ساعت بی‌نظمی

یکی‌شان که از اهالی پردیس است با ما تماس می‌گیرد و می‌گوید، هر روز 5/4 صبح از خانه می‌زند بیرون و توی تاریکی، کورمال کورمال خودش را می‌رساند سر ایستگاه تاکسی‌های فرهنگسرا که اینها هم یا هستند یا نه. قبل از طلوع آفتاب اما نرخ این تاکسی‌ها دست خودشان است. کارمند معترض البته به اینها حق می‌دهد که پول بی‌خوابی‌شان را از مردم بگیرند ولی مانده است که چه کند با این کرایه‌های گران، آژانس‌هایی که مجبور است بگیرد و دربستی‌هایی که اگر نگیرد دیر به محل کار می‌رسد.

آن دیگری که ساکن کرج است بیشتر از خودش نگران زنان کارمند است که در تاریکی سحر جرات نمی‌کنند تنها بیرون بیایند و با یکی از اهل خانه اسکورت می‌شوند. او خواب‌آلوده است، به شوخی می‌گوید در راه مدام به لباس‌هایش نگاه می‌کند که پس و پیش نباشد، فکرش هم این است که نتواند این وضع را زیاد تحمل کند. او می‌گوید تقریبا هر روز با تاخیر به اداره می‌رسد، کارمند پردیسی هم از شنبه پیش تقریبا هر روز تاخیر داشته و اجبارا مرخصی گرفته است. همکاران او نیز که راهشان دور است، افتاده‌اند روی ریل مرخصی گرفتن و او با اعتراض می‌گوید این روزها کارمندها خیلی زیاد بی‌نظم شده‌اند.

بی‌نظم‌تر از همه اما زوج‌های کارمندی‌اند که فرزند کوچکی دارند. مهدهای کودک با اینها هماهنگ نشده‌اند و کرکره را باز هم 6 صبح بالا می‌دهند. یکی از این مادران کارمند به ما می‌گوید پیه کسر کار و مرخصی ساعتی گرفتن را به تن مالیده تا دخترش سرگردان نشود. مردی هم که همسرش کارمند است، می‌گوید به‌خاطر بچه، هردوشان دیر به محل کار می‌رسند. کارمندهایی که به ما اطلاعات دادند، اما همه‌شان راوی کسالت‌های سحرگاهی همکاران‌اند، نقال خمیازه‌های ممتد و مگس‌پرانی‌های اول صبح از بس که ارباب‌رجوع ندارند. همه‌شان به اتفاق نیز می‌گویند این سحرخیزی‌ها فقط برای کارمندان رده پایین است و در این روزها حتی یک روز هم نبوده که مدیرانشان ساعت 6 در اداره باشند.

دیوار کوتاه صف

کارمندانی که در صف کار می‌کنند یک چشمشان به خودشان است و چشم دیگرشان به کارمندان ستاد. ستادی‌ها این روزها در چشم خیلی از صف‌ها شده‌اند هوو، بی‌دلیل هم نیست، اصلا منطقی است چرا که ستادی‌ها که در وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها نشسته‌اند ساعت کارشان همان ساعت قبلی است. یکی از کارمندها به ما می‌گوید از بس که دلش پر بود به سازمان برنامه و بودجه زنگ زد که 20 دقیقه به هشت صبح کسی تلفن‌ها را جواب نمی‌داد و دست آخر کارمندی که گوشی را برداشت، تائید کرد تازه رسیده است.

روزی که هیات دولت درباره تغییر ساعات کار ادارات دولتی تصمیم می‌گرفت و هدفش فقط علاج درد کمبود برق بود شاید به همه چیز فکر می‌کرد بجز زندگی کارمندها. وقتی هم که کارمندان ستادی از تغییر ساعت معاف می‌شدند شاید به همه چیز فکر می‌شد بجز ضرورت صرفه‌جویی در مصرف برق. اما جدا شدن صف از ستاد،‌ جدا شدن خیل عظیمی از کارمندان دولت از برنامه تغییر ساعت به نفع صرفه‌جویی و مختل شدن زندگی روزانه خیلی‌ها، هم آزاردهنده است و هم محل سوال. مگر می‌شود صرفه‌جویی برق فقط وظیفه یک عده باشد؟

طرحی بدون پیوست اجتماعی

وزیر نیرو فقط یک‌بار گفت که با تغییر ساعت کار ادارات دولتی در تهران و استان‌های گرمسیری 2000مگاوات برق صرفه‌جویی شده است و بعد دیگر آماری ارائه نداد. پلیس هم گفت که با شروع این طرح در شهرهای بزرگی مثل تهران و اهواز از زمان پیک ترافیک کاسته شده و سفرهای درون‌شهری مناسب‌تر از قبل توزیع می‌شود. اما هیچ‌وقت هیچ‌کسی دنبال خشم فروخورده کارمندانی نرفت که این روزها به‌سختی افتاده‌اند و دارند بار دلخوری‌شان را سر دولت خالی می‌کنند. دو کارمندی که ما با آنها حرف زدیم آن‌قدر صادق و راستگو بودند که گفتند نه فقط ساعت یک و نیم ظهر کولرها را خاموش نمی‌کنند که اگر کارشان تا چند ساعت دیگر هم طول بکشد همچنان کولرها را روشن می‌گذارند. آنها گفتند خوشحال نیستند که این روزها حتی لامپ‌های اضافه را خاموش نمی‌کنند، اما می‌خواهند با این کارشان نشان دهند که طرح تغییر ساعت کار ادارات بی‌فایده است.

بی‌دلیل نیست که فاطمه ذوالقدر، نماینده مردم تهران در مجلس تاکید دارد هر طرحی که اجرا می‌شود باید همه جوانبش سنجیده شود. او نگران زنان شاغلی است که فرزند کوچک دارند و نه‌مهدهای کودک با آنها همراه شده‌اند و نه‌سامانه‌های حمل و نقل. ذوالقدر می‌گوید، صرفه‌جویی در مصرف برق درست، اما برای جلوگیری از افت بهره‌وری و کارایی کارمندان باید به چیزهای دیگر هم فکر کرد؛ مثلا فرجه زمانی قائل شدن برای کارمندانی که مجبورند از راه‌های دور به ادارات بیایند، همان کسانی که به ما گفتند این روزها به آژانس و تاکسی‌های موبایلی و ماشین‌های دربست متوسل شده‌اند که البته باز هم دیر به اداره می‌رسند.

مریم خباز

گروه جامعه