با چشم‌های کودکانتان بــازی نکنید !

استفاده از نشانگرهای لیزری چند سالی است که به دردسر جدی بویژه از حیث آسیب به بینایی کودکان تبدیل شده است. متاسفانه طی چند سال اخیر، این لیزرها به صورت اسباب‌بازی و با نورهای رنگ‌ سبز، آبی و قرمز به فروش می‌روند. البته استفاده اصلی از این لیزرها در بسیاری از کشورهای جهان در مصارف آموزشی و برای نشان دادن اسلاید و یا یک محل در ساختمان است. ولی به دلیل نور زیبا و رنگی این لیزرها، استفاده از آنها به عنوان اسباب‌بازی نیز برای برخی مدنظر قرار گرفته است. چنین آسیبی شاید از سوی بسیاری از والدین نادیده گرفته شود. به همین دلیل ما بر آن شدیم تا در این باره با دکتر علی میرزاجانی، دانشیار گروه اپتومتری دانشگاه علوم پزشکی ایران و رئیس انجمن اپتومتری ایران به گفت‌وگو بنشینیم .

به عقیده وی، هنگامی که کودکان به هر نحوی با یک اسباب‌بازی مشغول بازی می‌شوند نیاز است که تحت مراقبت باشند، زیرا برای نمونه حتی پاشیدن آب با یک تفنگ آب‌پاش در چشم کودک دیگر می‌تواند منجر به آسیب شود.

اسباب‌بازی کودکان می‌تواند از دو نظر برای چشم آسیب ایجاد کند. یکی از لحاظ ظاهر آن که ممکن است دارای زوایای تیز باشد که در برخورد با چشم جراحت‌هایی برای چشم ایجاد کند و دیگری انواع نورهایی که از آنها ساطع می‌شود و ممکن است برای چشم مضر باشد.

در واقع، نور لیزری می‌تواند یکی از مهم‌ترین نوع از پرتوهای خطرناک برای چشم باشد.

اسباب‌بازی ایمن چه شکلی است؟

از حیث ایمن بودن اسباب‌بازی بویژه برای چشم‌ها باید به دو نکته توجه کرد:

-‌ اسباب‌بازی نباید دارای گوشه‌های تیز باشد. این گوشه‌ها ممکن است با چشم برخورد و به چشم آسیب برسانند.

-‌ اگر از اسباب‌بازی نور ساطع می‌شود اهمیت استاندارد بودن آن دو چندان می‌شود. زیرا برخی از انواع پرتوها مثل پرتوهای ایکس و فرا بنفش و همچنین نورهای تک‌فام لیزری می‌توانند به چشم آسیب برسانند.

لیزر پوینت‌ها با چشم چه می‌کنند؟

لیزر پوینت‌ها از جمله لیزرهای کم‌توان هستند. ولی همین لیزرهای کم‌توان اگر بر روی قسمت‌های حساس شبکیه چشم تابیده شوند می‌توانند به چشم آسیب برسانند.

علاوه بر تابش مستقیم نورهای لیزری به چشم حتی بازتاب نور لیزر از سطح یک آینه و ورود آن به چشم نیز ممکن است بر شبکیه چشم آسیب برسانند.

یکی از راه‌های ایجاد نور مرئی استفاده از انوار نامرئی و تابش آنها به موادی است که «فسفرسانس» نامیده می‌شوند که در این فرآیند نور مرئی، شبیه نور یک لامپ مهتابی تولید می‌شود. در صورتی که این فرآیند در یک اسباب‌بازی استفاده شود ممکن است نشت نور نامرئی که اغلب فرابنفش است جذب سطح پوست یا از راه مردمک‌ها جذب شبکیه چشم بشود و آسیب برساند.

همچنین کاربرد نور لیزر یا حتی یک پوینتر لیزری در اسباب‌بازی می‌تواند به چشم لطمه بزند.

اگرچه از لیزر بطور کنترل شده برای درمان اشکالات شبکیه چشم در برخی بیماری‌ها از جمله دیابت استفاده می‌شود ولی خود نور لیزر برای چشم بسیار مضر است و نباید استفاده شود .

پوینتر‌های لیزری هر چقدر هم ضعیف باشند به هیچ وجه وسیله اسباب‌بازی کودکان نیستند.

عوارض نور لیزری بر چشم

در تابش مستقیم به شبکیه چشم، نور لیزر در زمان بسیار کوتاهی جذب پیگمانهای شبکیه‌ای می‌شود و انرژی حرارتی بسیار زیادی در یک حجم بسیار کوچک از سلول‌ها ایجاد می‌کند و موجب سوختگی بافت در چشم می‌شود.

این فرآیند اگر در ناحیه مرکزی شبکیه چشم باشد، به طور کاملا ملموس شخص احساس تار شدن بینایی می‌کند و قطعا آثار آن به صورت سوختگی و التهاب در شبکیه چشم در معاینه تخصصی قابل مشاهده یا توسط تست‌های تشخیصی تکمیلی دیگر قابل پیگیری است.

توجه داشته باشید که آسیب‌های لیزری می‌توانند سطحی و گذرا یا شدید و همیشگی باشند.

آسیب‌های درمان‌نشدنی!

در صورتی که این آسیب‌ها ایجاد شوند قطعا باید بیمار معاینه و در صورت لزوم توسط یک متخصص شبکیه چشم ارزیابی شود تا روش‌های تخصصی درمان برای وی اجرا شود.

‌در برخی از موارد می‌توان از طریق برخی تزریقات وجراحی دید بهتری برای این افراد ایجاد کرد.

ولی متاسفانه در برخی موارد، روش‌های درمانی چندان تاثیر نداشته و منجر به بهبودی قابل توجه بیمار نمی‌شود. بنابراین والدین باید استفاده از این لیزرها را برای بازی کودکان ممنوع کنند.

پونه شیرازی
خبرنگار