گفت‌وگو با سید محمد غرضی، وزیر سابق پست، تلگراف و تلفن

هیچ‌وقت دلم برای صندوق پست تنگ نمی‌شود

برای ما، پست همان صندوق‌های زرد رنگی است که پاکت‌‌های نامه را داخل آن می‌اندختیم تا برسد به دست کســـــــــــانی که دوستشان داشتیم. از روزی که پاکت را پست می‌کردیم تا گوشمان را می‌سپردیم به زنگ دوچرخه یا صدای موتور آقای پستچی تا بیاید و جواب نامه‌مان را بدهد. برای ما پست، کارتون پت‌پستچی‌ است که سازنده آن چند روز قبل فوت کرد و ما چقدر غصه‌مان شد که خاطره‌سازان ما دارند یکی یکی می‌روند و این نشان می‌دهد دوره نوستالژی‌‌‌‌های ما رو به پایان است. اما نسل ما هنوز یک خاطره زنده است و نفس می‌کشد؛ کلاه‌قرمزی و پسرخاله که برای اولین بار چند سال قبل با برنامه‌ای به نام صندوق پست به تلویزیون آمدند و هرچند هنوز به حیات خود ادامه داده‌اند و دوستان زیادی پیدا کرده‌اند اما دیگر برنامه‌شان صندوق پست نام ندارد که اگر بود شاید بچه‌‌های امروزی کنجکاو می‌شدند تا بدانند صندوق پست و کاربردش چیست !

کد خبر: ۱۱۶۹۳۸۷

امروز به‌نام روز جهانی پست نامگذاری شده و ذهن من دوباره می‌رود سمت صندوق پست، پاکت و تمبر و آقای پستچی و نوستالژی‌بازی. دلم تنگ می‌شود برای روزهایی که با وسواس کاغذی را انتخاب می‌کردم و بعد رنگ خودکار را و نامه‌ای می‌نوشتم برای آن که عزیزتر از جان بود! و آن لحظه‌ای که تمبرهای آقای فروشنده را یکی یکی برانداز می‌کردم تا قشنگ‌ترینش را انتخاب کنم؛ تمبرهایی با طرح گل‌های زیبا و رنگی یا عمارت‌ها و شخصیت‌های دوست‌داشتنی و با این روحیه و این همه خاطره خوب نباید توقع داشت آن لحظه که در پاکت را می‌چسباندم را فراموش کنم.

با این همه خاطره از نامه و پست به سید محمد غرضی، وزیر سابق پست و تلگراف و تلفن زنگ می‌زنم تا کمی با او خاطره‌بازی کنم. اما راستش آقای وزیر سابق چندان اهل نوستالژی‌بازی نیست و معتقد است ماندن در گذشته دسیسه‌ای است برای عقب ‌نگه‌داشتن کشور! آقای غرضی به تکنولوژی علاقه‌مند است و این که دیگر مردم وقت نمی‌گذارند و برای هم نامه نمی‌نویسند را از آن حرف‌ها می‌داند چون به عقیده او این روزها مردم به مدد تکنولوژی به صورت مدام با هم در ارتباط هستند و دیگر لازم به نامه‌نگاری‌های به سبک دوره قاجار نیست که با سلامی طولانی شروع و با کلماتی پر طمطراق ادامه پیدا کند.غرضی که در دوره وزارتش اولین سیمکارت‌های تلفن همراه وارد کشور شد و پدیده‌ای به نام تلفن همراه در سال‌های بعد همه زندگی مردم را تحت‌‌تاثیر قرار داد، می‌گوید: پست که فقط نامه‌نگاری و صندوق پست نیست! یعنی چه این صنعت به این گستردگی را به صندوق پست محدود کرد و الان از فعال نبودن این صندوق‌ها احساس غربت کرد. البته صندوق‌ها هستند اما شکلشان تغییر کرده و به‌روز شده‌اند. مدت‌هاست نامه‌های الکترونیکی جای نامه‌‌های کاغذی را گرفته و بخش عمده کارهای کشور از طریق ایمیل انجام می‌شود.

غرضی هرچند سال‌هاست پستی در وزارتخانه‌ای ندارد اما گلایه‌‌مند است که برخی از برنامه‌های او و همکارانش در صنعت پست اجرایی نشده که «اگر می‌شد میلیون‌ها ریال پول به اقتصاد کشور کمک می‌کرد.» غرضی می‌گوید: الان بیشترین مرسولات داخلی و خارجی از طریق پست انجام می‌شود، سری به فرودگاه پیام بزنید تا متوجه این نکته شوید، فرودگاهی که برای ارسال مرسولات ساخته شد. پست ایران به دلیل نگاه‌های غیرحرفه‌ای رشد نکرده، کشور آلمان سال‌هاست همه راه‌آهن خود را در اختیار صنعت پست گذاشته و از این راه کسب درآمد خوبی می‌‌کند. در دوره وزرات من، پست پیشرفت‌های خوبی داشت. همکارانم کدپستی ده رقمی را ابداع کردند که مجلس برای تصویب آن ما را ده سال معطل کرد. کدپستی در کنار کد ملی، عالی عمل می‌کند. تصمیم داشتیم این کد را به کشورهای دیگر هم ارائه کنیم چون ابداع ایرانی‌ها بود اما کسی به آن اهتمام نشان نداد. کلا در کشور ما چون اندیشه‌ها رو به جلو نیست و همه چیز با اما و اگر همراه است خیلی از کارها روی زمین می‌ماند در صورتی‌که می‌توان با به سرانجام رساندن آنها هم در بودجه صرفه‌جویی کرد و هم انجام کارها را سرعت بخشید.

تلاشم برای کشاندن مهندس غرضی به نوستالژی‌بازی بیهوده است. حتی زمانی که به او می‌گویم وقتی مردم روی کاغذ نامه می‌نوشتند و برای یکدیگر پست می‌کردند به نوعی تمرین صبر و حوصله می‌کردند، شاید به همین دلیل صبورتر از مردم امروزی بودند. غرضی می‌گوید: «شما چرا اینقدر واپسگرا هستید! کی گفته مردم امروز صبر و حوصله ندارند و یا کمتر اهل مدارا هستند! پس این‌همه مشکل را کی تحمل می‌کند؟ مردم امروزی اتفاقا خیلی صبورتر و هوشمند‌تر از مردم گذشته هستند. آنها بسیار پرتکاپویند، برای زندگی بهتر تلاش می‌کنند. یک جوان امروزی را با جوان مثلا 30 سال قبل مقایسه کنید تا متوجه شوید چقدر حرکت و تلاش او بیشتر شده است. جوان‌های امروزی از صبح تا شب در حال حرکت و جست‌وجو به‌منظور یافتن راهی برای زندگی خوب و پیشرفت هستند. گوشی‌های هوشمند و اینترنت باعث شده آنها اطلاعات زیادی داشته باشند و برای مشکلات راه‌حل‌های متفاوتی پیدا کنند. آنها با اینترنت برای خود و همراهانشان کار ایجاد می‌کنند.چگونه می‌توان گفت این نسل حرکتی ندارد و بی‌حوصله است ‌!

غرضی به فناوری و دنیای اینترنت و هوشمند علاقه‌مند است، با گوشی‌‌اش به همه‌جا سر می‌زند و از همه اخبار و اتفاقات ایران و جهان با خبر می‌شود. وقتی به او می‌گویم اما پزشکان و روان‌شناسان نسبت به کم‌تحرکی و استفاده بیش از حد مردم و بخصوص جوان‌ها از گوشی‌های همراه و شبکه‌های اجتماعی مدام هشدار می‌دهند،‌ می‌گوید:« شما در تهران نشسته‌اید و فکر می‌کنید همه مردم ایران مثل تهرانی‌ها زندگی می‌کنند. نخیر جانم! جوان‌های ایرانی که بجز تهران در شهرهای دیگر زندگی می‌کنند، بسیار تحرک دارند، آنها برای رفت و آمد‌های شهری پول‌های گزاف به راننده‌های تاکسی و اسنپ و ... نمی‌دهند چون پول برایشان ارزش دارد و باد آورده نیست که به بادش بدهند! پشت‌میز‌نشینی را به همه جوان‌های ایرانی تعمیم ندهید، جوان‌های زیادی در سراسر کشور برای تامین مخارج زندگی از صبح تا شب تلاش می‌کنند و بسیاری از آنها افق وسیعی برای خود و کشور در نظر دارند. فناوری‌های پیشرفته و بروز به آنها برای اجرایی کردن این افق کمک می‌کند. معتقدم ایران روزهای خوبی را سپری می‌کند و روزهای خوبی هم در انتظارش است پس بهتر است به جای خاطره‌بازی، پیشرفت را بپذیریم و راه را برای جوان‌ها هموار کنیم. ایران رو به رشد است و این را نمی‌توان کتمان کرد.

غرضی 77 ساله، ذهن جوانی دارد و دلی امیدوار، آماری از اندوخته‌های مالی کشور می‌دهد و باز هم تاکید می‌کند ایران را نباید دست‌کم گرفت. یادآوری می‌کند به جای خاطره‌بازی با نامه و صندوق پست رسانه‌ها به مسؤولان یادآوری کنند تا از ظرفیت پست، برای رونق اقتصادی و افزایش اندوخته مالی کشور استفاده بهینه کنند.