باشد از سوی اینستاگرام مسدود شد‌.
سخنگوی اینستاگرام این مسدودسازی‌ها را تایید کرد و در بیانیه‌ای که این شبکه اجتماعی منتشر کرد، تصریح شد: «ما تحت محدودیت‌های قوانین تحریم‌های ایالات متحده عمل می‌کنیم. با مقامات دولتی مرتبط همکاری می‌کنیم تا اطمینان حاصل کنیم که تعهدات قانونی‌مان، از جمله مربوط به تعیین سپاه (به عنوان سازمان تروریستی خارجی) را رعایت می‌کنیم.»
پرده سوم
مسدودسازی‌ها از سوی اینستاگرام در حالی آغاز شده که بهانه آنها تروریستی بودن یک نهاد نظامی در حال مبارزه با تروریسم است ولی همین شبکه اجتماعی هیچ برخوردی با صفحات گروهک‌های تروریستی فعال در سراسر دنیا نمی‌کند و آنها آزادانه مشغول ترویج آرا و نظرات خود هستند. برای مثال صفحاتی منسوب به گروهک منافقین که ترورهای بسیاری در داخل ایران انجام داده و خون انسان‌های بی‌گناه بسیاری را بر زمین ریخته‌اند، آزادانه فعالیت می‌کنند و هیچ محدودیتی در مورد آنها اعمال نمی‌شود.
علاوه‌بر این باید یادآوری کرد که این اقدام اینستاگرام حرکتی خلاف جریان آزادانه اطلاعات است و با این اقدام ثابت شد که گردش آزادانه اطلاعات یک شعار توخالی است که از آن برای سوءاستفاده از کشورهای مستقل استفاده می‌شود.
طی چند روز اخیر که مسدود شدن صفحات فرماندهان سپاه اوج گرفته گمانه‌زنی‌ها حول آینده این شبکه اجتماعی در ایران بالا گرفته و هرکسی از ظن خود درباره این شبکه اجتماعی اظهارنظر می‌کند؛ اظهارنظرهایی که برخی از آنها بوی شتاب‌زدگی می‌دهد و برخی نیز سعی می‌کنند با دعوت به عقلانیت فضا را برای تصمیم منطقی در قبال این شبکه اجتماعی فراهم کنند. دوباره بازار شایعات درباره فیلتر شدن اینستاگرام داغ شد و عده‌ای تاکید کردند که فیلترینگ راه‌حل نیست.

فیلترینگ گام آخر است
جاویدنیا، معاون امور فضای مجازی دادستان کل کشور، هدف و اساس کار، فیلترینگ اینستاگرام نیست اما یک مثالی همیشه مطرح است اگر دشمن حمله کند و یک پل ارتباطی وجود داشته باشند که از آن طریق بتواند وارد کشور شود یا باید آن پل مستحکم شود و احتمال لطمه دیدن از بین برود و در غیر این صورت کار عاقلانه این است که آخرین حربه را به کار گرفته و پل ارتباطی را قطع کنیم، پس فیلتر کردن گام آخر است. در این شرایط اعلام می‌کنیم اگر راهی بجز فیلترینگ باقی مانده اعلام کنند و دولت به آن ورود کند و بر آن اعمال حاکمیت شود اما اگر راهی باقی نمانده، چاره‌ای جز فیلتر شدن اینستاگرام نیست. این در حالی است که نمونه‌های داخلی خوبی در کشور وجود دارد که می‌تواند جایگزین صفحه اینستاگرام شود.

تا نماز در مسجدالاقصی مبارزه ادامه دارد
واکنش سردار کمالی به بسته شدن صفحه‌اش در اینستاگرام: این اتفاق نشان می‌دهد که اینها عوامل استکبار و صهیونیست هستند و به جریان مستقیم اطلاعات اعتقاد ندارند اما ما تا سرنگونی صهیونیست و نماز در مسجدالاقصی مبارزه را ادامه می‌دهیم.

وقتی شبکه‌های اجتماعی هم سیاست‌زده می‌شوند

عباس اسدی، استاد ارتباطات و روزنامه‌نگاری دانشگاه علامه طباطبایی ضمن نادرست شمردن اقدام اخیر اینستاگرام در حذف صفحات فرماندهان سپاه به جام‌جم می‌گوید: آمریکا این روزها در قبال ایران جنگ لفظی و کلامی در پیش گرفته و تنها راه حل این است که شاید اتفاقی در عرصه سیاست آمریکا رخ دهد و مثلا در انتخابات بعد رئیس‌جمهور تغییر کند. الان متاسفانه همه چیز در سطح دنیا یا سیاسی شده، یا تجاری و اقدام اینستاگرام گرچه اقدام درستی نیست، اما نشان می‌دهد که این شرکت می‌خواهد با همسو شدن با سیاست‌های دولت آمریکا امتیازی برای خود کسب کند.
اسدی می‌افزاید: وقتی شرکت بزرگی چون اینستاگرام که در همه جای دنیا عضو دارد چنین حرکتی انجام می‌دهد و صفحاتی را به دلایل سیاسی حذف می‌کند، ثابت می‌کند که بحث آزادی بیان حتی در آن سوی دنیا هم فقط در حد شعار است؛ وگرنه چرا جولیان آسانژ باید آن‌گونه در انگلستان دستگیر می‌شد؟ این روزها حتی ارتباطات هم سیاست‌زده شده است و روابط سیاسی افراد هم حالت مارکتینگ به خود گرفته است که در آن هر کسی هدف و سودی را دنبال می‌کند.
او ضمن مخالفت با فیلتر کردن شبکه اجتماعی اینستاگرام در پاسخ به حرکت سیاسی این شرکت تصریح می‌کند: این‌که در جواب به این حرکت آنها بیاییم و اینستاگرام را فیلتر کنیم، یک حرکت و تسکین موقتی است و دردی را دوا نخواهد کرد. این قضیه تنها موجب می‌شود که درست مثل همان وقتی که مردم از تلگرام به شبکه‌های دیگر کوچ کردند، این بار هم سراغ فضاهای دیگر بروند یا با وجود فیلترینگ همچنان در این فضا فعالیت کنند. البته شکایت از این شرکت هم کارگشاست و اگر قرار است از مردم بخواهیم که از این شبکه اجتماعی استفاده نکنند، بهتر است که این مضمون را در قالبی فرهنگی به آنها بگوییم.