دردسرهای دینار دولتی

امسال برخلاف سال‌های قبل، به علت کاهش ارزش پول کشورمان، تهیه ارز هم به مشکلات زائران اربعین اضافه شد. از آنجا که زائران اربعین برای سفر از مرزهای کشورمان به نجف و کربلا باید هزینه حمل و نقل را پرداخت کنند و رانندگان عراقی تمایلی به دریافت اسکناس کشورمان ندارند، مجبور به تهیه دینار عراق شده‌اند. به همین دلیل، بسیاری از زائران مجبور به خرید دینار از بازار آزاد شدند تا این‌که بانک مرکزی با تأخیر فراوان از این هفته تمهیداتی برای پرداخت دینار به قیمت دولتی به زوار فراهم کرد و بانک ملی هم به عنوان بانک عامل معرفی شد؛ اما ناکافی بودن باجه‌های پرداخت دینار در خاک عراق و مشکلات ثبت‌نام در پیام‌رسان بله، مشکلات زیادی برای زائران ایجاد کرده است.

بانک ملی پیام‌رسان بله را برای ثبت‌نام جهت دریافت دینار عراق معرفی کرد. بنابراین زائران کربلا نیازی به مراجعه حضوری به شعب ندارند و فقط کافی است با ثبت‌نام در این پیام‌رسان و پرداخت مبلغ انتخاب کنند که صد هزار یا 50هزار دیناری که پولش را در زمان ثبت‌نام پرداخت کردند کجا تحویل بگیرند.

اما دیروز افرادی که در پیام‌رسان بله ثبت‌نام کردند گفتند با مراجعه به باجه‌های بانک ملی به آنها دینار ندادند؛ چراکه بانک ملی می‌گوید باید 24 ساعت از زمان ثبت‌نام بگذرد تا امکان پرداخت دینار مهیا شود.

تصاویر و فیلم‌هایی که زائران منتشر کردند حاکی از صف‌های کیلومتری شهروندان ایرانی پشت شعبه‌های بانک ملی در مرز مهران و همین‌طور شهر نجف در عراق است که ساعت‌ها برای دریافت دینار معطل مانده‌اند. شعب بانک ملی در شهرهای مرزی و نقاط تعیین‌شده در کشور عراق طی یکی دو روز اخیر روزهای شلوغی را تجربه کردند.

دیروز کار به جایی کشید که بانک ملی اعلام کرد به دلیل ازدحام جمعیت در مرز مهران دریافت ارز از کارگزاری واقع در این مرز بسیار سخت و زمانبر خواهد بود و زوار برای شرایط اضطراری پول کافی برای انتقال از مرز به شهرها را همراه داشته باشند و ترجیحا ارز خود را از شهرهای نجف، کربلا و کاظمین دریافت کنند.

در حالی فروش ارز مسافرتی برای زائران اربعین به عاملیت بانک ملی آغاز شده که خبرهای رسیده حکایت از ازدحام چشمگیر جمعیت در شعب توزیع‌کننده دینار است.

هرچند بانک ملی اعلام کرده زائران اربعین می‌توانند در 250 باجه در ۵۱ نقطه مشخص‌شده در خاک عراق دینار خود را تحویل بگیرند، ولی گزارش‌های رسیده از شهرهای مرزی و البته فرودگاه‌های نجف و بغداد بیانگر تشکیل صف‌های طولانی و معطلی زائران در این مناطق است. در مرز شلمچه هم اصلا باجه بانک ملی نیست و زوار با جیب خالی و بدون گرفتن ارز وارد خاک عراق شدند. در نهایت دیروز بانک ملی اعلام کرد کارگزاری ارائه ارز (بانک ملی) پس از مرز شلمچه و در خاک عراق فعال شد. در مرز چزابه نیز با وجود این‌که زیرساخت‌های فنی و باجه‌های تحویل ارز از سوی این بانک فراهم شده است، اما مجوز استقرار باجه‌ها هنوز از سوی مقامات عراقی صادر نشده و مسؤولان بانک در حال رایزنی در این خصوص هستند.

علت اصلی ازدحام جمعیت در این مناطق، کمبود شعب بانک ملی برای تحویل دینار مسافران است. در این ایام بارها از بانک مرکزی خواسته شده برای جلوگیری از اتلاف وقت مردم تدابیری اتخاذ کند که کمتر در صف دریافت ارزشان بمانند.

شعب بانک ملی در عراق مملو از زواری است که ریال خود را در تهران به حساب بانک ملی ریخته‌اند و با حواله‌های الکترونیکی به دنبال دینار هستند. به دلیل کم بودن تعداد شعب بانک ملی در مرز و شهرهای مرزی عراق، صف‌های بسیار طولانی برابر شعب بانک به وجود آمده است؛ صف‌هایی که بیش از 3 تا 4 ساعت وقت زوار اربعین را می‌گیرد. جالب اینجاست که این معطلی تنها برای 240 هزار تومان مابه‌التفاوت ارز آزاد و دولتی است.

مشکل از عراق است

مدیرعامل بانک ملی ایران اعلام کرد: بانک مرکزی عراق نسبت به صدور مجوز برای دایر کردن باجه‌های بیشتر در عراق جهت پرداخت ارز به زائران، همکاری لازم را ندارد و زائران با مشکلاتی مواجه شده اند.

به گزارش بانک ملی ایران، محمدرضا حسین زاده اظهار کرد: ما درخواست کردیم اگر اجازه افزایش تعداد باجه‌ها و همچنین افزایش ساعات کار و شبانه‌روزی کردن آن‌ها را نمی‌دهند، لااقل اجازه بدهند دینارهای موجود را به داخل مرز ایران منتقل کنیم تا در کشورمان و در لب مرز به زائران پرداخت شود که متاسفانه طرف عراقی با این پیشنهاد هم موافقت نکرده است.

به گفته وی، البته باید به این مشکلات، ضعف زیرساخت‌های ارتباطی و بانکی عراق را نیز اضافه کرد.

حسین زاده در پایان گفت: از دولت و بانک مرکزی کشور دوست عراق، انتظار همکاری بیشتری داریم تا بتوانیم به زائران عزیز خدمات بهتری ارائه دهیم.

شهریار حیدری، دبیر ستاد مرکزی اربعین نیز با اشاره به مشکلات تأمین ارز زائران اربعین در مرزها، اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین اقدامات ستاد اربعین تسهیل سفر زائران و کاهش هزینه‌های آنهاست.

وی با بیان این‌که پس از تأمین دینار برای زائران برخی تصور کردند می‌توانند دینار را در داخل کشور اخذ کنند، افزود: با توافقاتی که با دولت عراق داشتیم، مقرر شد به بانک ملی ایران در عراق، دینار تزریق شود تا زائران بتوانند به مقدار مورد نیاز ارز تهیه کنند، اما به دلیل برخی قوانین این کشور، امکان ورود دینار در باجه‌های داخلی وجود ندارد.

حیدری با اشاره به این‌که ما در نقاط داخلی مرزها باجه نداریم، بلکه باجه‌های بانک برای اخذ دینار در نقاط منتهی به مرز در داخل عراق مستقر است، خاطرنشان کرد:
۲۰ باجه در مرز مهران در خاک عراق فعال‌شده است، اما با توجه به فضای جوی این روزهای استان‌های غربی بویژه ایلام، امکان فعالیت این باجه‌ها وجود نداشت تا این‌که با پیگیری‌های صورت گرفته از ساعت ۱۰ صبح دیروز فعالیت این باجه‌ها آغاز شد.

بازار سیاه بلیت پروازهای اربعین راه افتاد

رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی نسبت به فروش بلیت پروازهای اربعین با قیمت‌های نامتعارف و گران‌تر از نرخ مصوب هشدار داد.

حرمت‌ا... رفعی به ایسنا گفت: با توافق سازمان هواپیمایی و ایرلاین‌ها نرخ مصوب بلیت پروازهای ایران -عراق در مناسبت اربعین برای یک‌طرف یک میلیون و صدهزار تومان و برای دو طرف دو میلیون و ۲۰۰ هزار تومان تعیین شده و مردم نباید بلیتی را با قیمتی غیر از این بخرند. به گفته او، در حال حاضر بلیت پرواز عراق با قیمت‌هایی بیش از این و در حدود دو میلیون و ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار تومان در برخی آژانس‌ها خرید و فروش می‌شود. بررسی‌های خبرنگار ایسنا نیز حاکی از این است که قیمت این بلیت‌ها از مرز سه میلیون تومان هم گذر کرده است.

رفیعی، رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی گفت: قرار بر این بود شرکت‌های هواپیمایی از طریق نمایندگی‌های خود بلیت پرواز عراق در مناسبت اربعین را به فروش رسانند. طبق اعلام آنها هیچ پروازی به مقصد بغداد یا نجف در این مناسبت چارتر نشده است و فروش بلیت تنها در حدود ۲۲ نمایندگی فروش که خود ایرلاین‌ها تعیین کرده‌اند، انجام می‌شود. این یعنی همه آژانس‌ها و سامانه‌های رزرواسیون امکان فروش بلیت پروازهای عراق را ندارند.

رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی این سؤال را مطرح کرد که اگر ایرلاین‌ها چنین تصمیمی گرفته‌اند و قرار بود بلیت‌ها را خودشان با قیمتی مصوب بفروشند چرا و چگونه این بلیت‌ها به بیرون راه یافته و خارج از نمایندگی‌ها با قیمت گران در حال فروش است؟

مراقب بلیت‌های جعلی باشید

دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی با بیان این‌که زائران به هیچ عنوان قیمت‌های بالاتر بابت پروازهای اربعین پرداخت نکنند، گفت: خرید بلیت صرفا از طریق سایت‌ها و آژانس‌های معرفی شده انجام شود. مقصود اسعدی سامانی در گفت‌وگو با فارس اظهار کرد: گزارش شده برخی دفاتر و سایت‌های غیرمجاز فروش بلیت هواپیما نسبت به فروش بلیت پروازهای اربعین با نرخ‌های بالاتر اقدام کرده‌اند. وی با تاکید بر این‌که زائران تلاش کنند به هیچ عنوان نرخی بالاتر بابت پروازهای اربعین نپردازند، اظهار کرد: همان‌گونه که اعلام شد قیمت بلیت یکطرفه تهران - نجف و سایر شهرستان‌ها به نجف یک میلیون و 100 هزار تومان و دوطرفه دو میلیون و 200 هزار تومان است و این قیمت‌ها برای تاریخ‌های 2 تا 12 آبان تعیین شده است.

اسعدی سامانی گفت: زائران تلاش کنند حتما از دفاتر و آژانس‌های معرفی شده در سایت انجمن شرکت‌های هواپیمایی سازمان هواپیمایی کشوری بابت تهیه بلیت اقدام کنند و به هیچ عنوان سراغ سایت‌های غیرمعتبر و همچنین دفاتری که مجاز به فروش بلیت پروازهای اربعین نیستند، نروند.

وی تاکید کرد: پیش از این یکی از سایت‌های غیرمجاز فروش بلیت هواپیما نسبت به فروش بلیت پرواز تهران - استانبول اقدام کرده بود که مسافران پس از مراجعه به فرودگاه متوجه شدند که اصلا چنین پروازی وجود ندارد و این سایت بدون اطلاع شرکت هواپیمایی زاگرس نسبت به فروش بلیت اقدام کرده بود.

قصور بانک مرکزی

نرخ دینار عراق در صرافی‌های ایران 12 تومان است، اما ارز اربعینی تحویل عراق 6/9 تومان است و با توجه به سقف صد هزار دیناری، هر زائر به خاطر 240 هزار تومان باید این همه سختی بکشد. در حال حاضر قیمت هر هزار دینار در داخل خاک عراق 11 هزار تومان است یعنی تفاوت نرخ دولتی دینار با نرخ آزاد آن در عراق 150 هزار تومان می‌شود.

در حالی که بانک مرکزی با هدف جلوگیری از فروش دینار دولتی در داخل کشورمان، بانک ملی را مکلف به عرضه دینار در خاک عراق کرده، به نظر می‌رسد در شرایط اضطراری فعلی بانک مرکزی باید در سیاست خود تجدیدنظر کرده و عرضه دینار به زائران اربعین را از طریق شعب داخلی بانک ملی انجام دهد. بانک مرکزی توجه ندارد که کسی برای مابه‌التفاوت 240 هزار تومانی نرخ دینار دولتی و آزاد حاضر نیست بیش از 250 هزار تومان هزینه ویزا پرداخت کند و این تصمیم که زوار ایرانی باید حتما ارز خود را از عراق دریافت کنند یک بی‌تدبیری تمام‌عیار است. صف‌های طولانی در نجف و کربلا و دیگر نقاط عراق برای دریافت ارز اصلا زیبنده زائران ایرانی اربعین نیست و بانک مرکزی و دولت هر چه زودتر باید برای این‌که این چالش جدی‌تر نشود فروش دینار عراق به نرخ دولتی در کشور را آزاد کنند. دولت و بانک مرکزی دقیقا یک‌سال تمام فرصت برنامه‌ریزی برای بهترین نحوه تخصیص و پرداخت ارز مورد نیاز زائران اربعین را در اختیار داشتند، اما دقیقا در تمام 11 ماه سال هیچ حرکت و برنامه‌ریزی در این راستا صورت نگرفت و در نهایت در دقیقه90، دولت تنها چند روز مانده به اربعین و در حالی که خیل زیادی از زائران اربعین عملا مجبور به خرید دینار مورد نیاز خود از بازار آزاد کشورمان به قیمت 13 تا 14 هزار تومان شدند، به فکر چاره برای این نیاز ضروری زائران افتاد. چرا باید صرفا تعدادی شعبه محدود برای جمعیت میلیونی زائران اربعین در نظر گرفته شود تا عملا بخش زیادی از وقت ارزشمند زائران که باید صرف زیارت شود، صرف ایستادن در صف دریافت ارز شود؟!