ایالات متحده چقدر به چین بدهکار است؟

بررسی‌های انجام‌شده از حجم مطالبه چین از آمریکا بیانگر آن است که هم‌اکنون تقریبا 19 درصد از 6/3 تریلیون دلار اوراق قرضه آمریکا در اختیار سرزمین اژدها قرار گرفته، اما همچنان دولت مرکزی چین به دنبال استفاده از راهکارهای اقتصادی برای کاهش حجم مطالباتش از آمریکاست که این امر می‌تواند به تضعیف دلار و قدرت گرفتن یوآن در میان انواع ارزهای خارجی بینجامد.

تحلیلگران درباره روند کاهشی مطالبات چین از ایالات متحده آمریکا می‌گویند: بر اساس سیاست‌های ارزی دولت چین کاهش مطالبات این کشور از آمریکا به سرعت صورت می‌پذیرد به صورتی که این کشور در سال 2013 میلادی 1/3 تریلیون دلار از بدهی‌های ایالات متحده را به خود اختصاص داده بود که اکنون با کاهش 0/2 تریلیون دلاری آن را به 1/1 تریلیون دلار رسانده است.

این گروه براین باورند که سیاست‌های ارزی چین علیه دلار آمریکا باعث شده تا یوآن چین هم‌اکنون در میان مبادله‌گران فارکسی که در تجارت الکترونیک بین‌المللی فعالیت گسترده‌ای انجام می‌دهند از محبوبیت بالایی برخوردار باشد. به همین دلیل جنگ ارزها میان دلار و یوآن از اوایل سال 2013 میلادی رسما آغاز شده و هم‌اکنون در بالاترین سطح خود قرار دارد.

نوسان‌های اقتصادی و همچنین فراز و فرودهای دولت ترامپ و کاهش ارزش دلار در بازارهای بین‌المللی بهترین فرصت را برای چین ایجاد کرده تا با استفاده از این نوسان‌ها زمینه قدرت گرفتن یوآن را فراهم کند و در مدت زمان کمتری رنگ سبز دلار در مبادلات اقتصادی را به سمت قرمزی یوآن هدایت کند.

چطور شد که چین به عنوان بزرگ‌ترین طلبکار آمریکا شناخته‌شده و اکنون چرا پکن به دنبال کاهش سهم دلار از اقتصاد خود رفته است؟ پکن با استفاده از ابزارهای مختلف اقتصادی حتی پایین نگه‌داشتن نرخ ارز خود در مقابل دیگر ارزهای خارجی سعی در ایجاد مشاغل کافی برای جمعیت حدود 1/5 میلیاردی خود است. از این رو همواره کالاهای چینی در سراسر جهان با قیمت‌های بسیار پایینی فروخته می‌شوند که آمریکا نیز به عنوان بزرگ‌ترین واردکننده کالاهای چینی همواره از این مهم استفاده کرده است به صورتی که آمریکا با این روش یعنی استفاده از کالاهای ساخت چین که قیمت پایینی دارند می‌تواند سطح تقاضای خرید آمریکایی‌ها و در نهایت رشد اقتصادی این کشور را در مدار صعود نگه‌دارد.

البته نرخ بهره در آمریکا نیز تعیین‌کننده این سیاست است به صورتی که دولت آمریکا با استفاده از سیاست بدهکاری بیشتر در مقابل چین می‌تواند نرخ بهره را در اقتصاد خود پایین نگه دارد و همواره سوخت لازم برای رشد اقتصادی را به جامعه تزریق کند در حالی که اگر این روند معکوس باشد قطعا دلار با چالش جدی روبه‌رو خواهد شد و شاید رشد اقتصادی امکان‌پذیر نخواهد شد.

پس طی یک دهه گذشته آمریکا با استفاده از این امتیاز اقتصاد چین همواره توانسته زمینه رشد اقتصادی را حتی به قیمت بدهکارترشان خود حفظ کند و از آن به عنوان ابزار سیاست‌های داخل مرزهایش استفاده کند. این‌گونه بود که اکنون اژدها بیشترین حجم بدهی ایالات متحده را به خود اختصاص داده و می‌تواند تأثیرگذاری بالایی در اقتصاد آمریکا داشته باشد.

چرا چین وارد این بازی شد؟

دولت مرکزی چین همواره در اقتصادهای بین‌المللی و همچنین بازار داخلی خود این تفکر را القاء کرده است که یوآن همیشه قیمتی پایین‌تر از دلار خواهد داشت و از همه مهم‌تر کمترین نوسان را در طول سال تجربه می‌کند.

این مهم برای تولیدکنندگان و صاحبان سرمایه می‌تواند امتیازی قابل توجه باشد تا جایی که ثبات قیمتی یوآن می‌تواند جاذبه‌ای برای تبدیل دارایی صاحبان سرمایه به این اسکناس قرمز رنگ باشد. سیاست اصلی دولت چین این‌گونه اجرا می‌شود که وقتی ارزش دلار در بازارهای بین‌المللی نزولی می‌شود بانک مرکزی چین وارد عمل می‌شود و با جمع‌آوری دلارهای صادراتی سعی می‌کند تولیدکنندگان را در محدوده ایمن نگه دارد تا بتوانند همچنان به صادرات خود حتی با دلار ارزان‌قیمت ادامه دهند.

این شیوه می‌تواند دلار را در داخل بازار چین در مدار افزایشی قیمت نگهدارد تا جایی که اکنون بیشترین حجم دلار همراه با اوراق قرضه در چین اندوخته شده که این امتیاز و اهرمی علیه اقتصاد آمریکا است تا هرگز توان مداخله اقتصادی در سرزمین اژدها را نداشته باشد.

قدرت ذخایر ارزی چین می‌تواند اصلی‌ترین دلیل توانمندی این کشور در مقابله با سیاست‌های دولت‌های آمریکا باشد چون انعطاف‌پذیری چین به دلیل حجم ذخایر بالا بسیار زیاد است و در کوتاه‌مدت یا میان‌مدت نمی‌تواند آن را با چالش روبه‌رو کرد.

بر اساس برآوردهای تحلیلگران اقتصادی هرزمان که چین خبر از تصمیم فروش بدهی‌های آمریکا می‌دهد اقتصاد ایالات متحده به سرعت واکنش نشان داده و نرخ رشد اقتصادی با سرعت کمتری جلو می‌رود چون نرخ بهره به سرعت در این کشور افزایش خواهد یافت. به این ترتیب چین همواره تاکید دارد یوآن را به عنوان ارز جایگزین دلار در مبادلات اقتصادی جهان معرفی نماید چون به اقتصادهای بین‌المللی این‌گونه القاء کرده است که اقتصاد آمریکا شکننده است و کشورش می‌تواند مستقیم در آن اعمال نفوذ کند و بر آن تأثیرگذار باشد.

اگر چین به دنبال وصول مطالبات باشد؟

شاید تصور این‌که روزگاری دولت مرکزی چین به یک‌باره تمام مطالباتش از آمریکا را تقاضا کند بسیار مشکل باشد و تقریبا همه تحلیلگران اقتصادی براین باورند چنین اتفاقی نخواهد افتاد اما اگر چین تقاضای وصول مطالباتش را داشته باشد چه بر سر دلار خواهد آمد؟

پاسخ صریح اقتصاددانان این است که ارزش دلار در بازارهای بین‌المللی سقوط خواهد کرد و هرگز نمی‌توان متصور شد چه بر سر اقتصاد آمریکا و جهان خواهد آمد. به همین دلیل اغلب اقتصاددانان سعی می‌کنند هرگز تصور چنین شرایطی را نداشته و امیدوار باشند که دولت مرکزی چین همواره با این رویکرد سعی در حفظ جایگاه دلار و یوآن در بازارهای بین‌المللی داشته باشد.

تحلیلگران اقتصادی در چین با اشاره به اثرات مخرب کاهش ارزش دلار در مقابل ارزهای دیگر می‌گویند: اصولا چین به دلیل اهمیت افزایش قدرت صادراتی خود در میان اقتصادهای بین‌المللی به هیچ عنوان وارد بازی باخت ـ باخت حمله به دلار نخواهد شد و به مرور زمان سعی در کاهش مطالباتش از آمریکا می‌کند تا جایی که بتواند به یک‌باره مقابل این ارز ایستادگی کرده و آینده آن را با چالش مواجه کند.

در صورت کاهش ارزش دلار در مقابل یوآن اجناس صادراتی چین قدرت مناسبی برای مانورهای اقتصادی خارج از مرزهای چین نخواهند داشت و در نهایت شکست اقتصادی در انتظار چین خواهد شد بنابراین بهترین گزینه‌ای که پیش‌روی دولت قرار دارد جایگزینی بیشتر بازارهای آسیایی و آفریقایی در مقابل بازار آمریکاست که بتواند زمینه کاهش وابستگی اقتصادی به بازار ایالات متحده را برای خود ایجاد کند.

بازی نگران‌کننده آمریکا با دلار

طی چند ماه اخیر با توجه به سیاست‌های اقتصادی دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا زمینه تضعیف دلار در اقتصاد بین‌المللی ایجادشده و در نهایت شاهد نزولی شدن ارزش دلار در مقابل سایر ارزهای بین‌المللی بوده‌ایم، اما ظاهرا این روند نه تنها نگرانی خاصی برای سیاستگذاران آمریکایی نیست، بلکه این افراد خودخواسته وارد این بازی شده‌اند که بسیاری از کارشناسان براین باورند این خطرناک‌ترین بازی برای اقتصاد آمریکا در شرایط فعلی است. کاهش ارزش دلار در سراسر جهان اگرچه امروز به عنوان یکی از راهکارهای مقابله با مطالبه‌گری چین در اقتصاد آمریکاست، اما نباید فراموش کنیم این روند می‌تواند به خود آمریکا نیز صدمات جبران‌ناپذیری وارد کند که عاملی نگران‌کننده در ایجاد بحران اقتصادی دیگری در دهکده جهانی است.

برخی کارشناسان براین باورند بی‌اعتمادی به دلار می‌تواند زمینه توجه صاحبان سرمایه به دیگر ارزهای معتبر جهان بخصوص یوآن را فراهم کند و بازی از دست آمریکا خارج شده و یکباره تمام امتیازات اقتصادی این کشور از بین رفته و بازی به نفع اقتصاد چین تغییر مسیر دهد که می‌تواند نتایج نگران‌کننده‌ای برای دهکده جهانی داشته باشد.