بعد از زلزله

تازگی از آن رو خوب است که از خبر، «خبر» می‌سازد، یعنی چیز تازه‌ای را به ما اطلاع می‌دهد، اما در مقابل وقتی از چیزی مطلع می‌شویم، دیگر تازگی‌اش را از دست می‌دهد و خواه ناخواه به دنبال تازه دیگری خواهیم گشت. با این حال و تا آنجا که به زلزله‌ اخیر غرب کشور مربوط می‌شود،

ای کاش این عنصر «تازگی» اصلا وجود نداشت. یعنی کاش هیچ گاه جبر روزنامه‌نگاری ماهیت و خبر ایجاب نمی‌کرد که این فاجعه دردناک بخصوص در کرمانشاه، تازگی‌اش را از دست بدهد.

با این حال، به قاعده‌ای که سعدی بزرگ نقل کرده که «خدا گر ز حکمت ببندد دری/ به رحمت گشاید در دیگری»، راه برای جلوگیری از غالب‌شدن عنصر کهنگی به فاجعه زلزله غرب کشور وجود دارد. کلیدش نیز در دست سه قشر است: روزنامه‌نگاران، اهالی فضای مجازی و سمن‌ها (سازمان‌های مردم‌نهاد).

هر یک از این سه قشر در این راستا وظایفی دارند. اول از همه، روزنامه‌نگاران نباید پس از فروکش‌کردن امواج هیجانی اولیه خبر، منطقه را رها کنند؛ کما این که متاسفانه در بسیاری موارد دیده‌شده روزنامه‌ها و رسانه‌ها در برخورد با پدیده‌های بزرگ به قاعده «تب تندی که زود عرق می‌کند» عمل کرده‌اند. لذا حداقل درخواست این است که قشر ما دست‌کم در برخورد با این زلزله دهشتناک و غم‌انگیز، طرحی نو درانداخته و ماجرا را پیگیری کند. بخش دوم نیز فعالان فضای مجازی و بخصوص شبکه‌های اجتماعی هستند که می‌توانند با استفاده از ظرفیت و گستردگی خود، به تناوب از میزان رسیدگی، بازسازی، عمل به وعده‌ها، کمبود امکانات و... محتوا تولید کرده و منتشر کنند. دسته سوم نیز سمن‌ها هستند. آنها باید به عنوان مطالبه‌گر عمل کنند. اولویت‌های بازسازی مناطق زلزله‌زده را مشخص و در همکاری با دستگاه‌های دولتی آن را پیگیری کنند. قبول داریم که در بسیاری موارد، دستگاه‌های دولتی، سازمان‌های مردم‌نهاد را شاید به حساب نیاورند، اما تجربه ثابت کرده با پیگیری و سمج بودن، خواه ناخواه، صدای سمن‌ها شنیده شده و همین ابزاری برای فشار و پذیرش نقش آنها در روند عملکرد دستگاه‌های دولتی دخیل در بازسازی زلزله غرب خواهد بود. کوتاه سخن این که درد زلزله تازه از دو هفته بعد از وقوعش آغاز می‌شود. الان مردم مظلوم و مقاوم غرب گرم هستند و شوک‌زده. هنوز نمی‌توانند یا نمی‌خواهند به عمق فاجعه پی ببرند و تازه وقتی شوک اولیه از میان می‌رود، می‌فهمند که چه شده است. اینجاست که وظیفه آن سه حلقه‌ای که یاد شد، خطیر می‌شود و آنان می‌توانند در یک توافق نانوشته و به عنوان مکمل یکدیگر نگذارند صدای مظلومیت زلزله‌زدگان غرب در کوران حوادث شتاب‌آلود این روزهای جامعه خاموش شده و با ترک کردن دوربین‌ها، خیلی‌ها وعده‌هایشان نیز یادشان برود... .

بهمن موسوی - روزنامه نگار