حقوق بین الملل بشر دوستانه چیست؛

اشخاصی که دیگر نمی توانند یا نمی خواهند به مشارکت در درگیری ادامه دهند، این حق را دارند که از حیات و تمامیت جسمی و ذهنی شان حمایت شود. چنین اشخاصی باید در هر شرایطی حمایت شوند و بدون هیچ گونه تبعیض ، به شکلی انسانی با آنها رفتار شود. کشتن و زخمی کردن دشمنی که در حین جنگ تسلیم شده یا سلاح بر زمین گذاشته ممنوع است. مجروحان و بیماران باید جمع آوری شوند و طرفی که آنها را در اختیار دارد باید از آنها مراقبت کند. تاسیسات ، پرسنل ، تجهیزات پزشکی و وسایل حمل ونقل آسیب دیدگان باید از قوانین جنگ معاف و مستثنی شوند. علامت های صلیب سرخ و هلال احمر روی زمینه سفید، علامت هایی اند که از چنین اشخاص و اموالی حمایت می کنند و باید به آنها احترام گذاشته شود. نظامیان و شهروندان اسیر شده این حق را دارند که از حیات ، حیثیت ، حقوق شخصی و سیاسی و مذهبی و دیگر عقایدشان حمایت شود. در برابر هر گونه عمل خشونت بار یا تلافی جویانه باید از آنها دفاع شود. آنها حق دارند با افراد خانواده خود در تماس باشند و از آنها کمک دریافت کنند. هر کسی باید از ضمانت های اساسی قضایی بهره مند شود و هیچ کس نباید به خاطر عملی که مرتکب نشده مسوول شناخته شود. هیچ کس نباید مورد شکنجه جسمی یا روانی یا مجازات های ظالمانه یا مجازات های خفت بار جسمی یا رفتارهای مشابه قرار گیرد. 2 طرف درگیر و نیروهای مسلح آنها، در انتخاب روشها و وسایل جنگی اختیار نامحدود ندارند. استفاده از سلاحها یا روشهای جنگی ای که احتمال دارد خسارات غیرضروری یا رنج زیاد ایجاد کنند ممنوع است. 2طرف درگیر به منظور مستثنی کردن اموال و افراد غیرنظامی ، همواره باید میان جمعیت غیرنظامیان و نظامیان تمایز قائل شوند. نباید به جمعیت غیرنظامی (فردی یا جمعی) حمله شود و حملات تنها باید به اهداف نظامی باشد.

منشائ حقوق بشردوستانه

باید به این سوال پاسخ دهیم که قبل از ظهور حقوق بشردوستانه معاصر، چه حقوقی بر مخاصمات مسلحانه حکومت می کرد؛ نخست ، قواعد تدوین نشده ای وجود داشت که درگیری های مسلحانه را تنظیم می کرد. سپس ، معاهدات دوجانبه ای میان طرفهای جنگ پدید آمد که جزییات و تفاصیل مختلفی داشتند. گاه متخاصمین بعد از این که جنگ پایان می یافت این معاهدات را تصویب می کردند. همچنین ، مقرراتی وجود داشت که دولتها برای سربازان خود وضع می کردند. به این ترتیب ، حقوقی که آن زمان در درگیری های مسلحانه محترم شمرده می شد محدود به زمان و مکانی بود که یک نبرد یا درگیری خاص در آن روی می داد و به حسب زمان ، مکان ، اخلاقیات و تمدنها متفاوت بود.

منادی معاصر

2 نفر در ایجاد حقوق بشردوستانه معاصر نقش اساسی داشتند: هنری دونان و گیوم هنری دوفور. دونان در کتاب خاطرات جنگ سولفرینو که در سال 1864م منتشر شد این اندیشه را مطرح کرد و ژنرال دوفور به اتکای تجربیات شخصی خود از جنگ برای ارائه حمایت های اخلاقی بویژه به وسیله ریاست کنفرانس دیپلماتیک 1864م هیچ فرصتی را از دست نداد. دونان می گوید: آیا بهتر نیست از برخی موقعیت های خاص ، مثلا زمانی که فرماندهان نظامی با ملیت های مخلتف با هم دیدار می کنند، برای تنظیم برخی اصول بین الملل مقدس و تخطی ناپذیر استفاده شود و منشوری به تصویب برسد که مبنای عمل جمعیت ها در کار امداد و یاری رساندن به مجروحان در کشورهای مختلف اروپا باشد؛ دوفور خطاب به دونان می گوید: ما باید با شنیدن گزارش هایی که مانند گزارش شما روشن و واضح است ، بفهمیم که افتخار رنجها و اشکهایی که میدان جنگ ایجاد می کند چقدر است. دولت سوئیس ، به تحریک 5 عضو پایه گذار کمیته بین الملل صلیب سرخ ، کنفرانس دیپلماتیک سال 1864م را برگزار کرد که در آن ، نمایندگان 16دولت حضور یافتند و برای بهبود شرایط مجروحان در میدان های جنگ ، کنوانسیون ژنو را تصویب کردند. کنوانسیون ژنو در سال 1864م، حقوق بشردوستانه معاصر را پایه گذارد. این کنوانسیون ، که در بردارنده قواعدی مدون و دایمی درباره قلمرو جهانی حمایت از قربانیان جنگهاست ، دارای خصوصیات زیر است: طبیعت چند جانبه آن که به روی همه کشورها باز است. تعهد به گسترش مراقبت ، بدون تبعیض میان پرسنل نظامی بیمار و مجروح. نشان گذاری پرسنل ، ادوات حمل و نقل و تجهیزات پزشکی با علامت صلیب سرخ بر زمینه سفید و احترام به آن.