مصیبت‌های محمودعباس

پیش از آن هم، دولت‌های عربی به صورت منافقانه در مورد مسأله فلسطین موضع می‌گرفتند. در واقع، غیر از دولت‌های سوریه، الجزایر و تا اندازه‌ای لیبی در زمان قذافی که به نحوی از فلسطینی‌ها حمایت می‌کردند، بیشتر دولت‌های عربی رابطه چندان خوبی با فلسطین نداشتند. هر چند آرمان آزادی فلسطین و قدس شریف در میان ملت‌های عرب به عنوان یکی از محورهای اساسی مطرح بود، اما در سال‌های اخیر از آنجا که همه ملت‌های عرب درگیر مسائل داخلی شده‌اند، از جمله عراق، سوریه، بحرین، لیبی، تونس، یمن و... مجالی برای تأمل کردن به آرمان فلسطین برای آنها باقی نمانده است. در این شرایط، دولت خودگردان که پیش از این از سوی ملت‌ها حمایت نمی‌شد، امروز از حمایت دولت‌ها نیز محروم شده و تک و تنها در برابر رژیم صهیونیستی رها شده است.

از سوی دیگر، در خود رژیم صهیونیستی، جناح چپ که ادعا می‌کرد بنیانگذار روند اسلو است و به اصل دو دولت اعتقاد دارد، بشدت تضعیف شده و راست افراطی در جامعه صهیونیستی قدرت یافته و در سال‌های اخیر شاهدیم دولت در اختیار راست افراطی سیاسی و دینی است. در این وضعیت دولت خودگردان در بدترین شرایط خود قرار دارد؛ نه از حمایت خارجی بهره می‌برد و نه در داخل می‌تواند با دولت نتانیاهو کار کند.

افزون بر اینها، میان مسئولان فتح و سازمان آزادیبخش فلسطین نیز اختلاف‌های شدیدی به‌وجود آمده است. محمود عباس بیمار است و شرایط جسمی مناسبی ندارد. همچنین فردی مانند محمد دحلان به یک چالش اساسی برای عباس بدل شده و از حمایت رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای عربی مانند امارات و مصر برخوردار است.

روزهای دشوار عباس

با روی کار آمدن ترامپ و وضعیت جدید در آمریکا عملا مصیبت‌های دولت خودگردان فلسطین چند برابر شد. در حالی که دولت‌های پیشین آمریکا تلاش می‌کردند خود را به عنوان یک میانجی بی‌طرف نشان دهند، دولت افراطی ترامپ تظاهر و ریاکاری دولت‌های پیشین را کنار گذاشت و به حمایت همه‌جانبه از رژیم صهیونیستی پرداخت و بی‌توجه به تمام قطعنامه‌های سازمان ملل و مخالفت بیشتر کشورها، فرمان انتقال سفارت آمریکا از تل‌آویو به بیت‌المقدس را صادر کرد و این شهر را به عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت شناخت.

در چنین شرایطی، به نظر نمی‌رسد گزینه‌های چندانی پیش روی دولت خودگردان باشد؛ یا باید به طور اساسی به پیمان اسلو پشت پا بزند و اعلام کند روند صلح کاملا شکست خورده است و راهی جز مقاومت یا مبارزه مسلحانه علیه صهیونیست‌ها وجود ندارد. البته انتخاب این گزینه با توجه به شناختی که از مسئولان دولت خودگردان فلسطین داریم بعید است.

اگر این پیرمردها دیگر توانی برای انقلابی بودن ندارند، این فرصت را باید در اختیار گروه‌های مقاومت قرار دهند تا آنها علیه اسرائیل فعالیت کنند. اما با وجود همه بی‌اعتنایی‌های رژیم صهیونیستی به دولت خودگردان، همکاری‌های امنیتی میان دستگاه‌های امنیتی این رژیم و دولت خودگردان کاملا برقرار است. در جریان تعقیب شهید احمد جرار، انقلابی فلسطینی در هفته‌های اخیر، پس از تلاش‌های بی‌ثمر صهیونیست‌ها برای یافتن او، آنها به کمک دستگاه‌های امنیتی دولت خودگردان به جرار دست یافتند و او را به شهادت رساندند. این رویداد نشان می‌دهد که با وجود تمام مشکلاتی که رژیم صهیونیستی برای دولت خودگردان به وجود آورده است، همکاری‌های امنیتی همچنان در بالاترین سطح بین دو طرف ادامه دارد. در واقع، فساد جاری در میان دولتمردان دولت خودگردان فلسطین و سوءاستفاده آنها از قدرت، چشمشان را روی مسائل بسته و هیچ امیدی به آنها نیست.

راه چاره چیست

با توجه به وضعیت منطقه‌ای و بین‌المللی، فلسطینی‌ها یا باید به سمت مقاومت پیش روند یا منتظر شوند نسل جدید با روش‌های نوین مبارزاتی علیه رژیم صهیونیستی تلاش در زنده نگه داشتن آرمان مقاومت کنند تا زمانی که شرایط منطقه‌ای تغییر کند و تحول مثبتی رخ دهد و بار دیگر آرمان فلسطین به عنوان هدف اصلی در منطقه قرار گیرد و آنها از حمایت‌های دولت‌های منطقه بهره‌مند شوند.

در هر صورت، شرایط در فلسطین بغرنج است تا جایی‌که صهیونیست‌ها بتازگی جسارت یافته‌اند با دخالت در فعالیت‌های کلیساهای مسیحی، از آنها طلب مالیات کنند. به نظر می‌رسد، پس از تخریب مساجد و منازل مسلمانان، آنها قصد تعدی به کلیساها را در سر دارند تا جایی که مسئولان کلیسای «قیامت»، از معروف‌ترین کلیساهای مسیحیان در قدس اشغالی، اعلام کردند در اعتراض به اقدامات رژیم صهیونیستی تا یک سال در این کلیسا را خواهند بست. با وجود این، کشورهای مسیحی حتی حاضر نیستند برای حمایت از مسیحیان بر صهیونیست‌ها فشار وارد کنند.

همان طور که در عراق، سوریه، بحرین و یمن می‌بینیم شرایط در فلسطین نیز بسیار دشوار است و باید امیدوار بود با پیروزی‌هایی که در سوریه و عراق و به امید خدا در یمن و بحرین اتفاق خواهد افتاد، شرایط به گونه‌ای تغییر کند که آرمان فلسطین از این مظلومیت خارج شود. باید اشاره کرد مردم مظلوم یمن و بحرین، با جود تحمل سخت‌ترین شرایط تحت فشار، تهاجم و دخالت‌های خارجی، در روز قدس حمایت خود را از آرمان فلسطین اعلام کرده‌اند.

دکتر مسعود اسداللهی

کارشناس ارشد مسائل جهان عرب